Kürdistan Eyaleti (Osmanlı İmparatorluğu)

Kürdistan Eyaleti (Osmanlı Türkçesi: ايالت كردستان, Eyâlet-i Kurdistân) Osmanlı İmparatorluğu'nda bir eyaletti. Osmanlı'da ilk kez bu eyaletle birlikte "Kürdistan" kelimesi bir coğrafi bölge yerine bir idari bölümün adı olarak kullanıldı. Kürdistan'ı siyasi bir varlık olarak tanımak yerine Kürdistan'ın direkt kontrol altına alınması amacıyla kuruldu.[1] Kısa ömürlü bir eyaletti, 1846 ve 1867 arasında 21 yıl kadar kullanımda kaldı.[2] Bu süreç, bölgede güçlü Kürt bir liderin eksikliğiyle dikkat çekti. Nakşibendî ve Kadirî şahların ve tarikatların yükselmesine sebep oldu.

Eyâlet-i Kürdistan Osmanlı İmparatorluğu Eyaleti ← 1846–1867 → Merkez Diyarbakır Tarih  - Kuruluş 1846  - Kaldırılış 1867 Bugün parçası Türkiye

Bedirhan Bey'in yenilgisi ve İstanbul'a gönderilmesi sonucu kuruldu. Başta eski bir Kürt emirliği olan Botan Emirliği'nin sınırları içinde kurulu olan eyalet daha sonra kademeli olarak genişletildi[3] ve en büyük hali eski Diyarbekir Eyaletini, Van, Hakkari ve Muş çevresindeki alanları ve Mardin and Cizre şehirlerini kapsıyordu. 1847 ve 1867 arasında yayınlanan salnamelere göre merkezi Osmanlı hükumeti tarafından yönetildi ve yıllık 80,000 kuruşluk fon aldı.[4] Bu miktar Musul Eyaleti'nden oldukça yüksektir.[5] 1867'de kaldırıldı ve Diyarbekir Vilayeti ile değiştirildi.[6] Varlığı boyunca ünvanları Müşîr veya Vezir olan 12 valisi oldu.[7]

Kaynakça

1. The Political Economy of the Kurds of Turkey. 3 Ağustos 2017. ISBN 9781107181236.
2. Özoğlu 2004, ss. 60–63.
3. Özoğlu 2004, ss. 61–62.
4. Jorngerden 2012, s. 18.
5. Özoğlu 2004, s. 61.
6. Jorngerden 2012, s. 186.
7. Özoğlu 2004, ss. 62–63.

Genel

• Özoğlu, Hakan (12 Şubat 2004). Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries (İngilizce). SUNY Press. ISBN 978-0-7914-5993-5.
• Jorngerden, Joost, (Ed.) (2012). Social Relations in Ottoman Diyarbekir, 1870-1915. Brill. s. 186. ISBN 9789004225183.