Dalaman Ovası
Dalaman Ovası, Dalaman Çayı'nın uzun yıllar boyunca biriktirdiği alüvyonların oluşturduğu çok geniş bir alana yayılan, Türkiye'nin en yüksek verim alınabilen tarım alanlarındandır.
Dalaman ovası tektonik nedenlerle çökmüş, alüvyonlarla doldurulmuş bir ovadır. Miyosen ve Pliosen devirlerinde oluşan dikey yönlü tektonik hareketlerle çevre yükselmiş, ovanın bulunduğu alan çökerek koy halini almıştır. MÖ 500 yılından sonra Dalaman Çayı koya taşıdığı alüvyonlarla koy dolmuş ve bugünkü ova oluşmuştur. Alüvyonlarla dolan ovada eğim oldukça azdır (%1-%2). Ovada kalın bir alüvyon tabakası bulunur, ortalama 30 m, en sığ 8 m, maksimum derinlik 100 metredir[1].
Ovanın sahili plajlı kıyı özelliğindedir. Kıyı kıyı kumullarıları drenajı engellediğinden sahile yakın bataklık oluşumları görülür. Ovanın kuzeyinde, ovadan önceki koy sınırlarında fosil (ölü) falezler görülür. Sahil şeridinde lagün oluşumları görülür. Ovanın kuzeyinin yüksek sıradağlarla çevrili olması kışın soğuk havaların etkisinden korumaktadır. Ocak ayı sıcaklığı 12 °C'den aşağı düşmemektedir. Asıl Akdeniz İklimi görülür. Ovada vejatasyon süresi tüm yılı kaplar, doğal bir sera alanına benzer. Sulama ile yılda iki ürün alınmaktadır.[1].
Ova koy halinde iken içinde bulunan adalar alüvyon dolması ile adatepe halini almıştır.Bazıları şunlardır; Kızılburun Tepe (135,4 m), Çalıca Tepe (57 m), Ovacık Tepe (171 m), Asar Tepe (299 m). Eğimden dolayı üzerinde tarım yapılamayan adatepelerde zeytincilik, arıcılık, hayvancılık (kıl keçisi) faaliyetleri yapılır.
Ovada Dalaman Çayı'ndan başka Tersakan Çayı ve Sarısu Çayı bulunur. Tersakan Çayı yağmur suları ile beslenir. Taşkınlara neden olduğundan 15 m genişlik, 6 m derinlikte kanal yapılmıştır. Kanal ova içinde kurutma kanlına dönüşmüştür. Ova içinde Kocagöl (2 302 km²), Badırnaz Gölü (0,090 km²), Kükürtlü Göl (0,087 km²), Küçükdalyan Gölü (0,111 km²) bulunur. Ovanın kuzeyinde Dalaman Çayı üzerinde bulunan Akköprü Barajı inşa edilmiştir. Barajdan alınan su, cazibe ile sulamada kullanılmaktadır[1].
Dalaman Çukuru olarak da adlandırılan bu ova, 50 cm derinlikte ulaşılabilen ve yıl boyunca kendisini muhafaza edebilen taban suyuna sahiptir. Narenciyeden tahıla, tropikal meyvelere kadar çok geniş bir yelpazede üründen yılda birden fazla hasat yapılabilme imkânına sahiptir. Türkiye'nin en ılıman iklimine sahip olması, don olayının yok denecek kadar az olması, seri ve yoğun yağış alması ile zengin bir tarım yapısına sahiptir.
Ovanın etrafını saran tüm yükseltiler sık çam ormanları ile kaplıdır. Birçok endemik bitkiye sahip olan bölge, özellikle sığla ağacının dünyada kalan son ana yetişme alanlarından biri olması ile dünya literatüründe yer almaktadır.
Dalaman'da yer alan Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nün sahip olduğu geniş arazide, tohum ve fide geliştirme ile büyük baş hayvancılık üzerine yapılan çalışmalar, Türkiye'nin kalan son zirai geliştirme tesislerindendir.
Turizmin gelişmesine müsait ve henüz bakir sayılan bu verimli araziler, her geçen gün betonarme binalar ile dolmakta ve tarımsal üretimden kopmaktadır.
Kaynak
- ÇEKER, Dr. Ali. "DALAMAN OVASINDA JEOMORFOLOJİK ÖZELLİKLER VE TARIMSAL FAALİYETLERE ETKİLERİ" (PDF). Doğal Ortamın (Jeomorfoloji-Hidrografya) Tarımsal Faaliyetlere Etkileri Bağlamında Bir Alan İncelemesi: Dalaman Ovası Örneği. yenifikirdergisi.com. 4 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2016.