Corto Maltese

Corto Maltese, karmaşık karakterli, soyadı Malta adasından türemiş bir seri çizgi roman başkahramanı, maceracı denizcidir. İtalya vatandaşı sanatçı Hugo Pratt tarafından 1967 tarihinde yaratılmış olan Corto Maltese serileri birçok dile çevrilmiş ve dünya çapında tanınır hale gelmiştir.

Corto Maltese
Corto Maltese suluboya çizim
Yayım bilgileri
İlk görünüm 1967
Yaratan Hugo Pratt
Partnerleri Rasputin

Yayım tarihçesi

İtalyan çizer Hugo Pratt'ın yarattığı Corto Maltese 1887'de Malta'da doğar. 1936'da Uluslararası Tugaylar'a katıldığı İspanya İç Savaşı'nda ölür, ancak kaybolduğu da söylenir. Corto 13 yaşından itibaren "kahramanlıklar" sergilemeye başlar. Giderek dünyanın her yerinde ve farklı zamanlarında maceralara atılmak, varlığının bir parçası hâline gelir. Cortoya hikâyelerinde hem kurgu hem de tarihsel figürler eşlik eder: Stalin'den Jack London'a, Enver Paşa'dan John Reed'e kadar. (Çizgi romanın Tolstoy'u gibi bir benzetmeyle anılan) Corto'nun maceralarında Rasputin ise eksik olmamıştır.

Hugo Pratt'ın bir çizgi virtüözü olup olmadığı tartışılabilir ancak bir virtüöz olduğu herkesçe kabul edilen Milo Manara, Pratt'ı bu alanın en büyüğü olarak tanımlar. Umberto Eco'ya göre de Pratt engin bilgisi ve zekâsıyla tam bir entelektüeldir ve biz insanlığa Corto’yu miras bırakmıştır. Çizgi romanlarındaki coğrafya ve tarihi tahrifine rağmen yarattığı paradigma, Pratt'ın dokunulmazlıklarındandır.

Türkiye'de Corto Maltese

Hugo Pratt'ın eserleri Türkiye'de ilk olarak 70'li yıllarda, Milliyet Çocuk ve Doğan Kardeş dergilerinde yayınlandı. Hugo Pratt'ın ünlü Corto Maltese serisi ise kitap formatında ilk defa 1999'da, Dost Kitabevi Yayınları tarafından basıldı. Sadece 10 albümü yayınlanan bu seri, siyah beyaz bir baskıya ve büyük baskı boyutlarına sahiptir.

Yayınlanan 10 kitap içinde Semerkant'taki Altın Yaldızlı Ev yaşadığımız coğrafyada geçmekte olup, netameli konuların etrafında dönmektedir. 1921'de Rodos'ta başlayan hikâye Adana ve Van'da devam ediyor. İttihatçılar, Kızılelmacılar, Panturancı Kürtler, Ermeni komitacılar, Yezidiler hikâyenin kahramanları arasındadır. Enver Paşa'nın son konuşmasını yaptığı kişi, yine Corto’dur. Enver Paşa Corto ile konuştuktan sonra atına biner yaşamının finali -Hugo Pratt yorumuyla- bu serüvende çizilmiş gibidir. Türkçe olarak Dost Yayınları tarafından on albüm yayımlanmıştır.

2012'den itibaren NTV Yayınları tarafından basılan Corto Maltese maceralarıysa, bilgisayar ortamında renklendirilmiş olması[1] ve orijinalinden daha küçük boyutlarda basılması gibi nedenlerle çizgi roman sevenlerin çeşitli olumsuz eleştirileriyle karşılaştı[2].

Corto Maltese serisi, 2019 yılında Yapı Kredi Yayınları tarafından Casterman baskısı esas alınarak kaliteli bir kağıt ve sayfa düzenlemesiyle yeniden yayınlanmaya başlandı.

Karakter
Corto Maltese animasyon filminden bir sahne

Corto Maltese, Muhtemelen Venedik dilinde 'Maltalı' olarak geçen bir tabirdir, 20. yüzyıl başlarında (1900-1920 civarı) maceradan maceraya seyreden, az ve özcesi bir açık deniz kaptanıdır. Valletta'da 10 Temmuz 1887 tarihinde, İngiltere vatandaşı denizci Cornwall ve "Cebelitarıklı Nina" olarak bilinen çingene yosma Endülüslü Nina'nın oğlu olarak dünyaya gelmiştir. Çocukluğu Yahudi mahallesi olarak bilinen Córdoba'da geçmiştir. Bir gün bir falcı Corto'nun avucunda kader çizgisi olmadığını fark eder ve o an Corto Maltese avucuna bir usturayla kendi seçimi olan kaderini kazır. Yaşam çizgisini bile avucuna kendi çizen Corto, kendi hayatının tek efendisidir.

Karakter, çizerinin ulusal, ideolojik ve dinsel iddialarının cisimleşmiş halidir. Corto her meşrepten insanla kolayca arkadaşlık kurabilen birisidir. Bu arkadaşlar eli kanlı katil Rasputin'den (Çar Rasputinle Rasputin, bazı kişi özellikleri ve görünümü dışında bir bağlantısı yoktur), İngiliz mirasyedi Tristan Bantam, Vudu rahibi Altın Ağız ve Çek Cumhuriyeti bilim adamı Jeremiah Steiner'e dek değişik kişiliklerdir. Corto ayrıca kimi tarihi şahsiyetleri bilir ve tanır. Örneğin Jack London, Ernest Hemingway, Herman Hesse, Butch Cassidy, Beyaz Rus General Roman Ungern von Sternberg ve Enver Paşa. Bu tanışıklık onun olmadık durumlardan kolayca sıyrılmasına vesile olur, mesela bir keresinde Türkiye-Ermenistan sınırında kurşuna dizilmekten son anda Stalin'den gelen bir telefon sayesinde kurtulabilmiştir. Her ne kadar tarafsız bir kahraman gibi gözükse de mağdurların ve ezilmişlerin yanındadır.

Corto'nun başucu kitabı yazar Thomas More'un Ütopya'sıdır ancak onu okumayı asla bitirememiştir. Corto ayrıca London, Lugones, Stevenson, Melville ve Conrad gibi yazarların kitaplarını da okur ve atıfta bulunur.

Corto Maltese öyküleri tarihi serüven öykülerinden esrarengiz okült rüya seanslarına akar. O Kızıl Baron vurulduğunda yanındadır, Jivarolara Güney Amerika'da yardım etmektedir ve Venedik'te faşistlerden kaçmaktadır, kimi zamanda farkında olmadan Merlin ve Oberon'a İngiltere'yi korumada yardım etmektedir ve ardından Kayıp Kıta Mu'yu ziyaret etmektedir.

Kronolojik olarak, ilk Corto Maltese serüveni olan La Giovinezza (Gençlik Yılları), Rus-Japon Savaşı'nda geçmektedir. Diğer albümlerinde I. Dünya Savaşı'nı birkaç değişik cephede yaşar, Ekim Devrimi'nden sonra patlak veren Rus İç Savaşı'na katılır, Faşist İtalya'nın ilk dönemlerinde gezinir. Pratt'ın ayrı bir serisinde, Gli Scorpioni del Deserto (Çöl Akrepleri) İspanyol İç Savaşı esnasında kaybolduğu tasvir edilir. Corto, kurgu karakterlerde karşılaşılan olağan yazgıdan olmak üzere "gerçekle köşe kapmaca" oynar. Arada yaratıcılarından rolde çaldıkları olur, Corto'nun ortadan kaybolması bir zihin sürçmesidir.

Kronoloji

Burada 12 adet Corto Maltese romanının kronolojik sıralaması bulunmaktadır. Özgün başlıkları ilk olarak Fransızca veya İtalyanca verilmiş olup, İngilizce ve Türkçesi takip etmektedir. Tüm albümlerin Türkçede yayımlanmamış olduklarına dikkat ediniz, bazı albümlerin özgün isimlerle uyumlu olmadığı görülebilecektir. Fransızca basımlar Casterman, İtalyanca basımlar Edizioni Lizard, Türkçe basımlar Dost Kitabevi tarafından yayımlanmıştır.

  • 1905 (Fransızca) La Jeunesse (siyah beyaz 1981, renkli1985); İtalyanca La giovinezza adıyla (renkli 1983); İngilizce adı The Early Years (Türkçe basımı yapılmamıştır).
  • 1913-1915 (Fransızca/İtalyanca) Una ballata del mare salato/La ballade de la mer salée (siyah beyaz 1967-1969; renkli 1991); İngilizce The Ballad of the Salt Sea ve Türkçe Bir Tuz Denizi Şarkısı
  • 1916-1917 (Fransızca) Sous le signe du Capricorne; Türkçesi Oğlak Burcu Altında'
  • 1917 (Fransızca) Corto toujours un peu plus loin (siyah beyaz 1970-1971); Türkçede Corto Git Gidebildiğin Kadar
  • 1917-1918 (Fransızca) Les Celtiques (siyah beyaz 1971-1972); İngilizce The Celts, Türkçesi Keltler
  • 1918 (Fransızca) Les Éthiopiques (siyah beyaz 1972-1973); İngilizcesi Corto Maltese in Africa, Türkçesi Etiyopyalılar
  • 1918-1920 Corte sconta detta Arcana (siyah beyaz 1974-1975), daha çok Fransızca ismiyle tanınır Corto Maltese en Sibérie; İngilizce Corto Maltese in Siberia, Türkçede Corto Maltese Sibirya'da
  • 1921 (İtalyanca) Favola di Venezia - Sirat Al-Bunduqiyyah (siyah beyaz 1977; colour 1984), Fransızca'da Fable de Venise, İngilizce'de Fable of Venice, Türkçede Venedik Masalı
  • 1921-1922 (Fransızca/İtalyanca) La maison dorée de Samarkand/La Casa Dorata di Samarcanda (her iki dilde de eşzamanlı olarak, siyah beyaz 1980, renkli 1992); İngilizce'de The Golden House of Samarkand, Türkçede Semerkant'taki Altın Yaldızlı Ev
  • 1923 Tango... y todo a media luz (İtalyanca, siyah beyaz 1985; diğer diller ve Türkçede Tango
  • 1924 (İtalyanca) Le helvetiche - Rosa alchemica (renkli 1987; ayrıca La rosa alchemica adıyla da); Fransızca'da Les hélvétiques, İngilizce'de The Secret Rose (Türkçe basımı yapılmamıştır)
  • 1925 Mu (İtalyanca, ilk kısım 1988–1989, ikinci kısım 1988-1989). Fransızca'da Mû (siyah beyaz ve renkli, 1992). İngilizce baskısı yapılmayan albüm Türkçede Kayıp Kıta Mu

Uyarlamalar

1975–1977 arasında, Secondo Bignardi yarı animasyon Corto Maltese öykülerini italyan RAI televizyonu Supergulp, fumetti in TV! programı için hazırlamıştır.[3]

2002 yılında Fransızca animasyon filmi olarak, Corto Maltese: La Cour secrète des Arcanes ismiyle orijinal roman Corto Maltese Sibirya'da'dan uyarlama hazırlanmıştır. Ayrıca 2002'de Fransız Canal + televizyonu Bir Tuz Denizi Şarkısı, Oğlak Burcu Altında, Semerkant'taki Altın Yaldızlı Ev ve Keltler orijinal eserlerinden uyarlamalar sipariş etmiştir.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça
  1. Şencan, Ziyaver. "Hugo Pratt'ın efsanevi 'anti kahraman'ı Corto Maltese'yi şimdi de NTV yayınlayacak". Milliyet blog. 24 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015.
  2. Uralcan, Berk. "Corto Maltese Sorunları". AltEvren. 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.
  3. Fondazione Franco Fossati. "Corto Maltese" (İtalyanca). 17 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.