Kosova Cumhuriyeti (1991-1999)
Kosova Cumhuriyeti (Arnavutça: Republika e Kosovës) 1991 yılında kurulan Güneydoğu Avrupa'da bağımsızlığını ilan eden bir yarı-devlettir[1]. Kosova Cumhuriyeti ,Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi'ne karşı kendi paralel siyasi kurumlarını kurdu.
Kosova Republika e Kosovës Kosova Cumhuriyeti | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1991-1999 | |||||||||
.svg.png.webp) Arma
| |||||||||
 Kosova Haritası (1999) | |||||||||
| Başkent | Priştine | ||||||||
| Resmî diller | Arnavutça | ||||||||
| Hükûmet | Cumhuriyet | ||||||||
| Cumhurbaşkanı | |||||||||
• 1992-2000 | Ibrahim Rugova | ||||||||
| Başbakan | |||||||||
• 1990-1991 | Jusuf Zejnullahu | ||||||||
• 1991-2000 | Bujar Bukoshi | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
• Kuruluş | 22 Eylül 1991 | ||||||||
• Yıkılış | 1 Şubat 1999 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• | 2,000,000 | ||||||||
| Para birimi |
Yugoslav dinarı Arnavut leki Alman Markı | ||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu |
 Kosova[lower-alpha 1] | ||||||||
|
Sadece Arnavutluk tarafından tanınmaktaydı. | |||||||||
.svg.png.webp)
.svg.png.webp){kind=small}
Tarihçe
Bildiri
1990 yılının Haziran ayının sonlarında, İl meclisinin Arnavut üyeleri bağımsız bir cumhuriyet kurulup kurulmayacağı konusunda bir oylama önerdiler. Sırp Meclis başkanı, meclisi derhal kapattı ve daha sonra ertelenecek olan meclisin 2 Temmuz'da yeniden açılmasına söz verdi.
2 Temmuz'da İl Meclisi'nin Arnavut üyelerinin büyük çoğunluğu Meclise geri döndü, ancak kilitlendi; bu yüzden sokakta Kosova'yı Yugoslavya Federasyonu içinde bir Cumhuriyet ilan etmek için oylama yapmaya karar verdiler. Sırp hükûmeti Meclis'i ve Kosova hükûmetini feshederek,Kosova'nın özerkliğini kaldırarak karşılık verdi. Ayrıca Sırp hükûmeti,80.000 Arnavut işçiyi daha işten çıkaracak olan çalışma ilişkileri ile ilgili başka bir yasa çıkardı.
Resmi olarak feshedilen Kosova Meclisi'nin etnik Arnavut üyeleri 7 Eylül'de Kaçanik'te gizlice bir araya geldiler ve Yugoslavya yasalarının ancak Cumhuriyet anayasasına uygun olması halinde geçerli olacağı "Kosova Cumhuriyeti"'ni kurdular. Meclis 22 Eylül 1991'de "Kosova Cumhuriyeti" ni bağımsız bir devlet olarak kabul etmeye devam etti[2][3]. Bu bildirge, birkaç gün sonra yapılan resmi olmayan referandumda seçmenlerin %99'u tarafından onaylandı.[4] Kosova Cumhuriyeti,Arnavutluk tarafından diplomatik olarak tanındı.
Paralel yapılar
Kosovalı Arnavutlar eğitim,tıbbi bakım ve vergilendirmede bir dizi paralel yapı oluşturarak bir direniş hareketi düzenlediler.[5] Yeni okullar açıldı, evler lise ve üniversite de dahil olmak üzere okullar için tesislere dönüştürüldü. Ve paralel seçimlerde, yeni liderler seçildi, bir ülke içinde yeni bir ülke oluşturdular. Baskı nedeniyle yeni hükûmet sürgünde ülkeyi yönetmekteydi. Stadyumlardan ve spor tesislerinden atılan tüm erkek ve kadın sporcuların bulunduğu paralel bir futbol ligi vardı.[6][7]
NATO Müdahalesi
1995'ten itibaren bölgedeki gerilimler,1998 yılında başlayan ve Yugoslavya Federal Cumhuriyeti ile Kosova Kurtuluş Ordusu (KKO) arasında olmuş olan Kosova Savaşı'na yol açtı[8]. KKO öncülüğündeki savaş, Ocak 1999'a kadar sürdü ve Sırp güçleri tarafından gerçekleştirilen Reçak Katliamı, Arnavutların toplu katliamları dünya medyasının dikkatini çekti. O baharın ardından Fransa'nın Rambouillet kentinde uluslararası bir konferans düzenlendi ve etnik Arnavutlar tarafından kabul edilen ancak Yugoslav hükûmeti tarafından reddedilen bir barış anlaşması (Rambouillet Antlaşması) ile sonuçlandı.
Rambouillet'teki görüşmelerin başarısız olması nedeniyle Yugoslav yetkililer, NATO barış gücü (KFOR) ve uluslararası sivil misyon (UNMIK) ,Kosova'ya girmek için izin veren bir askeri anlaşma imzaladığı, 24 Mart-11 Haziran tarihleri arasında süren Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ne karşı NATO'nun hava harekatı ile sonuçlandı.
UNMIK Kosova'nın kontrolünü devraldı. Kosova'nın siyasi ve toplum liderlerinin kararlarda temsil edilmesine izin vermek için Geçici Özyönetim Kurumları kuruldu. Kosova Kurtuluş Ordusu dağıldı ve yerini hafif silahlı sivil acil müdahale kuruluşu Kosova Muhafız Kolordusu aldı. Kosova 2008'de tekrar bağımsızlığını ilan etti.
Sürgündeki Başkanlar
- Meclis Başkanı
- Ilaz Ahmet Ramajli, 1990–1992[9]
- Cumhurbaşkanı
- Ibrahim Rugova, 1992–2000[9]
- Başbakan
- Jusuf Zejnullahu, 1990–1991
- Bujar Bukoshi, 1991–2000[9]
Notlar
- Kosova, Kosova Cumhuriyeti ile Sırbistan Cumhuriyeti arasındaki toprak anlaşmazlığının konusudur. Kosova Cumhuriyeti tek taraflı olarak 17 Şubat 2008'de bağımsızlığını ilan etti ancak Sırbistan, Kosova'yı kendi egemenliğinin bir parçası olarak kabul etmeye devam ediyor. İki hükümet, Brüksel Anlaşması'nın bir parçası olarak 2013'te ilişkileri normalleştirmeye başladı. Kosova, Birleşmiş Milletler üyesi 193 devletin 116'sı tarafından bağımsız bir devlet olarak tanınmış durumdadır.
Kaynakça
- "Statement of Albanian PM Sali Berisha during the recognition of the Republic of Kosovo, stating that this is based on a 1991 Albanian law, which recognized the Republic of Kosova". Keshilli i Ministrave. 18 Şubat 2008. 16 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020.
- Jure Vidmar International Legal Responses to Kosovo’s Declaration of Independence 4 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Vanderbilt Journal of Transitional Law, Vol 42, p789
- Jure Vidmar (2009). "International Legal Responses to Kosovo's Declaration of Independence" (PDF). Vanderbilt Journal of Transitional Law. Cilt 42. s. 789. 20 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- Kosovo (Yugoslavia), 30 September 1991: Independence Direct Democracy (Almanca)
- Clark, Howard. Civil Resistance in Kosovo. London: Pluto Press, 2000. 0-7453-1569-0
- How to build a parallel state, Agron Demi for Prishtina Insight, 2018
- Forming a parallel state, Besnik Pula
- Glenny, Misha (2012). The Balkans. ABD: Penguin Books. s. 652. ISBN 978-0-14-242256-4.
- Cahoon, Ben. "Kosovo". World Statesmen.org. Erişim tarihi: 8 Ocak 2019.