Mahathir Muhammed
Mahathir bin Muhammed (Cavi: محضير بن محمد; d. 10 Temmuz 1925[1], Alor Star), Malezyalı doktor ve siyasetçi. 1981-2003 yılları arasında Malezya'nın başbakanı olarak görev yapmıştır. Tartışma yaratan The Malay Dilemma adlı bir kitap da yazmıştır. 10 Mayıs 2018'de tekrar başbakan olmuştur.
Bu maddede belli bir devletin bakış açısının ağırlıkta olduğu bir tür sistemik yanlılık sorununun bulunduğu düşünülmektedir. Maddenin evrenselleştirilmesi ve uygun hâle getirilmesi için lütfen tartışmaya katılınız. Şablonu maddeden çıkarmadan önce şablonun yardım sayfasını lütfen inceleyiniz. (Temmuz 2012) |
Mahathir bin Muhammed | |
---|---|
7. Malezya başbakanı | |
Görev süresi 10 Mayıs 2018 - 1 Mart 2020 | |
Hükümdar | V. Muhammed |
Yerine geldiği | Necip Rezak |
Yerine gelen | Muhyiddin Yasin |
4. Malezya başbakanı | |
Görev süresi 16 Temmuz 1981 - 31 Ekim 2003 | |
Hükümdar | Ahmad Shah Iskandar Azlan Shah Jaafar Salahuddin Mizan Zainal Abidin (naip) Sirajuddin |
Yerine geldiği | Hussein Onn |
Yerine gelen | Abdullah Ahmad Badawi |
Malezya 4. Başbakanı Yardımcısı | |
Görev süresi 5 Mart 1976 - 16 Temmuz 1981 | |
Hükümdar | Yahya Petra Ahmad Shah |
Yerine geldiği | Hussein Onn |
Yerine gelen | Musa Hitam |
Bağlantısızlar Hareketi 21. Genel Sekreteri | |
Görev süresi 20 Şubat 2003 - 31 Ekim 2003 | |
Yerine geldiği | Thabo Mvuyelwa Mbeki |
Yerine gelen | Abdullah Ahmad Badawi |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 10 Temmuz 1925[1] Alor Star, Britanya Malayası (şimdiki Malezya) |
Partisi | Birleşik Malay Ulusal Örgütü |
Evlilik(ler) | Siti Hasmah |
Çocuk(lar) | Marina Mirzan Melinda Mokhzani Mukhriz Maizura Mazhar |
Bitirdiği okul | Singapur Ulusal Üniversitesi |
Dini | Sünni İslam |
İmzası |
Hayatı
Mahathir bin Muhammed, 10 Temmuz 1925'te[1] şimdiki Malezya sınırlarında yer alan Kedah'da, bir öğretmen ailesinde doğmuştur.
1953 yılında Singapur Ulusal Üniversitesi'nin Tıp Fakültesi'nden mezun oldu[2][3].
1976 yılından 1981'e kadar Malezya'nın Başbakan yardımcısı olmuştur. 1981 ile 2003 seneleri arasında ise Malezya'nın başbakanlığını yapmıştır.
Kendisine karşı 1987'de düzenlenen siyasi saldırılara, ülkesinin sert güvenlik yasalarını kullanarak karşılık vermiştir. Örneğin, muhaliflerini yargılanmadan tutuklattı, gazeteleri kapattı. Tüm bu uygulamalara karşı çıkan üst düzey yargıçları ise görevlerinden aldı.
20 Şubat 2003'ten 31 Ekim 2003'e kadar Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreterliğini yapmıştır. 2003 yılında politikadan ayrıldı[4] ve kendi isteği ile emekli olarak[5], görevini yardımcısı Abdullah Ahmad Badawi'ye devretti[6]. Politikadan ayrılırken şöyle söylemiştir:
“ | Siyasetçi gitmesini ve siyaseti bırakmasını bilmeli. | „ |
Ailesi
Siti Hasmah ile kurduğu evliliğinden yedi çocuğu vardır:
- Marina Mahathir
- Mirzan Mahathir
- Melinda Mahathir
- Mokhzani Mahathir
- Mukhriz Mahathir
- Maizura Mahathir
- Mazhar Mahathir
İlk Malezya otomobili
Başbakan olduğu dönemde, 1983 yılında Malezya'yı ilk yerli otomobiline kavuşturmuştur. Kurduğu ilk Malezya otomobilinin markası Proton (Perusahaan Otomobil Nasional Berhad) idi. Bununla ilgili olarak 23 Mayıs 1983'te Mitsubishi Motors ile teknik işbirliği, lisans ve komponent üretimi konularında anlaşma imzalanmıştır[7]. 1 Temmuz 1985'te Proton markalı ilk otomobil olan "Saga" modelinin üretime başlandı. 2003 yılında Başbakanlık görevinden ayrıldıktan sonra kurduğu Proton'un danışmanlığını üstlenmiştir[8].
1997 Doğu Asya Mali Krizi'ndeki tavrı
24 Temmuz 1997'de Malezya'da kullanılan resmî para birimi Ringgit Amerikan doları karşısında yaklaşık 38 aydan beri 2.6530 ile en düşük seviyesine gerilemiştir. Durumun kötüye gitmesinin farkına varan o zaman Malezya başbakanı olan Mahathir, suni spekülasyona karşı etkin bir mücadele başlatır. 2 gün sonra, 26 Temmuz 1997'de Mahathir Muhammed, ünlü spekülatör, Amerikalı finansçı George Soros'u Ringgit'e yapılan spekülatif saldırıdan sorumlu tutar ve Malezya ekonomisini spekülasyonlarla krize sokmakla suçlar. 23 Ağustos 1997'de Malezya Başbakanı Amerikalı finansçı George Soros'u diğer Güney Asya para birimlerine yöneltilen saldırıdan ötürü de suçlamıştır.
Mahathir, Uluslararası Para Fonu'na meydan okumuş ve bir anda dünyanın gündemine oturmuştu. Uluslararası Para Fonu'nun işbirliğini reddeden Mahathir, ülkesini krizden çıkartmak için bir dizi hamle başlatmış, Petronas İkiz Kuleleri, Putrajaya ve Cyberjaya şehirleri, Proton arabaları gibi projeler üretmiştir[9].
Antisemit yorumları
Yahudi karşıtı[10] bir kişiliğe sahip olan Mahathir bin Muhammed, çeşitli kerelerde Yahudilerle ilgili görüşlerini dile getirmiştir.
1970'te tartışma yaratan The Malay Dilemma (Türkçe: Malay İkilemi) kitabında şunları aktarmıştır:
“ | Yahudiler sadece kanca burunlu değil, ayrıca içgüdüsel olarak paradan anlamaktadır.[11] | „ |
Müslüman ülkelerin terörizme karşı uluslararası toplantısından önce terörizm ile ilgili olarak bu görüşleri dile getirmiştir:
“ | Bu anda [terörizmin] tanımı İslam ulusları ve Müslümanlarla sınırlıdır, oysa İsrail ve Yahudiler de terörist devlet ve halktır.[12] | „ |
Tokyo'nun BM Üniversitesinde düzenlenen Birleşmiş Milletler'in İslam sempozyumunda Mahathir şöyle seslenmiştir:
“ | Önceden Araplar terörist olmayıp da bugün İsrail ve Amerika'ya karşı intihar ediyorlarsa bunun bir sebebi olmalıdır. Bunun sebebi de Amerikalıların, Yahudilerin ve Avrupalıların kendilerine adil davranmadığını hissetmeleridir.[12] | „ |
16 Ekim 2003'te, başbakanlık görevinden ayrılmadan kısa bir süre önce Mahathir Muhammed, Putrajaya'daki İslam Konferansı Örgütü zirvesinde şunları aktarmıştır[13][14]:
“ | Biz [Müslümanlar] aslında çok kuvvetliyiz, 1.3 milyar insan kolayca silinemez. Naziler 12 milyon Yahudi'den 6 milyonunu [Holokost'ta] öldürdü. Ama bugün aracılar yoluyla dünyayı Yahudiler yönetmektedir. Başkalarını kendileri için savaştırıp ölüme yollamaktadırlar. Sosyalizmi, komünizmi, insan haklarını ve demokrasiyi icat ettiler, böylece onlara eziyet çektirmeyi yanlış yaptırdılar, diğerleriyle eşit haklardan yararlanmaktadırlar. Böylece en güçlü ülkelerin kontrolünü eline geçirdiler. Ve bu küçük cemaat dünya çapında güçlü oldu.[15] | „ |
Kitapları
- The Malay Dilemma (Türkçe: Malay İkilemi), (1970) ISBN 981-204-355-1
- The Challenge (Türkçe: Mücadele), (1986) ISBN 967-978-091-0
- Regionalism, Globalism, and Spheres of Influence: ASEAN and the Challenge of Change into the 21st century (Türkçe: 21. yüzyılda ASEAN ve Değişim Mücadelesi: bölgecilik, Globalizm ve Etkili küreler), (1989) ISBN 981-3035-49-8
- The Pacific Rim in the 21st century (Türkçe: 21. yüzyılda Pasifik), (1995)
- The Challenges of Turmoil (Türkçe: Kargaşa ve Zorluklar), (1998) ISBN 967-978-652-8
- The Way Forward (Türkçe: İzlenecek Yol), (1998) ISBN 0-297-84229-3
- A New Deal for Asia (Türkçe: Asya'da Yeni Bir Fırsat), (1999)
- Islam & The Muslim Ummah (Türkçe: İslam ve Müslüman Ümmeti), (2001) ISBN 967-978-738-9
- Globalisation and the New Realities (Türkçe: Küreselleşme ve Yeni Gerçekler), (2002)
- Reflections on Asia (Türkçe: Asya Üzerine Düşünceler), (2002) ISBN 967-978-813-X
- The Malaysian Currency Crisis: How and why it Happened (Türkçe: Malezya Krizi: Nasıl ve neden oldu), (2003) ISBN 967-978-756-7
- Achieving True Globalization (Türkçe: Gerçek Küreselleşmenin sağlanması), (2004) ISBN 967-978-904-7
- Islam, Knowledge, and Other Affairs (Türkçe: İslam, Bilgi ve diğer işler), (2006) ISBN 983-3698-03-4
- Principles of Public Administration: An Introduction (Türkçe: Kamu Yönetimi İlkeleri: Tanıtım), (2007) ISBN 978-983-195-253-5
- Chedet.com Blog Merentasi Halangan (Bilingual) (Türkçe: Chedet.com blog Merentasi Halangan (İki Dilli)), (2008) ISBN 967-969-589-1
- A Doctor in the House: The Memoirs of Tun Dr Mahathir Mohamad (Türkçe: Evde Bulunan Doktor: Tun Dr Mahathir Muhammed'in Anıları), 8 Mart 2011 ISBN :9789675997228.
- Doktor Umum: Memoir Tun Dr Mahathir Mohamad (Türkçe: Genel Doktor: Tun Dr Mahathir Muhammed'in Anıları), 30 Nisan 2012 ISBN :9789674150259 Bu kitap onun en çok satan "Evde bulunan Doktor" kitabının BM versiyonu idi.
Kaynakça
- Morais, J. Victor (1982). Mahathir: A Profile in Courage. Eastern Universities Press. OCLC 8687329.
- Sankaran, Ramanathan; Mohd Hamdan Adnan (1988). Malaysia's 1986 General Election: the Urban-Rural Dichotomy. Institute of Southeast Asian Studies. ISBN 981-3035-12-9.
- Milne, R. S.; Mauzy, Diane K. (1999). Malaysian Politics under Mahathir4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Routledge. ISBN 0-415-17143-1.
- Stewart, Ian (2003). The Mahathir Legacy: a Nation Divided, a Region at Risk. Allen & Unwin. ISBN 1-86508-977-X.
- Dhillon, Karminder Singh (2009). Malaysian Foreign Policy in the Mahathir Era 1981–2003: Dilemmas of Development. NUS Press. ISBN 9971-69-399-2.
- Wain, Barry (2010). Malaysian Maverick: Mahathir Mohamad in Turbulent Times. Palgrave Macmillan. ISBN 0-230-23873-4.
Kaynakça
- Snippets – Birthday, Road Transport, Blocks & M.V. Agusta 15 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. chedet.co.cc, Julai 2008
- Wain, Barry (2010). Malaysian Maverick: Mahathir Mohamad in Turbulent Times. Palgrave Macmillan. ISBN 0-230-23873-4. pp. 10–12
- "Dünya universitetləri: Sinqapur Milli Universiteti". 13 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012.
- "Yerli oto için teklifler arttı". 30 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012.
- "Mahathir Muhammed Biyografi.net'de". 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012.
- "Mahathir veda etti". 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012.
- Wain, Barry (2010). Malaysian Maverick: Mahathir Mohamad in Turbulent Times. Palgrave Macmillan. pp. 97–98. ISBN 0-230-23873-4.
- "Malezya'da 22 yıl iktidarda kalan efsanevi Başbakan Mahathir Mohamed, yerli otomobil için düğmeye basacaklarını söyledi". 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012.
- Hayır diyemeyenlerin ülkesi - 2
- "WSJ: Erdoğan Boğaziçi'ndeki Mahathir". 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012.
- The Boston Globe: Rousing Muslim bigotry 26 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "Malaysian Prime Minister Mahathir Mohamad: On the Jews". 27 Ekim 2003. 21 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Malaysian Prime Minister Mahathir Mohamad: On the Jews". 27 Ekim 2003. 21 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- "Mahathir konuşmasından alıntı". 9 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2012.
- "Malaysian Leader: 'Jews Rule World by Proxy'". Fox News. 16 Ekim 2003. 10 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2008.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Mahathir Mohamad ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Vikisöz'de Mahathir bin Mohamad ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- Literatur von und über Mahathir bin Mohamad13 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. im Katalog der Deutschen Nationalbibliothek.
- Dr Mahathir Mohamad's Blog (Launched May 2008)19 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- BBC Profile: Mahathir Mohamad2 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Mahathir hospitalised after heart attack5 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Turkish Daily News, from Mahathir's final days in office
- Islam the Misunderstood Religion by Dr. Mahathir Mohamad
- Perdana Leadership Foundation website on Malaysia’s past Prime Ministers.2 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- BBC News: Mahathir in his own words27 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- BBC News: In Pictures: Mahathir steps down6 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- BBC News: Malaysia defends speech on Jews3 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Asiaweek: Al Gore's rebuke of APEC host Mahathir21 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Text of Dr Mahathir's speech to the OIC on 16 October 2003
- Dr M slams Pak Lah but BN leaders rally behind the PM5 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen Hussein Onn |
Malezya Başbakanı Yardımcısı 1978–1981 |
Sonra gelen Musa Hitam |
Malezya Başbakanı 1981–2003 |
Sonra gelen Abdullah Ahmad Badawi | |
Önce gelen Necip Rezak |
Malezya Başbakanı 2018– |
Sonra gelen Görevde |
Önce gelen Thabo Mbeki |
Bağlantısızlar Hareketi Genel Sekreteri 2003 |
Sonra gelen Abdullah Ahmad Badawi |