I. İsabella (Kudüs)

İsabella Kudüslü (Fransızca: Isabelle Ire de Jérusalem; [(İngilizce):Isabella I of Jerusalem). d. yak. 1172, Kudüs – ö. 1205, Akka. 1190/1192 – 5 Nisan 1205 doneminde eşleri krallar birlikte ortak olarak Akka merkezli 12. Kudüs Krallığı Hükümdar Kraliçesi olmuştur.[1]

İsabella Kudüslü
Kraliçe İsabella ve Corrado del Monferrato'nın evlenmeleri
Kudüs ve Akka kraliçesi
Hüküm süresi	1190/1192 – 5 Nisan 1205
Önce gelen	Sibylla Kudüslü ve Lüzinyanlı Guy
Sonra gelen	Maria Montferratlı
Eş(leri)	IV. Onfroy de Toron Corrado del Monferrato II. Heindrich Champagneli I. Amalrik Kıbrıslı
Çocukları	Maria, Kudüs Krallığı Kraliçesi Alis, Kıbrıs Kraliçesi Philippa, Rameruptlu Sybilla, Ermenistan Kraliçesi Melisende, Antakya Prensesi
Hanedan	Anjou Hanedanı
Babası	I. Amalrik
Annesi	Maria Komnini
Doğum	1172 Kudüs
Ölüm	5 Nisan 1205 (yas:32-33) Akka, Kudüs Krallığı başkenti
Dini	Hristiyan Katolik

7. Kudüs kralı I. Amalrik ile Bizanslı Maria Komnini'nin kızı; 8. Kudüs kralı Cüzzamlı IV. Baudouin'in kız kardeşi; 9. Kudüs kralı V. Baudouin'in teyzesi, Akka merkezli Kudüs Krallığı'nın 11. Kraliçesi Kraliçe Sibylla Kudüslü'nün bababir yarım kız kardeşi ve Akka merkezli Kudüs Krallığı'nin 13. Kraliçesi Maria Montferratlı'nin annesidir.

Hayatı

İkinci evliliği

24 Kasım 1180'de İsabella ikinci olarak evlilik yaparak Corrado del Monferrato ile evlendi. İsabella'nın eski kocası olan IV. Onfroy de Toron'a ait eskiden ait malikane sahibi olarak yönetimi altında bulunan Toron'daki (modern güney Lübnan'da Tibnin'deki) arazileri ve Haçlılar kalesi) 1180'de evlilik yapıldıktan sonra İsabella'nın baba-bır kardeşi olan IV. Baudouin tarafından Kudüs Krallığı arazilerine katılmıştı. İsebella bu arazileri ve Toron malikane sahipliği haklarını eski kocası olan IV. Onfroy de Toron'a tekrar iade etti.[1]

İsabella'nın yaptığı bu evlenmeyi ve bundan dolayı kendinin Krallık hakkını kaybetmesini Lüzinyanlı Guy kabul etmedi. Lüzinyalı Guy, Kudüs Krallığı'ndan feragat etmediğini ilan etti ve Kutsal Krallık ülkesinden yerleşmiş olan Haçlı soylu baronlar ve diğer ilerigelenler onu hala meşru Kudüs Krallığı kralı olarak kabul etmeye devam ettiler. Corrado ve İsabella Sur şehrine geri döndüler.[1]

Üçüncü Haçlılar Seferi için Haçlı orduları Avrupa'dan gelmeye devam etmekte idiler ve 20 Nisan 1191'de Haçlı seferine katılmak üzere deniz üzerinden gelen Fransa Kralı II. Philippe ve Fransız ordusu Akka'da Kutsal Ülke arazilerine ayak bastılar. II. Philippe, Kudüs Krallığı meşru hükümdarları olarak Hükümdar Kraliçe İsabella ve kral ilan edilen yeni kocası Corrado del Monferrato'yı meşru olarak kabul etti. Krallığı bırakmak istemeyen Lüzinyanlı Guy ve onu destekleyen IV. Onfroy de Toron ve Antakya Prensi III. Beomondo dahil Corrado del Monferrato'ya karşı olanlar Kutsal Ülkeye gelen diğer önemli komutan olan İngiltere Kralı Arslanyürekli Rişar'dan destek istediler ve o da bu Corrado karşıtlarına destek vermeyi kabul etti. Mayıs 1191'de Kudüs'te Lüzinyanlı Guy kendi unvanının "Kudüs Krallığı Seçilmiş Kralı" olduğunu ilan etti.[1]

28 Temmuz'da Kutsal Ülke'ye yeni gelmiş Haçlılar komutanları II. Philippe ve I. Richard aralarında bu Kutsal Ülkede kimin hükümdarlık yapacağına dair bir anlaşma yaptıklarını ilan ettiler. Bu anlaşmaya gör Lüzinyalı Guy hayatının sonuna kadar Müslümanlar elinde olan Kudüs yerine geçici olarak Akka'da başkenti olan Kudüs Krallığı Kralı'nın olarak bu krallığı yönetecekti. Bu dönemde Corrado Sür, Beyrut ve Sayda kontluğu ile buraların idaresini eline alacaktı. Lüzinyanlı Guy öldükten sonra Kudüs Krallığı, sağ olurlarsa İsabella ve Corrado tarafından Hükümdar kraliçe ve kral olarak yönetilecek ve eğer sağ olmazlarsa onların varisleri meşru kral olacaklardı.[1]

Bu ilandan 3 gün sonar Fransa Kralı II. Philippe Fransa'ya döndü ve İngiltere Kralı I. Richard Kutsal Ülkede bulunan Haçlılar ordusunun tek başkomutanı olarak kaldı. II. Philippe elinde olan Müslüman esirleri Corrado del Monferrato'ya bırakmıştı. Ama I. Richard zorla bu esirleri ondan aldı. I. Richard da kendinin yaptığı savaşlardan 2,700 müslüman esir almıştı. I. Richard o zamanın geleneklerini hiçe sayan bir barbar olarak bu esirlerin hepsini idam ettirdi. 7 Eylül 1191'de Selahaddin'e karşı Arsuf Muharebesi'ni kazandı ve Kasım'da Yafa kalesini kuşatıp Haçlılar eline geçirdi. Sonra elinde bulunan ordu ile Selahaddin Kudüs üzerine yürüyüşe geçti. Fakat hava o kadar berbattı ki eğer Kudüs'ü eline geçirirse Müslümanlar tarafından yapılması olası yeni bir kuşatmaya dayanamayacağını anlayarak Kudüs'e 13 km mesafe kalan bir mevkiye vardıktan sonra geri döndü ve yeniden surlarını yaptırdığı Eşkalon kalesine çekildi. I. Richard Kutsal Ülke'den Nisan 1192'de İngiltere'ye dönmeye karar verdi.[1]

Kutsal Ülke'de yerleşmiş bulunan yerli Haçlılar asilleri Guy'un Kudüs Krallığı kralı olma iddiasını kabul etmemeye devam ettiler. Bunlar tek Havclialr ordusu başkomutanı kalan II. Richard'a başvurup Kudüs Krallığı hakkında daha önce verilmiş olan kararın değiştirilmesini istediler.[1]

Eşleri ve çocukları

I. Isabella'nın IV. Onfroy de Toron ile yaptığı birinci evlilikten çocuğu olmamıştır.

Corrado del Monferrato ile yaptığı ikinci evlilikten Maria Montferratlı (1192-1212) adlı bir kız çocuğu olmuştur ve Maria Montferratlı annesi I. İseballa'yı Kudüs Krallığı hükümdar kraliçesi olarak takip etmiştir.

II. Henri Champagneli ile yaptığı üçüncü evlilikten üç kız çocuğu olmuştur. Bunlar:

1. . Marguerite: (1193/1194 - 1205'ten önce): Cccuk yaşta iken diğer bir çocuk olan kuzeni II. Henri, Champagne Kontu ile nişanlandırılmıştır; ama her ikisi de daha yetişkinliğe erişmeden çocukken ölmüşlerdir.
2. . Alis Champagneli (1193/1194-1246): Birinci eşi: I. Hugh Kıbrıslı. İkinci eşi: Antakya Prensi V. Boemondo. Üçüncü eşi: Raoul de Sosissons. Fransa'da Champagne Kontluğu kontu olmak için bir rakip adaydı ama kont unvanı verilmedi.
3. . Philippa Champagneli: (yak. 1197- 20 Aralık 1250): Eşi Errard de Brienne-Ramerupt. Fransa'da Champagne Kontluğu kontu olmak için bir rakip adaydı ama kont unvanı verilmedi.

I. Isabella dördüncü ve sonuncu evliliğini Kıbrıs Kralı olan ve evlendikten sonra Kudüs Kralı da olan I. Amalrik Kıbrıslı ile yaptı. Bu evlilikten şu çocukları oldu:

1. . Sybilla Lüzinyalı: (Ekim-Kasım 1198 - yak. 1200 veya 1252): Eşi: Ermenistan Kralı I. Leo Ermenistanlı.
2. . Melisende Lüzinyalı: (yak. 1200 - 1249'dan sonra): 1 Ocak 1218'de Antakya Prensi IV. Boemondo ile evlendi.
3. . Amalrik: (1201 - 2 Şubat 1205) Akka doğumlu.

Ayrıca bakınız

• Kudüs kralları listesi
• Üçüncü Haçlı Seferi

Kaynakça

1. Runciman, Steven (Tr. çev. Fikret Işıltan) (1992), Haçlı Seferleri Tarihi: III. Cilt Akka Krallığı ve Haçlı Seferleri, Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları ISBN 975-16-0511-3

Dış kaynaklar

• Runciman, Steven (Tr. çev. Fikret Işıltan) (1992), Haçlı Seferleri Tarihi: III. Cilt Akka Krallığı ve Haçlı Seferleri, Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları ISBN 975-16-0511-3
• Maalouf, Amin (Tr. çev. Ali Berktay), (2006) Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayınları, ISBN 975-80-121-6

Resmî unvanlar
Önce gelen: Kraliçe Sibylla Kudüslü ve Lüzinyanlı Guy	I. İsabella Kudüslü Kudüs kraliçesi Ortak Krallar: Corrado del Monferrato: (1192) I. Henri Champagneli:(1192–1197) II. Amalrik) (1197–1205) 1190/92–1205	Sonra gelen: Maria Montferratlı