Hintçe

Hintçe (हिन्दी Hindi), Pakistan'ın resmî dili olan Urduca ile beraber Hindustani dilinin iki standart yazılı formundan birini oluşturan Hint dilidir. Genellikle Hindistan'ın kuzey, merkez ve batısında konuşulan bu dil, Hint-Avrupa dil ailesine ait bir dildir. İngilizcenin ve 22 diğer yerel dilin yanı sıra, Hindistan'ın anadilidir. Hindistan'da Devanāgarī yazı sistemi; Pakistan'da ise Arap alfabesi kullanılmaktadır.

Hintçe
हिंदी ya da मानक हिंदी
Telaffuz Hindī ya da Mānak Hindī
Bölge Güney Asya
Etnisite Hintler
Konuşan sayısı 260,302,820  (2001)[1]
Dil ailesi
Yazı sistemi Devanagari
Resmî durumu
Resmî dil  Hindistan
Dil kodları
ISO 639-1 hi
ISO 639-2 hin
ISO 639-3 hin
Hintçe ve ona bağlı olarak kabul edilen Racastanca ve Biharicenin Hindistan üzerindeki gösterimi.

Hindistan'da ve Güney Asya'da birçok eyalette başka diller kullanılmakta olsa da[2] İngilizce ve Hindustani (Hintçe) çoğunlukla "lingua franca" olarak kullanılır. Hindistan, şu anda tek dil bütünlüğünü tamamen oluşturabilmek, örneğin bir Tamil'in bir Hindu'yu anlayabilmesini sağlamak amacıyla Hintçe kullanımını yaygınlaştırmaya çalışmaktadır. Bunun bir diğer amacı İngilizceyi resmî dil olmaktan çıkarmaktır. Hindistan dışında Hintçe daha çok Hint sineması (Bollywood) ile tanınmıştır ve film müzikleri ile sevilmiştir.

Sınıflandırma

Hintçe, Urduca ile birlikte Hindustani dilinin iki ayrı standart yazı değişkesinden biridir. Dil, Hint-Aryan dillerinin Hint dilleri olarak da bilinen merkez koluna mensuptur. Bu dil grubu Hint-İran, daha geniş kapsamda ise Hint-Avrupa dil ailesine bağlıdır.

Tarihçe

Hintçe (ve Hindustani), kökenleri Vedik Sanskrit dilinin erken bir formuna dayanan Prakrit dilinden evrilmiştir.[3] Hint dillerinin Delhi'de konuşulan lehçeyi baz alarak standartlaştırılmasından önce, pek çok Hint lehçesi ve dili yazı ve edebiyat dili olarak kullanılmıştır. 12. ve 13 yüzyıllarda, Braj Bhasha, Marvari ve Avadhi dillerinde yazılmış eserler, Hint dilleri edebiyatının erken dönemlerini oluşturmaktadır.[4]

Modern standart Hintçe, Braj, Avadhi ve Maithili gibi diyalektler yerine Delhi'de konuşulan lehçeyi baz almıştır.[3] Babürlü hakimiyetinin son yıllarında ise Urdu dili prestij dili haline gelmeye başlamıştır. Modern Hintçenin edebi kullanımı 18. yüzyılın sonlarında meydana gelmiştir.[5]

19. yüzyılın sonlarında, Urduca'dan ayrı olarak Hintçe'yi geliştirmek için bir hareket oluştu.[6] 1881'de Bihar, Hintceyi Urduca'nın yerini alan tek resmi dili olarak kabul etti ve böylece Hintçe'yi benimseyen ilk Hindistan devleti oldu.[7] 1949 yılında Devanagari yazı sistemiyle yazılan Hintçe, Hindistan'ın resmi dili olarak kabul edildi.[8]

Konuşanların sayısı

SIL International verilerine göre 1991 yılında 180 milyon kişi anadili olarak Hintçe konuşuyordu, 120 milyon kişi ise ikinci dil olarak Hintçe konuşuyordu. 1991'den 2008'e Hindistan nüfusu %35 artığına göre, bugün 240 milyon kişinin Hintçeyi anadili olarak konuştuğu tahmin edilmektedir. İkinci dil olarak konuşanların sayısı ise okur-yazarlık oranındaki artışa bağlı olarak %35'ten çok daha fazladır.

Örnekler
Türkçe Hintçe (Transliterasyon) Hintçe (Devanagari)
HintçeHintçe: hindīहिन्दी
İngilizceHintçe: agrezīअंग्रेज़ी
EvetHintçe: hāan' हाँ
Sen1Hintçe: āap (Resmi), tum (samimi)आप
Sen²Hintçe: tum (Gayriresmî)तुम
Sen³Hintçe: tū (aşağılayıcı)तू
HayırHintçe: nahīnनहीं
Merhaba/SelamHintçe: namasteनमस्ते
HoşçakalHintçe: namaste, Hintçe: alvidā, Hintçe: khudā hāfiz नमस्ते, अलविदा, ख़ुदा हाफ़िज
Nasılsınız?Hintçe: āp kaise haiआप कैसे हैं?
Sonra görüşürüzHintçe: phir milegeफिर मिलेंगे
TeşekkürlerHintçe: dhanyavād, Hintçe: shukriyāधन्यवाद, शुक्रिया
ÜzgünümHintçe: kshamā kījiye, (ayrıca māf kījiye)क्षमा कीजिये (माफ कीजिये)
Neden?Hintçe: kyo?क्यों?
Kim?Hintçe: kaun?कौन?
Ne?Hintçe: kyā?क्या?
Ne zaman?Hintçe: kab?कब?
Nerede?Hintçe: kahā?कहाँ?
Nasıl?Hintçe: kaise?कैसे?
Ne kadar?Hintçe: kitne?कितने?
AnlamadımHintçe: mai samjhā nahīमैं समझा नहीं
Yardım edin(lütfen)
Yardım edin!		Hintçe: meri madad kījiye / sahāyatā kījie!मेरी मदद कीजिये / सहायता कीजिये
İngilizce?Hintçe: kyā āp agrezī bolte hai?क्या आप अंग्रेज़ी बोलते हैं?
Saatiniz kaç?Hintçe: samay kyā huā? / kitne baje hai?समय क्या हुआ? / कितने बजे हैं?
BilmiyorumHintçe: mujhe nahī patāमुझे नहीं पता

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2013.
  2. "Hindustani Language." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.
  3. "Brief History of Hindi". Central Hindi Directorate. 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2012.
  4. Turek, Aleksandra. "Is the Dhola Maru ra duha only a poetic elaboration?".
  5. "Archived copy". 30 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2006.
  6. Paul R. Brass (2005). Language, Religion and Politics in North India. iUniverse, Incorporated. ISBN 9780595343942. 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
  7. Parthasarathy, Kumar, p.120
  8. Clyne, Michael (24 Mayıs 2012). Pluricentric Languages: Differing Norms in Different Nations (İngilizce). Walter de Gruyter. ISBN 9783110888140. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.