Küp peyniri

Küp peyniri, İç Anadolu Bölgesi ve Doğu Anadolu bölgesinde, hemen hemen tüm illerde geleneksel olarak üretilen bir peynir türü. Bir kısım bölgelerde çömlek peyniri adıyla bilinir.

Küp peyniri
Alternatif isim	çömlek peyniri
Ülke(ler)	Türkiye
Türü	Peynir
Ana malzemeler	İnek sütü

Genellikle toprak küplere veya plastik bidonlar içerisine yağlı peynirin bol tuzlanarak ve sıkıştırılarak doldurulur.Tercihen peynire katılan çörek otu hoş bir aroma ortaya çıkarır. Ağız kısmına bir bez veya üzüm yaprakları örtülerek tekrar hamur veya çamurla sıvanır. Ters çevrilerek küp veya bidonun ağız kısmı aşağı gelecek şekilde evlerin serin olan genellikle bodrum kısımlarında yarı yarıya toprağa gömülür. Birkaç ay içerisinde suyu süzülen peynirin rengi kokusu ve tadı değişir.

Peynir mayası ve kültürü ile içerisindeki kazein proteini (Süt proteini) fermentasyona bırakılarak pıhtılaştırılan süt, pıhtıdan peyniraltı suyunun ayrılmasından sonra suyu bir miktar süzülerek toprak küp içerisine sıkıca basılır ve olgunlaşmaya terkedilir.

Yağı alınmamış sütten üretilen küp peyniri, peynirin toprak küp içerisinde olğunlaşma süresi boyunca nemini yavaş yavaş kaybetmesi ve bu sırada gerçekleşen biyokimyasal olaylar neticesinde kendine has koku ve aroma oluşan özel bir peynir türüdür. Bu biyokimyasal olaylar üzerinde, küpün ağzını kapatmakta kullanılan hamurun içerdiği mikroorganizmalar ve hamurunda etkisi olduğu düşünülebilir. Oda sıcaklığının altında depolanan küp peyniri için ideal depolama sıcaklığı 6-10 santigrad derecedir.

Çayıralan gibi bazı yörelerde ise peynir Patates kuyusu, Tandır gibi serin ve özgün mekanlarda olgunlaştırılarak küflenmeye bırakılmaktadır. Roquefort peyniri benzeri bir küflenme geçiren peynirin koku ve aroması değişir.