Burt Lancaster
Burt Lancaster (2 Kasım 1913 – 20 Ekim 1994), Oscar ödüllü Amerikalı sinema oyuncusu ve yapımcı.
Burt Lancaster | |
|---|---|
 Lancaster, 1947 yapımı Desert Fury filminde | |
| Doğum |
Burton Stephen Lancaster 2 Kasım 1913 New York, Amerika Birleşik Devletleri |
| Ölüm |
20 Ekim 1994 (80 yaşında) Los Angeles, Kaliforniya |
| Meslek | Oyuncu, yapımcı |
| Etkin yıllar | 1935-1991 |
| Evlilik |
June Ernst (1935-1946) Norma Anderson (1946-1969) Susan Martin |
| Çocuk(lar) | 5 |
Doğumu, ailesi ve ilk yılları
2 Kasım 1913'te New York şehrinde İrlandalı bir ailede 'Burton Stephen Lancaster' adıyla dünyaya geldi. DeWitt Clinton Lisesi'nden 1930 senesinde mezun oldu. Spor bursuyla New York Üniversitesi'ne girdi. Çocukluğundan beri jimnastiğe meraklı olan Lancaster, arkadaşı Nick Cravat ile sirklerde cambazlık yaparak geçimini sağlamaya başladı. 1939 yılında elinden sakatlanınca cambazlığı bırakmak zorunda kaldı.
II. Dünya Savaşı sırasında askere alındı. İtalya ve Avusturya'da görev yaptı. Askerlik hizmetinden sonra 32 yaşında New York'a döndü. Mesleği olmadığı için zor zamanlar geçirdi.
Sinema kariyeri
Burt Lancaster, sahneye ilk defa 1945 yılında The Sound of the Hunting adındaki bir Broadway oyununda çıktı.[1] Düzgün fiziği Warner Bros. şirketi yapımcılarından Hal Wallis'in dikkatini çekti. 1946'da Robert Siodmak'ın yönettiği Katiller (The Killers) adlı filmiyle sinema oyunculuğuna başladı.
1947'de Jules Dassin'in Kaba Güç (Brute Force) filmiyle ün kazandı. Çok yönlü bir oyuncu olan Lancaster, değişik türde birçok filmde rol aldı; Alkatraz Kuşçusu, The Swimmer, The Island of Dr. Moreau, The Professionnals en bilinen filmleri arasında gösterilebilir. Özellikle Birdman of Alcatraz (Alkatraz Kuşcusu) filmindeki oyunculuğu ile unutulmaz sinema oyuncuları arasına girdi. 1960 yılında rol aldığı Elmer Gantry filmi ile "En iyi erkek oyuncu Oscar Ödülü" kazandı. Bu filmin dışında 1953 yılı filmi olan "From Here to Eternity" ve 1981 yılı filmi olan Atlantic City ile Oscar adayı oldu.
Ölümü
Sanatçı 1980 yılından titbaren sağlık sorunları yaşamaya başladı. 30 Kasım 1990 yılında felç geçirdi ve konuşma yetisini kaybetti. 20 Ekim 1994 tarihinde 04:50'de Los Angeles Century City'deki apartman dairesinde üçüncü kalp krizinde öldü.
Cenazesi yakılmış ve külleri Westwood Memorial Park'ta bir meşe ağacının altına gömülmüştür. Vasiyeti üzerine cenazesinde hiçbir dini merasim yapılmamıştır.
Filmografisi
Filmler
| Yıl | Film | Rol | Not |
|---|---|---|---|
| 1946 | Katiller (The Killers) |
'Swede' Andersen | Ava Gardner ile oynadı |
| 1947 | Kaba Güç (Brute Force) |
Joe Collins | Hume Cronyn ile oynadı |
| 1947 | Desert Fury | Tom Hanson | Lizabeth Scott ile oynadı |
| 1948 | I Walk Alone | Frankie Madison | Kirk Douglas ile oynadı |
| 1948 | All My Sons | Chris Keller | Edward G. Robinson ile oynadı |
| 1948 | Yanlış Numara (Sorry, Wrong Number) |
Henry Stevenson | Barbara Stanwyck ile oynadı |
| 1948 | Kiss the Blood Off My Hands | William Earle 'Bill' Saunders | Joan Fontaine ile |
| 1949 | Criss Cross | Steve Thompson, anlatıcı | Yvonne de Carlo ile oynadı |
| 1949 | Rope of Sand | Michael (Mike) Davis | Paul Henreid ile oynadı |
| 1950 | The Flame and the Arrow | Dardo Bartoli | Virginia Mayo ile |
| 1950 | Mister 880 | Steve Buchanan | Dorothy McGuire ile |
| 1951 | Vengeance Valley | Owen Daybright | Robert Walker ile |
| 1951 | Olimpiyat Şampiyonu (Jim Thorpe – All-American) |
Jim Thorpe | |
| 1951 | Ten Tall Men | Çavuş Mike Kincaid | Jody Lawrance ile |
| 1952 | Korsanlar Kralı (The Crimson Pirate) |
Yüzbaşı Vallo | Nick Cravat ile |
| 1952 | Come Back, Little Sheba | Doc Delaney | Shirley Booth |
| 1953 | South Sea Woman | Master Gunnery çavuş James O'Hearn | Virginia Mayo |
| 1953 | İnsanlar Yaşadıkça (From Here to Eternity) |
Başçavuş Milton Warden | New York Film Eleştirmenleri Derneği En İyi Erkek Oyuncu Ödülü Aday—En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü |
| 1953 | Three Sailors and a Girl | Denizci (isimsiz) | Jane Powell ile |
| 1954 | His Majesty O'Keefe | Captain David Dion O'Keefe, anlatıcı | Joan Rice ile |
| 1954 | Apache | Massai | Jean Peters ile |
| 1954 | İstiklal Kahramanları (Vera Cruz) |
Joe Erin | Gary Cooper ile |
| 1955 | The Kentuckian | Elias Wakefield (Big Eli) | Yönetmen Aday—Altın Aslan En İyi Yönetmen Ödülü |
| 1955 | The Rose Tattoo | Alvaro Mangiacavallo | Anna Magnani ile |
| 1956 | Trapeze | Mike Ribble | Silver Bear En İyi Erkek Oyuncu Ödülü at Berlin[2] |
| 1956 | The Rainmaker | Bill Starbuck, a.k.a. Bill Smith, Bill Harley, Tornado Johnson | Aday gösterildi—Golden Globe Award for Best Actor – Motion Picture Drama |
| 1957 | Vahşi Mücadele (Gunfight at the O.K. Corral) |
Mareşal Wyatt Earp | With Kirk Douglas Laurel Award for Top Male Action Star |
| 1957 | Sweet Smell of Success | J.J. Hunsecker | Written by Ernest Lehman |
| 1958 | Run Silent, Run Deep | Lt. Commander Jim Bledsoe | Clark Gable ile |
| 1958 | Separate Tables | John Malcolm | Rita Hayworth ile |
| 1959 | The Devil's Disciple | The Rev. Anthony Anderson | Kirk Douglas ve Laurence Olivier ile |
| 1960 | The Unforgiven | Ben Zachary | Audrey Hepburn ile |
| 1960 | Elmer Gantry | Elmer Gantry | En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü En İyi Erkek Oyuncu Altın Küre Ödülü - Drama (Sinema) Laurel Ödülleri En İyi Erkek Drama Oyuncu New York Film Eleştirmenleri Derneği En İyi Erkek Oyuncu Ödülü Aday—BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü |
| 1961 | The Young Savages | ADA Hank Bell | Dina Merrill ile oynadı |
| 1961 | Nüremberg Duruşması (Judgment At Nuremberg) |
Dr. Ernst Janning | Spencer Tracy ile oynadı |
| 1962 | Alkatraz Kuşçusu (Birdman of Alcatraz) |
Robert Stroud | BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü Volpi Cup En İyi Erkek Oyuncu Ödülü Aday—En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü Aday—Golden Globe Ödülleri En İyi Erkek Oyuncu Ödülü –Drama Aday—Laurel Ödülleri En İyi Erkek Oyuncu Ödülü |
| 1963 | A Child Is Waiting | Dr. Ben Clark | With Judy Garland |
| 1963 | The Leopard | Prince Don Fabrizio Salina | With Claudia Cardinale |
| 1963 | The List of Adrian Messenger | Cameo | With George C. Scott |
| 1964 | Seven Days in May | Gen. James Mattoon Scott | Kirk Douglas ile Aday—Laurel Ödülleri En İyi Erkek Oyuncu Ödülü |
| 1964 | The Train | Paul Labiche | Jeanne Moreau ile Aday—Laurel Ödülleri En İyi Erkek Oyuncu Ödülü |
| 1965 | The Hallelujah Trail | Col. Thaddeus Gearhart | With Lee Remick |
| 1965 | Mister Moses | Joe Moses | Caroll Baker ile |
| 1966 | The Professionals | Bill Dolworth | Lee Marvin ile |
| 1967 | All About People | Anlatıcı | |
| 1968 | The Scalphunters | Joe Bass | Shelley Winters ile Aday—Laurel Award for Top Male Action Performance |
| 1968 | Aşıklar (The Swimmer) |
Ned Merrill | Janice Rule ile oynadı |
| 1969 | Tek Gözlü Kahraman (Castle Keep) |
Binbaşı Abraham Falconer | Peter Falk ile |
| 1969 | The Gypsy Moths | Mike Rettig | Deborah Kerr ile |
| 1970 | King: A Filmed Record... Montgomery to Memphis | Kendisi | |
| 1970 | Airport | Mel Bakersfeld | Dean Martin ile |
| 1971 | Lawman | Bannock Town Marshal Jered Maddox | Robert Ryan ile |
| 1971 | Valdez Is Coming | Mareşal Bob Valdez | Susan Clark ile |
| 1972 | Ulzana's Raid | U.S. Cavalry Scout McIntosh | Bruce Davison ile |
| 1973 | Scorpio | Cross | Alain Delon ile |
| 1973 | Executive Action | James Farrington | Robert Ryan ile |
| 1974 | The Midnight Man | Jim Slade | Co-Director |
| 1974 | Gruppo di famiglia in un interno (Conversation Piece) | The Professor | David di Donatello for Best Actor Fotogramas de Plata Award for Best Foreign Movie Performer |
| 1976 | Buffalo Bill and the Indians, or Sitting Bull's History Lesson | Ned Buntline | Paul Newman ile oynadı |
| 1976 | 1900 | Alfredo'nun büyükbabası | Robert De Niro ile oynadı |
| 1976 | The Cassandra Crossing | Col. Stephen Mackenzie | Sophia Loren ile oynadı |
| 1977 | Twilight's Last Gleaming | General Lawrence Dell | Richard Widmark ile oynadı |
| 1977 | Island of Dr. Moreau | Dr. Paul Moreau | |
| 1978 | Go Tell the Spartans | Maj. Asa Barker | Craig Wasson ile |
| 1978 | The Unknown War | Anlatıcı | |
| 1979 | Zulu Dawn | Col. Anthony Durnford | Peter O'Toole'la oynadı |
| 1980 | Atlantic City | Lou Pascal | BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü |
| 1981 | Cattle Annie and Little Britches | Bill Doolin, the Oklahoma outlaw | Amanda Plummer ve Diane Lane ile oynadı |
| 1981 | La pelle | Gen. Mark Clark | Marcello Mastroianni ile |
| 1983 | Local Hero | Felix Happer | |
| 1983 | The Osterman Weekend | CIA yöneticisi Maxwell Danforth | Rutger Hauer ile |
| 1985 | Little Treasure | Delbert Teschemacher | Margot Kidder ile |
| 1986 | Tough Guys | Harry Doyle | Kirk Douglas ile |
| 1987 | Il Giorno prima | Dr. Herbert Monroe | Ben Gazzara ile |
| 1988 | Rocket Gibraltar | Levi Rockwell | Patricia Clarkson ile oynadı |
| 1989 | Field of Dreams | Dr. Archibald 'Moonlight' Graham | Kevin Costner'la oynadı |
| 1989 | La Bottega dell'orefice | Kuyumcu | Olivia Hussey ile oynadı |
TV
| Yıl | Film | Rol | Not |
|---|---|---|---|
| 1974 | Moses the Lawgiver | Musa | Dizi |
| 1976 | Victory at Entebbe | Shimon Peres | Anthony Hopkins'le oynadı |
| 1978 | The Unknown War | Anlatıcı | WWII'da 20 bölümlük ABD-SSCB tarihi belgesel serisi |
| 1982 | Marco Polo | Teobaldo Visconti / Papa X. Gregory | mini-seri |
| 1982 | Verdi | Anlatıcı | Dizi |
| 1985 | Scandal Sheet | Harold Fallen | |
| 1986 | Väter und Söhne – Eine deutsche Tragödie | Geheimrat Carl Julius Deutz | Dizi |
| 1986 | On Wings of Eagles | Lieutenant Colonel Arthur D. "Bull" Simons | mini-series |
| 1989 | I Promessi sposi | Cardinal Federigo Borromeo | mini-series |
| 1990 | The Phantom of the Opera | Gerard Carriere | mini-series Aday gösterildi — Golden Globe Award for Best Actor - Miniseries or Television Film |
| 1990 | Voyage of Terror: The Achille Lauro Affair | Leon Klinghoffer | |
| 1991 | Separate but Equal | John W. Davis |
Dış bağlantılar
- IMDB Sayfası3 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Beyazperde.com sayfası25 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
- 23.10.1994 Milliyet Gazetesi, Sevin Okyay
- "6th Berlin International Film Festival: Prize Winners". berlinale.de. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2009.