Koçu, Orhaneli

Tarihi

Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğünün Osmanlı Arşiv bölümünde 02/Za/ 1134 hicri tarih ve 513 nolu dosyadaki belgede :"Sultan Orhan tarafından Kayfoli (Kaygulu) Bey'e hediye ve temlik edilen Atranos kazasının Cebel-i Cedid nahiyesi İlbise Koçi Karyesini Kayfoli (Kaygulu) Bey evladına vakfeylediğinden evlatlarından mütevelli tayini." şeklinde bir kayda rastlıyoruz.Bu kayıt gösteriyor ki, Orhan Bey zamanında Koçi mahallesi yerleşim yeri olarak vardır. Halkı çok büyük bir ihtimalle Anadolu Selçuklular zamanında buraya yerleşmişlerdir. Kaygulu Bey Koçi Mahalleninü oğlu Osmana vakfetmiştir.Bunu da Devlet arşivleri Genel Müdürlüğünün 26/R/1133 Hicri tarih ve 83 nolu dosyada yer alan şu kayıt dan anlıyoruz:"Atranos nahiyesi İlbisebey (Koçi) mahallenindeki Kayfoli (Kaygulu) Bey'in evladından Osmanın Mutasarrıf olduğu Eşkinciler tımarına yapılan müdahalenin men'i hakkında ilan ve arıza" Ömer Faruk Dinçel'in Kuruluş döneminde dağ yöresinin önemli şahsiyetleri adlı makalesinden anlıyoruz ki, Orhan Bey'in Kaygulu Beye hediye ve temlik olarak verdiği İlbise Koçi mahalleninü I.Murat'da Kaygulu Beye Mülk olarak vermiştir.Kaygulu Beyde buna karşılık beslediği cebelüler (askerler) ile seferlere katılmıştır. Hatta Kaygulu Beyin torunu İsa Bali'nin oğlu Hamza Bağdat seferine katılmadığı için Tımarırının Süleyman adında bir şahsa verildiğini Osmanlı Arşivinde bulunan 29/Ca/1114 tarih ve 37 nolu dosyadaki şu belgeden anlıyoruz: "Hüdavendigar Sancağı Alaybeyisi Osman'ın arzı üzerine Atranos nahiyesi eshab-ı tımarından Bağdat seferine gelmemiş olan Hamza'nın tımarı ilhak suretiyle Süleyman nam kimseye tevcih edildiğine dair Abdi mühriyle memhur imzalı tahvil mektubu." Ömer Faruk Dinçel'in yukarıda zikrettiğimiz makalesinden anlıyoruz ki, Fatih Sultan Mehmet Koçi Mahallenin Mülkiyetini bozup tımara çevirmiş ise de II. Beyalıazıt zamanında Koçi Köyü tekrar bu aileye verilmiştir. Osmanlı Arşivleri arasında bu konudaki belge şu şekildedir: 03/Za/1269 Hicri tarih ve 22 nolu dosya: "Atranos nahiyesindeki Karıncalı hassasın da İlbise köyünde 1781 akçe eşkicilü tımara mutasarrıf kaygulu Halil vefat eylediğinden ve hissesi yanlış inha ile başkalarına tevcih olunduğundan oğullar Şeyh Hasan ve Hüseyin'e tevcihi." Bu belgeden de anlıyoruz ki, Kaygulu Halil den sonra Koçi Köyü tekrar oğullar Hasan ve Hüseyin'e mülk olarak verilmiştir. Kısaca Koçi Köyü Kaygulu Bey oğlu Osman, torunu İsa Balı, İsa Balı'nın oğulları İlyas ve Hamza, İlyas ve Hamzadan sonra Ali oğlu Halil, Halil'in oğulları Şeyh Hasan ve Hüseyin,Hüseyin'in oğlu Mehmet Agah Efendi sahipliğinde ilk başta hediye, sonra vakıf, sonra Mülk, sonra tımar ve tekrar mülk mahallesi olarak serüvenini sürdürmüştür

Ekonomi

Bursa Araştırmaları Dergisinin 10 sayısının 51 ve 52 sayfalarında yer alan bilgiye göre 1455 Miladi tarihli tahrir defterinde Koçi ve Kavak köyleri 6866 kile aşar vergisi ödemiştir. Yine aynı derginin 4. sayısının 33 ve 34. sayfalarında 5 adet İlbise mahallesi İlbeste 1, İlbeste 2, İlbeste 3, İlbeste 4, İlbeste 5 şeklinde tahrir defterine yazıldıklarını Atranos nahiyesinde 8.054 Akçe vergi ile 1. sırada yer aldığını, aynı şekilde 1634 Akçe çift ve Bennak vergisi ile 1.sırada olduğunu görüyoruz. Çayır ve otlak vergisinde 11. ama ağnam (hayvan) vergisinde ise ilk 20 köy arasına giremediğini görüyoruz. Buradan da tarımın daha yaygın olgunu hayvancılığın ise az olduğu sonucuna varabiliriz. 1521 tarihli Tahrir defterlerinde Koçi Köyü ile Kavak mahallesinin gelirlerinin müşterek yazıldığını görüyoruz. Devlet arşivlerinde 1263 Hicri yılına ait üç belgeden anlıyoruz ki,1263 yılında Koçi mahallesinde kazaen çıkan yangın sonucu köylülerin ev ve hayvanları yanmıştır. Ev ve hayvanları yanan köylüye 15 bin Kuruş iane,100 Kile tohumluk ile, borç olarak istenen para yardımı ise 5 yıl vade ile verilmiştir. Bu konu ile ilgili belgeler şunlardır: 1)Tarih: 17/S /1263 (Hicrî) Dosya No:10 Gömlek No:39 Fon Kodu: MVL "Hüdavendigar sancağı dahilinde kain Atranos kazasında vaki Koçi karyesinde kazaen zuhur eden ateş den harikzede olanlara on beş bin kuruş iane ile yüz keyl tohumluk zahire itası. (6. Anadolu)" 2)Tarih: 21/Ra/1263 (Hicrî) Dosya No:70 Gömlek No:18 Fon Kodu: A.}MKT. "Bursa'nın Atranos kazasının Koçu mahalleninde kazaen çıkan yangında ev ve eşyaları yanan ahalinin borç olarak istedikleri paranın, beş sene vade ile verilmesine dair ferman-ı ali sureti."" 3)Tarih: 08/M /1263 (Hicrî) Dosya No:59 Gömlek No:83 Fon Kodu: A.}MKT. "Bursa'ya bağlı Adranos kazasının Koçu mahalleninde çıkan yangında ev ve hayvanları yananlara yardım edilmesine dair Atranos kadısının ilamı."

Köy isminin kökeni

Koçi kelimesi isim olarak kullanılan bir kelimedir. Süslü araba ve altı açık tahıl ambarı demektir. İlbise kelimesinin kökeni konusunda iki fikir ileri sürülmektedir. 1. Görüş: Orhan Bey İlbise Koçi mahallesini Kayfoli (Kaygulu) Bey'e Elbiselik olarak vermiştir. Bu söz zamanla İlbise şekline dönüşmüştür. Bunu destekleyen devlet arşivlerinde 13/Za/1329 hicri tarh ve 1226 nolu dosyada ilbiselik kelimesine rastlıyoruz. Belge şu şekildedir: "Trabzon tüccarından ve İngiltere tebaasından Kigork Arabyan'ın Trabzonda İlbiselik vesaireye mahsus tesis edeceği fabrika hakkında istizan" 2. Görüş: İlbise veya İlbeste bir isimdir. Bölgenin ilk sahibinin ismi olabilir: Hatta İlbise Koçi şeklinde bir isimdir. Bunun kanıtı da bazı belgelerde İlbise Bey şeklinde ifadelere rastlanmasıdır. İlbiseler kelimesi Mehmet Paşa vakfında da geçmektedir. Bursa Araştırmaları dergisinin 9. sayısının 29. sayfasinda şöyle bir bilgi vardır: "Mehmet Paşa Vakfı İlbiseler civarındaki Akçalar da kurulmuştur. 1539 tarihinde Ada ve Karaca Paşa vakıflarına katılmıştır. Bazı mükellefleri de Emir Sultan vakfına bağlanmıştır. Bu konuda Devlet Arşivlerinde 29/S/1180 Hicri tarih ve 477 nolu dosyada da: "Osmancık'ta Koca Mehmet Paşa evkafından Atranos nahiyesi İlbise Akçalar mahallenine yapılan müdahalenin men'i hakkında emir yazılması" şeklinde bir belgeye rastlıyoruz.Bu iki belge bize İlbiseler diye adlandırılan bölgenin bugünkünden daha geniş bir bölgeyi kapsıyordu, şu anda bölgede yer alan köyler ile sınırlı değildi. Belki ilk zamanlarda köylerde farklı idi. Çünkü bu iki belge İlbiselerin sınırlarının Akçalara kadar uzandığını göstermektedir.

Nüfus
Yıllara göre mahalle nüfus verileri
2013 185
2000 163
1997 182

Kaynakça

    Dış bağlantılar
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.