Kanlısırt Muharebesi

Kanlısırt Muharebesi, Anzak Kolordusu'nun 6 Ağustos 1915 tarihinde Kanlısırt'a yönelik taarruzları ile bu bölgede üç gün süren çatışmalardır. Taarruzla Anzaklar Osmanlı siperlerinin önemli bir bölümünü ele geçirmişlerdir. Hemen ardından başlayan Osmanlı karşı taarruzları ise başarılı olamamış, siperler Anzak birliklerinin elinde kalmıştır.

Kanlısırt Muharebesi
Çanakkale Savaşı / Arıburnu Cephesi
"Kanlısırt Muharebesi" Fred Leist, 1921
Tarih 6-10 Ağustos 1915 Bölge Gelibolu Yarımadası Sonuç Avustralya zaferi
Taraflar
Britanya İmparatorluğu Avustralya	Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
General Harold Walker Albay Nevill Smyth	Albay Rüştü Binbaşı Ahmet Tevfik ☪ Binbaşı Zeki Yarbay Ali Rıza Binbaşı İbrahim Şükrü ☪
Güçler
1. Tümen 1. Tugay Sonradan: 2. Tugay'dan 7. Tabur 12. Tabur 5. Tabur	16. Tümen 47. Alay Sonradan: 57. Alay'dan 1 tabur, 5. Tümen'den 13. ve 15. Alaylar
Kayıplar
2.277	7.164[1] (1.520 ölü, 4.750 yaralı, 760 kayıp, 134 esir)

Öncesi

Arıburnu sahillerine çıkatma yapıldığı 25 Nisan 1915 günü, Kanlısırt iki Anzak bölüğü tarafından saat 07:00 dolaylarında ele geçirilmiş ve hızla takviye edilmişti. Osmanlı 27. Alay'ının iki taburu, saat 08:00 dolaylarında Yarbay Mehmet Şefik Bey komutasında taarruza geçmiş ve bu bölgeyi geri almıştı. Yarbay Mehmet Şefik Bey'in bu taarruzu, günün erken saatlerinde girişilen iki karşı taarruzdan biridir ve Arıburnu Cephesi'nin güney kanadında cepheyi kilitlemiştir. Diğer Osmanlı karşı taarruzu, Yarbay Mustafa Kemal Bey'in 57. Alay'la, Conkbayırı üzerinden geliştirdiği taarruzdu.

Taarruz planı

Kanlısırt Platosunun güney kenarında yer alan Osmanlı mevzilerine yapılması planlanan taarruz esasen, Arıburnu Cephesi'nin kuzey kesiminden yapılacak asıl taarruz öncesinde Osmanlı kuvvetlerini güney kesime çekmeyi amaçlamaktadır. Taarruzun başarılı olması durumunda hemen kuzeydeki Merkez Tepe yönünde taarruz edilmesi planlanmaktaydı. Her iki harekâtın gelişme göstermesi durumunda Kemalyeri'nden Kabatepe'ye kadar olan bölgedeki Osmanlı siperleri ele geçirilecekti.

Savaş

Avustralyalı askerler kendi siperlerinden Osmanlı siperleri yönünde, ortalama 36 metrelik dört tünel kazdılar. Her iki tarafın siperleri arasında ortalama 91 metrelik bir arazi bandı bulunmaktadır.

Taarruzdan önce, saat 16:30'da 28 namludan oluşan bir topçu bataryası Osmanlı siperlerinin 200 metrelik bir bölümünü ateş altına almıştır. Birleşik Donanmaya bağlı HMS Bacchante kruvazörü de bu hazırlık bombardımanına katılmıştır. Bir saat süren bombardımanın ardından iki Avustralya taburu tünellerden, iki tabur da siperlerden taarruza geçmiştir. Bombardıman sırasında irtibat kanallarından geri alınmış olan Osmanlı askerleri, bombardıman sonlanınca daha siperlere ulaşamadan Avustralyalı askerler Osmanlı siperlerine girmeye başlamıştı.

Bombardıman sırasında Osmanlı siperleri önündeki dikenli tel engelleri büyük ölçüde hasar gördüğü için tünellerden fırlayan Avustralyalı askerlerin Osmanlı siperlerine kadar olan 55 metrelik mesafeyi geçmeleri hızlı olmuştur. Üzerleri kalın kütüklerle örtülmüş siperlerdeki mazgallardan içeri atılan el bombaları ardından bu siperlerde kısa süreli kanlı bir çatışma olmuştur. İlk taarruzda Osmanlı siperlerine inen dört tabur, derhal üç Avustralya taburu tarafından takviye edilmiştir.

Harekâtın diğer iki hedefinden Merkez Tepe taarruzu Avustralyalılar tarafından iki kez yenilenmiştir. Her ikisi de Osmanlı mevzileri önünde geri atılmışlardır. İzleyen günlerdeki Osmanlı karşı taarruzları, üçüncü hedefin iptal edilmesine neden olmuştur. 1. Avustralya Tümeni, tüm gücünü ele geçen siperlerin savunmasına ayırmak zorunda kalmıştır.

Kuzey Grup Komutanı Esat Paşa, Yarbay Hasan Basri Somel komutasındaki ihtiyattaki 5. Tümen'i derhal bölgeye sevk etmiştir. Daha sonra da diğer bir ihtiyat tümeni olan Albay Kannengiesser komutasındaki 9. Tümen bölgeye intikal ettirilmiştir. Üç gün süren Osmanlı karşı taarruzları kanlı çatışmalarla sürmüş, lakin siperler geri alınamamıştır.

Sonuçları

Osmanlı siperlerinde Anzak askerleri

Bu bölgedeki Anzak taarruzu, Osmanlı ihtiyatlarını Arıburnu Cephesi'nin güney kesimine çekmeyi amaçlıyordu. Çünkü esas harekât Anzak Cephesi'nin kuzey kesiminde gerçekleştirilecekti. Ancak Esat Paşa durumu öylesine kritik olarak değerlendirmiştir ki, Seddülbahir Cephesi'nden de bir kısım kuvveti bölgeye çekmiştir. Bu birliklerin bölgeye intikali gerçekleştiğinde ise taarruzun bir sonuç getirmeyeceğini anlamış ve bu birlikleri savaşa sürmemişti. Sonuçta Arıburnu Cephesi'ndeki Osmanlı ihtiyatları Seddülbahir Cephesi'nden aktarılan bu birliklerle artmış oldu. Bu ihtiyatlar, Anzakların kuzey kesiminde, özellikle Conkbayırı üzerinden yapacakları taarruza karşı kullanıldı.

Kaynakça

• 1915 Çanakkale Savaşı - İbrahim Artuç
• Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekâtı - General C.F.Aspinall - Oglander (General Ian Hamilton'un karargâh subaylarından)
• Türk Kurmay Subaylarının Gözüyle Çanakkale Savaşı - Burhan Sayılır

Dış bağlantılar

• Osmanlı belgeleri arşivi 29 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

1. ATASE 1/217, Dos 36