Leopar (senaryo)

Leopar, Luchino Visconti'nin yönettiği 1963 tarihli aynı adlı filmin Türkiye'de 1972 yılında yayımlanmış senaryo kitabıdır.

Leopar

Il Gattopardo
Leopar filminin senaryo kitabı
Yazarlar	Suso Cecchi d'Amico, Pasquale Festa Campanile, Enrico Medioli, Massimo Franciosa ve Luchino Visconti (Giuseppe Tomasi di Lampedusa'nın aynı addaki romanından)
Çevirmen	Alpagut Erenuluğ
Kapak sanatçısı	Fahri Karagözoğlu
Ülke	İtalya
Dil	İtalyanca
Konu	Tarihi
Tür	Film senaryosu
Yayım	Ocak 1972
Yayımcı	Bilgi Yayınevi (Ankara)
Sayfa	230 sayfa
Sinema dizisi: 13 serisi

İtalyan Yeni Gerçekçiliği sinema akımının usta yönetmenlerinden Luchino Visconti'nin yönettiği ve özgün adı Il gattopardo olan İtalya - Fransa ortak yapımı bu destansı film Sicilyalı yazar Giuseppe Tomasi di Lampedusa'nın ölümünden bir yıl sonra, 1958'de yayımlanan yine aynı adlı çok satan otobiyografik romanından uyarlanmıştı. Filmin uyarlama senaryosu ise aralarında yönetmenin de bulunduğu bir grup senarist tarafından yazılmıştı. Bu senaristler Suso Cecchi d'Amico, Pasquale Festa Campanile, Enrico Medioli ve Massimo Franciosa'dır. Lampedusa'nın romanı Türkiye'de ilk kez Altın Kitaplar tarafından 1963 yılında yayımlanmıştı. Filmin Türkiye'deki ilk gösterim tarihi ise Ocak 1965'tir.[1]

Hem filmin uyarlandığı otobiyografik romanın yazarı hem de filmin yönetmeni aristokrat ailelerden gelmişlerdi ve konuya son derece hakimdiler. Amerikalı sinema eleştirmeni Roger Ebert'e göre bu roman konuyu yazabilecek yegâne insan tarafından yazılmış, sinemaya aktarabilecek yegâne insan tarafından da filme alınmıştır.[2]

"Leopar", Ankara merkezli Bilgi Yayınevi'nin 1960'larda yayımlamaya başladığı sinema kitapları dizisinin 13. südür. Ingmar Bergman'ın Yaban Çilekleri'yle başlayan dizideki kitapların büyük çoğunluğu senaryo kitaplarıydı. Cep kitapları formatında basılmış olan kitabın sayfa düzeni de gerçek bir senaryoya yakın biçimde düzenlenmiştir. Sinema filminden alınmış çok sayıda siyah beyaz fotoğrafla da desteklenmiş olan kitap 230 sayfadır. Senaryo kitabının Türkçe çevirisisini Alpagut Erenuluğ yapmıştır.[3]

Konusu

Filmin (senaryo kitabının/romanın) konusu 1860'lı yıllarda, il Risorgimento adı verilen İtalyan birliğinin kurulması sürecinin sonlarında geçmektedir. O tarihe kadar İtalya yarımadasında var olan irili ufaklı birçok krallık ve cumhuriyet Giuseppe Garibaldi'nin önderliğindeki güçler tarafından uzun ve sancılı bir süreç sonunda birleştirilmiştir. 40 yıl süren kargaşa ve iç savaş sona ermiştir ve tek krallık, tek bayrak altında birleşen ülkede artık reformlar başlamıştır. Bu süreçten en çok etkilenen bölge de feodal düzenin en köklü olarak yaşandığı Sicilya olmuştur. Artık gücünü ve etkinliğini yavaş yavaş yitiren aristokrat sınıfı yerini yeni palazlanan burjuva sınıfına bırakmaktadır. Bu süreçten en fazla etkilenen Sicilyalı Prens Don Fabrizio Salina (filmde Burt Lancaster tarafından canlandırılıyor) duruma uyum sağlamak, servetini ve topraklarını koruyabilmek için yeğeni Tancredi'nin (filmde Alain Delon oynuyor) yeni zengin, sonradan görme bir burjuva ailesinin kızıyla (filmde Claudia Cardinale canlandırıyor) yapacağı evliliğe izin verir. Film (kitap/roman) toplumdaki bu çalkantılı geçiş sürecinde Sicilyalı aristokrat Salina ailesinin acılarını, diğer aristokratlar gibi güçlerini kaybederek yerlerini burjuva sınıfına bırakmalarını, yani İtalyan toplumundaki köklü değişimi anlatırken Prensin çektiği acılar üzerine odaklanır.

Kitabın arka kapağı

Kitabın arka kapağında şunlar yazmaktadır:

« Gerçekçi bir yönetmen kendi ulusunun tarihine yöneldiği vakit ne yapar? Yeni gerçekçiliğin büyük ustası Visconti "Leopar"da bu sorunun cevabını veriyor. "Tarihin yürütücü gücü Kleopatra'nın burnu değildir" diyor Visconti ve tarihe yön verenin, toplum katları arasındaki çatışma olduğunu, bir İtalyan aristokratının, Prens Tomasa di Lampedusa'nın otobiyografik romanına harfi harfine bağlı kalarak ortaya koyuyor. "Leopar", İtalyan birliğini sağlayan plebisitten sonra, eski düzenin yeni kılıkta sürdürülebilmesi için, çağını doldurmuş aristokrasi ile hızla yükselmekte olan açgözlü burjuvazinin, toplumun devrimci güçlerine karşı işbirliğini açığa vurur. Aristokrasi ile burjuvazinin, devrimi toplumsal özünden ayırmak için yaptıkları pazarlığın, ihanete uğrayan devrimin öyküsüdür "Leopar", ayrıca, giysileri, dekorları, müziği, renkleri kullanışıyla da gerçekçilik ile estetik titizliğin büyük bir başarıyla uzlaştırıldığı bir yapıttır. "Senso" dan sonra "Leopar" yeni gerçekçiliğin tarihsel film alanında uygulanmasının en başarılı örneğini vermektedir. »

Kaynakça

1. "Milliyet Gazete Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 14 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2010.
2. "The Leopard (1963)" (İngilizce). rogerebert.suntimes.com. 20 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2010.
3. Leopar (senaryo kitabı) L. Visconti. Bilgi Yayınları 1972, Ankara