Kürtün

Kürtün, Gümüşhane ilinin bir ilçesidir. Merkez ilçe nüfusu 5936'dır. Nüfusu köyleriyle birlikte 13.376'dır. 1990 yılında ilçe olmuştur. Halkının önemli bir bölümünü Türkmen boyu Çepniler oluşturur.

Kürtün
İlçe
Ülke Türkiye
İl Gümüşhane
Coğrafi bölge Karadeniz Bölgesi
İdare
 • Kaymakam Mehmet Göze [1]
 • Belediye başkanı Enver Şen (MHP)
Yüzölçümü
 • Toplam 732 km² (282 mil²)
Rakım 910 m (2.980 ft)
Nüfus
 (2018)
 • Toplam 14,346
 • Kır
 -
 • Şehir
 -
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
Posta kodu 29400
İl alan kodu 456
İl plaka kodu 29
Resmî site
www.kurtun.bel.tr
YerelNET

Etimoloji

Kürtün sözcüğünün kökeni Türkçe olup, Osmanlı döneminde ﻛﻮﺭﺗﻮﻦ (Kürtün) veya ﻛﻮﺭﺗﻴﻦ (Kürtin) şeklinde yazılmıştır. Değişik anlamlarda kullanılmış olan "kürtün" kelimesinin anlamlarını şu şekilde sıralayabiliriz:


1. Rüzgârın kuytu yerlere topladığı kar yığını (TDK'ya göre, halk dilinde) anlamına gelen gelen "kürtün" sözcüğünün "kar" ile ilgili benzer anlamları ise şöyledir:

Kürtün: Tipinin etkisiyle çukura yığılan kar

Kürtük; Rüzgârın etkisiyle "kar"ın sürüklenip çukura dolması

Hürtük: Çığ

2. "Kürtün" isminin diğer bir anlamı da yük hayvanlarına vurulan palan, semerdir (TDK'ya göre, halk dilinde). Coğrafi konumuyla ilgili kinaye amaçlı, Orta Harşit Vadisi içinde bulunan Kürtün coğrafyasının, halk tabiriyle "semerin ters çevrilmiş haline" benzetilmesiyle birlikte  yöreye "Kürtün" isminin verildiği düşünülmektedir.

3. Kürtün ismine kaynaklık ettiği çok düşünülmese de  "kadın ceketi, uzun hırka" anlamına gelen "kürdük" sözcüğü de benzer şekilde kullanılagelmiş bir kelimedir.

4. Bir başka kaynakta "kürtün" sözcüğüyle ilgili, Kürtün'ün, Danişmentli Türkmen Oymaklardan biri olduğu söylenmektedir.[2]

Tarihçe

Anadolu Türkmen tarihinin en önemli merkezlerindendir. Eski ismi Kürtün-i bala'dır. Daha önceleri Kürtün-i Zir yani Doğankent ilçesine (Eski ismi Harşıt) bağlı idi.300 yıl Gümüşhane sancak olmak itibarı ile Trabzon'a bağlı idi. Bundan 80 yıl öncelerine kadar Kürtün-i bala olarak adlandırılan Kürtün ilçesi olarak adlandırılmıştır.

Gümüşhane yöresinde Akkoyunlular ve Safeviler de hüküm sürmüştür.

Nüfus ve İdari Durumu

Kürtün ilçesine bağlı 34 köy ve 11 mahalle vardır. İlçe, Torul ilçesine bağlı bir belde belediyesi iken, 09 Mayıs 1990 tarih ve 3644 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ilçe olmuştur. 23 Ağustos 1991 tarihinde tam olarak ilçe statüsüne geçmiştir. Toplam 2 Belediyesi vardır. Kürtün Belediyesi 1970 yılında, Özkürtün Belediyesi ise 1992 yılında kurulmuştur.

Yıl Toplam Şehir Kır
1990[3]15.8922.80913.083
2000[4]15.5463.48812.058
2007[5]12.3942.9019.493
2008[6]12.7022.9629.740
2009[7]12.4182.7859.633
2010[8]12.5052.9689.537
2011[9]12.3552.9769.379
2012[10]12.3273.2499.078
2013[11]13.6594.1859.474
2014[12]12.2293.3028.927
2015[13]13.0165.5537.463
2016[14]15.0747.8397.235

Ekonomi ve Kültür

En önemli geçim kaynağı tarım, hayvancılık ve turizmdir. Kürtün'ün baraj ve yayla turizmi gelişerek yüzyıllar boyunca devam eden yayla şenlikleri gelenekleşmiştir. Yayla turizmi gelişerek ilçeye yerli ve yabancı turist gelmesi sağlanmıştır. En önemli yaylası Güvende'dir. Ayrıca yaklaşık on yıldır Kürtün Barajı'nda baraj etkinlikleri düzenlenmektedir. Kürtün Baraj gölü üzerindeki balık çiftlikleri de yörenin ekonomisine katkı sağlamaktadır.

Turistik yerler
  • Güvende Yaylası
  • Örümcek Ormanları
  • Çağlayandibi şelalesi
  • Kürtün Baraj Gölü
  • Erikbeli Yaylası
  • Alaca Yaylası
  • Kazıkbeli Yaylası
  • Kadırga Yaylası ve Fatih Sultan Mehmet'ten kalma Kadırga Açık Hava Camisi
  • Gölceğiz Yaylası ve Dikme Taşı
  • Yaylalı (Sümüklü) Köyü Kiliseleri ve Acısuyu
  • Karagöl Dağı ve Buzul Gölü
  • Kabak Tepe Şehitliği

Kaynakça
  1. http://www.kurtun.gov.tr/
  2. Necmettin Alkan 2007, Âyânlık'ın Son Dönemlerinde Tipik Bir Örnek; Gümüşhane Sancağı Kürtün-i Zir Kazası Âyânı Süleyman'ın Meselesi", Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 12 s.75
  3. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  4. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  5. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  6. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  7. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  11. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  12. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  13. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  14. "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.