Charles Wilson (fizikçi)
Charles Thomson Rees Wilson, (14 Şubat 1869 – 15 Kasım 1959) yılları arasında yaşamış X-ışınları, radyoaktivite ve kozmik ışın çalışmalarında kullanılmış “sis odası” buluşuyla 1927 yılında Nobel Fizik Ödülü kazanmış İskoç fizikçi ve meteorologtur.[1]
C. T. R. Wilson Charles Thomson Rees Wilson | |
|---|---|
 1927 | |
| Doğum |
Charles Thomson Rees Wilson 14 Şubat 1869 Midlothian,İskoçya |
| Ölüm |
15 Kasım 1959 (90 yaşında) Edinburgh , İskoçya |
| Milliyet | İskoç |
| Vatandaşlık | İskoçya |
| Mezun olduğu okul(lar) |
Cambridge Üniversitesi Manchester Üniversitesi |
| Ödüller |
Nobel Fizik Ödülü (1927) Howard N. Potts Madalyası (1925) Franklin Madalyası 1929 |
| Kariyeri | |
| Dalı | Fizik |
| Çalıştığı kurumlar | Cambridge Üniversitesi |
| Doktora danışmanı | J. J. Thomson |
| Doktora öğrencileri | Cecil Frank Powell |
Kuantum Mekaniği 1927 Solvay Konferansı
Biyografisi
14 Şubat 1869 yılında Glencorse, Midlothian, İskoçya'da çiftçi “John Wilson” ve “Annie Clerk Harper” çiftinin çocukları olarak dünyaya gelmiştir. 1908 yılında evlendiği “Jessie Fraser Dick” ile iki kız, iki erkek çocuk sahibi olmuşlardır.[2] 4 yaşında babasını kaybedince, annesi ile birlikte İngiltere'de Manchester şehrine taşındılar. Owen's Kolleji'nde (şu anda Manchester Üniversitesi) eğitimine başladı. Fizik tedavicisi olmak istediğinden ilk yıllarında biyoloji derslerine ağırlık verdi. 1888 yılında Cambridge Üniversitesi'nden burs kazandı. 1892 yılında mezun olduğunda artık fizik ve kimya onun için daha önem taşımaktaydı.
Eğitimi ve kariyeri
| Eğitim Öğretim Kronolojisi | ||
|---|---|---|
| Lise | Manchester Owen'ın College, University | (1888) |
| Üniversite | Lisans, Sidney Sussex College, Cambridge Üniversitesi | (1892) |
| Araştırma Görevlisi | Cavendish Laboratuvarı, Cambridge Üniversitesi | (1892-1894) |
| Akademik Üye | Bradford Gramer Okulu, Frizinghall, İngiltere | (1894-1895 ) |
| Akademik Üye | Cavendish Laboratuvarı, Cambridge Üniversitesi | (1894-1900) |
| Öğretim Görevlisi | Cambridge Üniversitesi | (1900-1918) |
| Öğretim Görevlisi | Elektrik Meteorolojisi, Cambridge Üniversitesi | (1918-1925) |
| Profesör | Doğal Tarih Profesörü, Cambridge Üniversitesi | (1925-1936) |
Ödül ve başarıları
| Ödülleri ve başarıları | |
|---|---|
| Royal Society Üyesi | 1900 |
| Nobel Fizik Ödülü | 1927 ( Arthur H. Compton ile) |
| Hughes Madalyası | 1911 |
| William Hopkins Ödülü | 1920 |
| RSE Gunning Ödülü | 1921 |
| Kraliyet Madalyası | 1922 |
| Howard Potts Madalyası | 1925 |
| Copley Madalyası | 1935 |
Nobel Fizik Ödülü
1893 yılında meteorolojiye ilgi duymaya başladı. 1894 yılında Ben Nevis gözlemevinde bulut oluşumlarını incelemeye başladı. Bulut formasyonlarından çok etkilenen Wilson, bulutları Cambridge'teki laboratuvar ortamında oluşturma çalışmalarına girdi. Buhar içeren havayı kapalı bir ortamda genleştirerek deneyler yapmaktaydı. Yıllar geçtikçe deney ortamını geliştirdi ve sonradan çok kullanılacak sis odasını meydana getirdi. Bu deneyler sırasında iyonların hareketini gözlemleyen Wilson, yeni keşfedilen x ışınlarını kullanarak havanın daha iletken olduğunu keşfetmişti. 1895'te yaptığı bulut odası keşfi ile 1927 yılında Arthur H. Compton ile Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmıştır. Wilson sis odası, yüklü taneciklerin izlerini görünür hale getiren bir aygıttır. Kabarcık odası'nın öncüsüdür; ama aşağı yukarı karşıt bir ilkeyle çalışır.[3]
1911 yılında alfa ve beta parçacıklarının izlediği yolu fotoğraflayan ilk bilim adamıydı. 1923 yılında elektronların izlediği yollar üzerine 2 makale çıkardı. Ve bundan sonra sis odası nükleer araştırmalarda önemli bir yer etti.
Sis odası, C.T.R. Wilson tarafından, 1912'de geliştirilmiştir. Wilson, Ben Nevis araştırma laboratuvarında bulut oluşumu üstünde çalışmıştır ve bulut oluşturan küçük su damlacıklarının, toz ya da iyonlaşmış hava moleküllerinde, başka yerlerdekinden çok daha hızlı oluştuğunu fark etmiştir. Havada ilerleyen yüklü tanecik, hava moleküllerinden elektron alarak, iyonlaşmış moleküller oluşturduğuna göre, bulut oluşumu için gerekli koşullar sağlanırsa, taneciğin geçtiği yolda bir dizi damlacığın kalması sağlanabilirdi.
Sis odası, kabarcık odası gibi, yüklü tanecikleri belirlemede kullanılır. Ama, sıvıda gaz kabarcıkları yerine, gazda sıvı damlacıkları oluşmasına dayanarak çalışır.[4]
Wilson sis odası; kozmik ışınlar, radyoaktivite, x-ışınları gibi olguların araştırmalarında ve nükleer silahların geliştirilmesine yardımcı olmuştur. Wilson yoğunlaşma bulutu adı verilen sistemle duman halkaları şeklinde oluşan ve karakteristik su üzerinde bir nükleer patlama oluşturulur.
Son yılları
1916 yılından sonra yıldırımları araştırmaya yöneldi. 1936 yılında Cambridge'ten emekli oldu. Fakat araştırmalarına devam etti. II. Dünya Savaşı sırasında Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin yıldırımlardan etkilenmemesi için çalışmalar yaptı. 15 Kasım 1959 tarihinde İskoçya'nın Carlops köyünde öldü.
Aldığı Ödüller
1927 yılında Arthur Holly Compton ile birlikte Nobel Fizik Ödülünü aldı.
Kaynakça
- 2 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. C.T.R. Wilson Nobel Bio.. İng. 07 Mart 2012 erişim
- 10 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. C.T.R. Wilson Biy.İng. 07 Mart 2012 erişim
- 26 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Britannica İng. 07 Mart 2012 erişim
- NUVE (Türkçe) — erişim :08 Mart 2012 5 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Royal Society Resmi Sitesi7 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sis Odası Makalesi İng. 17 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.