Kars Muharebesi (1628)
Kars Muharebesi, 1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı'nda bir evre. Eylül 1630'da Kars Valisi Sefer Paşa komutasındaki Osmanlı birlikleri ile Ahıska Hakimi Şemsi Han komutasındaki Safevi kuvvetleri arasında Kars civarında yapılan ve Osmanlıların zaferiyle biten meydan savaşı sonucunda İran birlikleri komutanına kadar esir edildi. Ahıska'da herhangi bir Safevî garnizonu kalmaması üzerine Hasankale Muhafızı Yusuf Paşa, taarruz ederek bir yıldır Safeviîlerin işgalindeki Ahıska'yı geri aldı.
| Kars Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1623-1639 Osmanlı-Safevî Savaşı | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı Devleti |
 Safevî Devleti | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Sefer Paşa |
Şemsi Han (Esir) | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| ?? | Birkaç bin | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Hafif | Safevî birliğinin tamamı ölü ya da esir | ||||||||
Muharebe öncesi
Osmanlı Devleti'nde 1622 yılında II. Osman'ın tahttan indirilip öldürülmesiyle başlayan büyük kargaşa, I. Mustafa'nın (1622-23) ardından 1623'te çocuk yaştaki IV. Murad'ın tahta çıkmasıyla sürmüş, bu çalkantılardan faydalanan Safevi Şahı Abbas 1623'te Bekir Subaşı Hadisesi'nden faydalanarak Bağdat'ı işgal etmişti.
Osmanlı Devleti'nin batı sınırı Orta Avrupa'nın 1618 yılından itibaren Otuz Yıl Savaşı'yla birlikte büyük bir boğazlaşmaya sahne olması nedeniyle göreli olarak istikrarlıyken, doğu sınırları 1624 yılında Abaza Paşa ayaklanmasıyla iyice sarsıldı. 1627 yılında Abaza Mehmed Paşa'nın ayaklanma merkezi Erzurum üzerine yapılan harekât başarısız olduğu gibi, Safevîler tarafından kuşatılan Ahıska da teslim olmuştu.
Hüsrev Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu 1628 yılında Erzurum üzerine yeniden yapılan seferle Abaza Paşa ayaklanmasını bastırdı.
Muharebe
Safevîler ise Osmanlıları uğraştıran bu gailenin sürmesi için Erzurum'daki Abaza Mehmed Paşa birliklerine takviye göndermeye çalışıyordu. Bu birliklerin başında da İranlıların bir yıl önce işgal ettikleri Ahıska'ya vali olarak atadıkları Şemsi Han vardı.
Bununla birlikte, 18 Eylül 1628 günü Osmanlı ordusu Erzurum Kalesi'ni almış, Şemsi Han komutasındaki birlikler kaleyi takviye etmek için geç kalmıştı. Bunun üzerine Erzurum'a ilerlemeyen Safevi birlikleri Kars ve Ardahan civarında talana başladı.
Kars Beylerbeyi Sefer Paşa ise Safevî birliklerini pusuya düşürdü. Birkaç bin kişiden müteşekkil Safevî birliğinin büyük bölümü kılıçtan geçirilirken geri kalan bölümü ise komutanları Şemsi Han dahil esir edildi.
Muharebe sonrası
Ahıska'da Safevî garnizonu kalmaması üzerine süratle harekete geçen Hasankale Muhafızı Yusuf Paşa bir yıldır İran işgalindeki Ahıska'yı geri aldı. Aynı yıl Çıldır Eyaleti'nin merkezi Çıldır'dan Ahıska'ya taşındı. Hüsrev Paşa ülkenin kuzeydoğusundaki Abaza Mehmed Paşa ve Safevî tehdidini bertaraf ettikten sonra, (1630'da girişeceği) Bağdat Kuşatması hazırlıklarına başladı. Muharebe sonunda esir edilen Safevi komutanı Şemsi Han ve Safevî askerleri ise 1631 yılındaki Osmanlı-Safevî esir değişiminde 1630'da Hille'de esir düşen 2.000 Osmanlı askerine karşılık serbest bırakıldı.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Joseph von Hammer, "Büyük Osmanlı Tarihi", c.9, s. 7915 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Özer Küpeli, "Osmanlı-Safevi Münasebetleri (1612-1639), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir (2009), s. 113-11418 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
,