I. Philippe

I. Philippe (Fransızca: Philippe I^eɽ) (23 Mayıs 1052 – 29 Temmuz 1108, Melun), Aşık olarak anılır,[2] 1060 yılından ölümüne kadar Franklar kralı.

I. Philippe
I. Philippe'in Fleury Manastır'ındaki lahitinin üstündeki yatan heykeli ]
Franklar kralı
Hüküm süresi	Naiple birlikte hükümdarlık: 23 Mayıs 1059 – 4 Ağustos 1060; Tek başına hükümdarlık: 4 Ağustos 1060 – 29 Temmuz 1108
Taç giymesi	23 Mayıs 1059
Önce gelen	I. Henri
Sonra gelen	VI. Louis
Eş(leri)	Bertha Hollandlı Bertrade de Montfort
Çocukları	Constance Antakya Prensesi VI. Louis Philip, Mantes Kontu Fleury, Nangis Senyörü Cecile, Celile Prensesi
Hanedan	Capet Hanedanı
Babası	I. Henri (Fransa Kralı)
Annesi	Anne Kievli
Doğum	23 Mayıs 1052 Champagne-et-Fontaine, Fransa Krallığı
Ölüm	29 Temmuz 1108 (56 yaşında) Melun, Fransa Krallığı[1]
Defin	Saint-Benoît-sur-Loire, Fransa
Dini	Roma Katoliği

Franklar Kralı I. Henri ile Rus Kiev prensesi olan Anne Kievli'nin çocuğudur. O zamanlar Batı Avrupa'da yaygın olmayan, Yunanca kökenli ismi annesi tarafından verilmiştir. Hükümdarlığı, erken dönem Capet Hanedanı'nın diğer mensuplarının çoğu gibi, dönemi için olağandışı uzun sürmüştür. Tahta geçtiği zaman babasının krallık döneminde monarşinin kaybetmiş olduğu prestij ve gücünü yavaş yavaş artırmaya başlamıştır ve hüküm sürdüğü dönemde doğrudan doğruya kraliyet sahipliğine ait bulunan araziler arasına Vexin bölgesi ve Bourges katılmıştır.[3]

Hayatı

I. Philippe 23 Mayis 1052'de Champagne-et-Fontaine'de Franklar Kralı I. Henri ve ikinci karısı olan "Anne Kievli"nin oğlu olarak doğdu. İyi bir Bizans İmpartorluğu Ortodoks Hristiyan tipi eğitim görmüş ve o zamanlar çok nadir olarak okuryazar bir kadın olan annesinin ısrarı üzerine Grekçe asıllı (philos ve hippos sözcüklerinden türetilen at seven anlamına gelen) I. Philippe adı verildi. Bu isim sonradan Batı Avrupa'da diğer kral çocuklarına ve asillere de verilmeye başlandı.

I. Philippe daha 7 yaşında iken Capet Hanedanı geleneklerine uyularak, kral olan babası daha hayatta iken, Reims Katedrali'nde 23 Mayıs 1059'da taç giyme töreni yapıldı. Babası I. Henri 4 Ağustos 1060'ta Vitry-en-Brie, Fransa'da öldü. Yerine hiçbir taht iddia eden Franklar asili olmadan, daha 7 yaşında olan büyük oğlu I. Philippe, Franklar Kralı olarak tahta geçti. Yaşı daha küçük olduğu için annesi Anne Kievli ona taht naibi oldu. Anne Kievli'nin bu taht naipliği ilk defa bir Fransa Kraliçesi'nin böyle yüksek devlet idarecisi bir mevkine gelmesidir. Fakat bazı Frank asiller Anne Kievli'nin Fransızcası iyi olmadığı için şikayet ettiler. Diğer bir taht naibi olarak ise Flandra Kontu V. Baudouin atandı ve I. Philippe'in eğitimini üzerine aldı.

Anne Kievli bu naiplik görevi sırasında iken sarayda yaşayan asil Valois Kontu III. Ralph ile aşk hayatı yaşamaya başladı. Ralph evli olduğu karısından boşanıp Anne Kievli ile 1062'de bir evlilik yaptı. Fakat Katolik Hristiyanlar için ancak Papa'nın özel izni ile boşanma ve sonra yeni evlilik yapılabileceği için Ralph'in karısı Papa'ya bir şikayet mektubu yazınca Papa II. Aleksandr Ralph'ı ve Anne'yi çifte evlilik yapma suçundan dolayı aforoz etti. Anne Kievli saraydan ayrılmak zorunda kaldı ama genç kral annesini affettiğini ilan etti. 1066'de I. Philippe 14 yaşına girdiği zaman, yetişkinlik yaşına girdiği kabul edildiği için, 7 yıl süren naiplikle idareden sonra I. Philippe tek başına devlet idaresini eline aldı.

I. Philippe tek başına idareyi aldığında Kuzey Fransa'da sorunlar ortaya çıktı. 1066'da İngiltere kralı Günah Çıkartıcı Aziz Edward ölünce İngiltere'ye hücuma geçen Normandiya Dükü William 14 Ekim 1066'de ʽHastings Muharebesiʼ'ni kazanıp İngiltere tahtını ve ülkesini eline geçirdi. Fakat I. William günümüzdeki Fransa'da ve Normandiya'nın komşusu olan ʽBrötenyaʼ'yi da gözüne kestirmişti. Ancak 1077'de I. Philippe ile I. William arasında yapılan barış anlaşmasından sonra Normandiya Dükü William Brötenya'yı ele geçirmekten vazgeçti.[4]

I. Philippe'in hocası ve taht naibi olan Flandara Kontu V. Baudouin 1067'de öldü; yerine VI. Baudouin Flandra Kontu oldu. VI. Baudouin de kısa bir dönem kontluktan sonra 17 Temmuz 1070'te öldü. Onun yerine, annesi "Richilde Hainaut Kontesi"nin desteği ile VI. Baudouin'in en büyük oğlu Arnulf yaşı küçük olmasına rağmen Flandra kontluğuna geçirildi. Bunu V. Baudouin'in en küçük oğlu olan Robert Frisialı kabul etmeyip isyan etti. Hainaut Kontesi Richilde Fransa Kralı I. Philippe'den askeri destek istedi. Fransa Kralı I. Philippe bu desteği sağlamak için büyük bir ordu topladı. Bu ordu ile I. Philippe Robert Frisialı üzerine gidip onu 1071'de Cassel Muharebesi'nde mağlup etti.[3] Robert Frisialı Flandara kontu olmak için askeri mücadelelerden vazgeçmedi. Kont Robert en sonunda I. Philippe'in dostluğunu üvey kızı olan Bertha Hollandalı'yı I. Philippe ile evlendirmekten sonra sağladı. Bu siyasi evlenme için yapılan müzakereler sonunda Flandra ile Fransa arasındaki sınır yakında olan Flandra'ya ait "Corbie" arazileri I. Philippe'in şahsi krallık arazisi olması kabul edildi.[3]

I. Philippe ilk evliliğini böylece Holandalı Bertha ile 1072'de yapıldı. Bu evlilikten çiftin 5 çocukları oldu ve bunlar arasında (sonradan kral IVI. Louis olarak tahta geçecek) bir erkek çocukları da oldu.[5]

Eylül 1074'te Valois Kontu III. Ralph öldü ve kralın annesi Anne Kievli tekrar krallık sarayına döndü ve 1075'te ölene kadar orada yaşadı.

Fakat, ilk evliliği sırasında I. Philippe, Anjou Kontu IV. Foulques'un karısı olan Bertrade de Montfort'a âşık oldu. Karısı Holandalı Bertha'yı (onu şişman olmaklıkla tenkit ederek) telin ederek ondan ayrıldı. Annesi Anne Kievli ve Valois Kontu III. Ralph'in 1062'de geçmişlerine benzeyen bir şekilde karısından boşanarak ondan ayrıldığını ilan etti ve âşık olduğu Bertrade ile birlikte yaşamaya başladı. Katolik kilisesi ayrılmayı kabul etmedi. Fransa'ya Papalık temsilcisi kardinal Bertrand Die'li 1084'te bu boşanmanın kilise tarafından kabul edilmediğini bildirip her ikisinin de Katolik kilisesi tarafından aforoz edildiğini ilan etti. Bundan sonra birkaç defa I. Philippe bu ilişkisinden ayrılacağını kilise otoritelerine af dileyip bildirdi ama her seferinde tekrar Bertrade ile ilişkiye devama başladı ve her seferinde kilise aforoz edilmelerini kaldırdı ama yine ilişkiye girdikleri açığa çıkınca tekrar aforoz edildiler. 15 Mayıs 1092'de Bertrade de Montfort ile I. Philippe bir evlilik yaptılar. Roma'da bulunan Papa II. Urbanus uzun müddet Fransa'da olanlara karışmadı. Ama Kasım 1095'te papa II. Urbanus Birinci Haçlı Seferi'nin ilan edilmesi için Fransa'da yapılması hazırlanan Clermont Konsili sırasında bu sorunu bir kenara bırakamadı. Birinci Haçlı Seferi'nin başlaması için yapılan bu Konsil sırasında Papa II. Urbanus Fransa Kralı I. Philippe ile Bertrade de Montfort'i telin ederek onları aforoz ettiğini ilan etti. Bu çiftin 1093'te ve 1095'te iki erkek ve 1097'de bir kız çocukları oldu. I. Philippe tekrar birkaç defa kilise tarafından kabul edilmeyen bu evliliği bırakacağına dair kilise otoritelerinden af dileyerek söz verdi. Ama sözünde durmadı. 1104'te I. Philippe açıkça tövbe ettiğini ve bu tövbesinin kabul edilmesi için gereken dinsel yaptırımlara uyduğunu ilan etti. Bundan sonra evlilik yine gayet gizli olarak devam etti. Fransa'da ünlü kilise hukukçusu olan Charters Kardinalı İvo ilk karısından boşanmasının geçersiz olması dolayısıyla bu evliliğe kilisesinin itirazlarını hukuken açıkladı.[3]

I. Philippe hükümdarlığının büyük bir kısmını, aynen babası I. Henri gibi, iktidar gücü ve toprak sahipliliği isteyen vasal yörel asiller ile uğraşmakla geçirdi. 1082'de Vexin bölgesini doğrudan doğruya şahsi kraliyet sahipliği altında bulunanın arazilere kattı. 1100'de ise Bourges. şehrini şahsi kraliyet arazileri arasına kattı.

I. Philippe'in hükümdarlık döneminde Fransa'da önemli olayların başında Temmuz 1095'te Fransız asıllı olan papa II. Urbanusʼ'ın Fransa'ya gelip buradan Birinci Haçlı Seferi'ne çıkmak için bir ordu toplamak için krallığın birçok taraflarına gidip vaazlar verip gezmesi oldu. Fransa Kralı I. Philippe, diğer Batı Avrupa büyük devlet kralları gibi, bu Haçlı Seferi'ne şahsen katılmaktan çekindi. Bazı tarihçiler bunun nedeninin I. Philippe'in Papa II. Urbanus ile ikinci karısı ile evliliği üzerinde olan büyük anlaşmazlığına yorarar. Buna rağmen Kral I. Philippe'in küçük kardeşi olan I. Hugues, Vermandois Kontu Birinci Haçlı Seferi'ne katıldı; ama Kutsal Topraklara varamadan Kızılırmak kollarından birini geçmekte iken yaralanıp Tarsus 'da öldü. Papa II. Urbanus'un Fransa'da yaptığı Haçlı ordusu toplama kampanyası Kasım 1095'te Clermont Katedrali'nde Clermont Konsili'nin toplanması ile bir zirveye erişti. Bu Konsil'de Papa II. Urbanus'ın vermiş olduğu Clermont Vaazı birçok tarihçi tarafından Birinci Haçlı Seferi'nin başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

I. Philippe, Franklar Kralı olarak 48 yıl hüküm sürdükten sonra 29 Temmuz 1108'de Melun Şatosu'nda öldü.[6] I. Philippe'in şahsi isteğine uyularak mezarı, önce ve sonra gelen Fransa krallarının defin mevkii olan Saint-Denis Bazilikası, Paris değil de, Melun'da bulunan Saint-Benoît-sur-Loire Manastırı'ndadır.

Yerine oğlu olan "Şişman (Le Gros)" lakabı olan VI. Loius'ye Franklar Kralı olarak taç giydirildi. Ama buna bazı Fransa asilleri itiraz ettiler ve taht mücadelesine başladılar. II. Philippe'in ikinci karısı ve daha 38 yaşında olan Bertarde de Montfort ise "Fontəvraud Manastırı"na rahibe olarak çekildi.

Evlilikleri ve çocukları

Filip, Bertha and onların iki büyük çocukları Konstans ve Louis

I. Philippe ve Bertha Hollandlı çiftinin çocukları:

1. Konstans, 1097'den önce Champagne'lı I. Hugh ile evlenmiştir boşandıktan sonra 1106 yılında I. Boemondo ile evlenmiştir.
2. VI. Louis (1 Aralık 1081 – 1 Ağustos 1137), Fransa kralı
3. Henry (d. 1083) (genç yaşta ölmüştür)
4. Charles (d. 1085)
5. Odo (1087–1096)

I. Philippe ve Bertrade de Montfort çiftinin çocukları:

1. I. Philippe, Mantes Kontu (1123'te yaşıyordu)
2. Fleury, Nangis Senyörü (1093 – Temmuz 1119)[7]
3. Cecile, Tancred (Celile Prensi)Celile Prensi Tancred ve Pons Trabluslu ile evlenmiştir

Kaynakça

1. Brown, Elizabeth A.R. (1990) , "Authority, the Family, and the Dead in Late Medieval France", French Historical Studies, Cilt.16, Sayi.4 (Sonbahar), say.807. (İngilizce)
2. Fransa Kralları 5 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
3. Hallam, Elizabeth (1980) Capetian France: 987-1328, Londra: Longman Group Ltd, say.50-51.
4. C. Petit-Dutaillis, (İng. çev. E.D. Hunt) (1936) The Feudal Monarchy in France and England:From the 10th to the 13th Century, Londra Routledge, (İngilizce)
5. Bradbury, Jim (2007), The Capetians: The History of a Dynasty, Londraː Bloomsbury Publishing ((ing))
6. Fransa Kralları arasında bu uzun hükümdarlık dönemi her ikisi de 50 yıl hüküm süren XIV. Louis (1643-1715) ve XV. Louis (1715-1774)'den sonra üçüncü uzun hükümdarlık süresidir.
7. Europäische Stammtafeln XIV 146 Nangis Senyörleri

Dış kaynaklar

• Hallam, Elizabeth (1980) Capetian France: 987-1328, Londra(Longman Group Ltd, 1980), 50-51. (İngilizce)
• Bradbury, Jim, (2007) The Capetians: The History of a Dynasty, Londraː Bloomsbury Publishing, (İngilizce)
• Fliche, Augustin (1912). Le règne de Philippe Ier, roi de France (1060-1108) (Fransızca). Paris: Société française d'imprimerie et de librairie. .
• Duby, Georges (1991) Le Moyen Âge, Histoire de France, Paris:Hachette, (Fransızca)

Önce gelen: I. Henri	Fransa Kralı 1060 - 1108	Sonra gelen: VI. Louis