Dunganca

Dunganca (Хуэйзў йүян, [xwɛitsu jyjɑn]; Basitleştirilmiş Çince: 东干语; Geleneksel Çince: 東干語; pinyin: Dōnggān yǔ), Orta Asya'da yaşayan, Çin'in Hui etnik grubuna yakın bağları olan Dunganlar tarafından konuşulan Sinik dildir.

Dunganca
Хуэйзў йүян, Hueyzu yüyen
Telaffuz [xwɛitsu jyjɑn]
Ana dili olanlar Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Rusya, Tacikistan ve Türkmenistan
Bölge Fergana Vadisi, Çu Vadisi
Etnisite Dunganlar
Konuşan sayısı 110.100  (2009 nüfus sayımları)[1]
Dil ailesi
Yazı sistemi Kiril alfabesi
Dil kodları
ISO 639-3 dng
Kırgızistan'ın Milyanfan köyünde bulunan bir müzede hem Dunganca hem de Rusça sürümleri olan ikidilli bir plaka.

Dunganca ile Standart Çince karşılıklı olarak oldukça anlaşılabilir; ancak bu Çin dilinin Kiril alfabesiyle yazılması benzersiz bir durum oluşturur.

Kullanım

Dunganca başlıca olarak Kırgızistan'da konuşulur. Bunun dışında Kazakistan, Özbekistan ve Rusya'da Dunganca konuşanlar vardır. Dungan etnik grubu, 1870'lerde Çin'den kaçıp batı yönüne Orta Asya'ya doğru taşınan mültecilerin torunlarıdır.[2] Dunganca okul eğitiminde kullanılır. Sovyetler Birliği döneminde Dunganca'nın öğretilmesi için çeşitli ders kitapları yayınlandı. Üstelik 14.000 sözcük barındıran üç ciltli bir Rusça-Dunganca sözlüğü, Dunganca-Rusça sözlük, Dungan dili hakkında filolojik monografiler ve Dungan dilinde yazılan kitaplar da yayınlanmıştır. Dungan dilinde yayınlanan ilk gazete olan Hueyimin bo 1932'de kuruldu ve günümüzde hala aylık olarak yayınlanmaktadır.

1970 ile 1989 arasındaki Sovyetler Birliği nüfus sayımı istatistiklerine göre Dunganlar, Orta Asya'daki diğer etnik azınlık gruplarına göre kendi dillerinin kullanımını muhafaza etmekte başarılı olmuştur; ancak Sovyet sonrası dönemde Dunganca'yı anadil olarak konuşanların sayısı oldukça azaldığı gözlemlenmiştir, fakat bununla ilgili daha ayrıntılı çalışmalar yapılmamıştır.

Nüfuslarına göre Dunganca'yı konuşanların sayısı
YılDunganca L1Rusça L2Toplam Dungan nüfusuKaynak
1970 36.445 (% 94,3)18.566 (% 48,0)38.644Sovyetler Birliği Nüfus Sayımı
1979 49.020 (% 94,8)32.429 (% 62,7)51.694Sovyetler Birliği Nüfus Sayımı
1989 65.698 (% 94,8)49.075 (% 70,8)69.323Sovyetler Birliği Nüfus Sayımı
2001 41.400 (% 41,4)N/A100.000Ethnologue12 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça
  • Cihai. Shanghai: Shanghai cishu chubanshe 2002; ISBN 7-5326-0839-5
  1. "Dungan". Ethnologue, 18. cilt, 2015. 12 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2016.
  2. Cihai, S.358
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.