Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu

Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu (kısaca MKEK veya MKE), Türk Silahlı Kuvvetlerinin her türlü silah, mühimmat, roket, araç ve gereç ihtiyaçlarını karşılamakla görevlidir. Kurum, savunma sanayi alanında faaliyet göstermekte olup Millî Savunma Bakanlığı'na bağlı bir kamu iktisadi teşebbüsüdür.[5] MKE Kurumu, sermayesinin tamamı devlet tarafından karşılanarak 08 Mart 1950 tarihinde ilgili yasa ile kurulmuştur.[1] Uzun süre MKE kısaltmasını kullanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nda bu kurum "Tophane-i Hümayun" adıyla hizmet vermekteydi. 1921 yılında "Askeri Fabrikaları Umum Müdürlüğü" haline dönüştürülmüştür, daha sonra ise 1950 yılında "Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu" adını almıştır. 01 Ocak 2018 itibarıyla 5.490 personeli olan Kurum, Dünya'da 40'tan fazla ülkeye ihracat yapmaktadır. 2019 senesinde Kurumun kâr oranı bir önceki seneye göre yaklaşık 4 kat artış göstererek ₺694,8 milyon olmuştur.[6]

Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu
Kuruluş 1950, Ankara, Türkiye[1]
Tür Savunma Sanayi Kuruluşu
Merkez Ankara
Genel Müdür Yasin Akdere [2]
Personel 5.490 [3]
Resmî site mkek.gov.tr
Sermaye ₺1.000.000.000 [4]

Tarihçe
MKEK üretimi çeşitli tipteki mühimmatlar

Değişik unvan ve statüler altında 15. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu dönemine kadar inebilen tarihi bir geçmişe sahip olan kurumun temelleri Fatih Sultan Mehmet'in Top Döküm Tesislerini kurdurmasıyla atılmıştır. 15.Yüzyılın ikinci yarısından başlayarak Tophane-i Amire, 1832-1908 yılları arasında Tophane Müşirliği, 1908'den itibaren Harbiye Nezareti bünyesinde sürdürülen Osmanlı silah sanayi; İmparatorluğun çökmesi ile İstanbul’dan kaçırılan bir kısım tezgâh, teçhizat, malzeme ve ustalarla, 1921 yılında Atatürk’ün direktifi ile Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Ulusal Bağımsızlık hareketinin içerisinde yer almıştır. 1919-1923 döneminin ardından ise Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğü kurulmuştur. Merkezi Ankara'da olan bu oluşum, İstanbul, Kırıkkale ve yurdun birçok köşesinde yer alan kuruluşlarla, Cumhuriyet yönetiminin sanayi yapılanmasının temel taşlarından biri olmuştur.

Kurum, değişen Dünya ve Türkiye koşulları, üretim/pazarlama anlayışındaki değişmeler ve gelişmeler ile NATO’ya girişimi sonucu hali hazırdaki kapasiteyi daha etkin ve verimli kullanabilmek amacıyla; 8 Mart 1950[7] tarihinde 5591 sayılı kanunla sermayesinin tamamı devlet tarafından karşılanan tüzel kişiliğe sahip Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu adı ile yeniden teşkilatlanmıştır. Zaman içinde gerek yurt içi, gerekse yurt dışından alınan önemli siparişler sonucunda ulaştığı ekonomik gücü çok iyi kullanan MKE, Savunma Sanayinin çeşitli alanlarında yatırımlarını gerçekleştirerek 18 büyük fabrika, 18.000 kalifiye personel gibi bir büyüklüğe ulaşma başarısını göstermiş ve çok önemli hizmetlerine yıllarca devam etmiştir.

Uzun bir süre yürürlükte kalan bu kanun, 1983 tarihli ve 105 sayılı Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Kuruluşu Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile yürürlükten kaldırılmıştır. Kurum daha sonra bütün KİT’leri tek çatı altında toplayan ve 18 Haziran 1984 tarihinde çıkarılan 233 sayılı “Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında KHK” kapsamına alınmıştır. Halen 233 sayılı KHK ve bu KHK’ya dayanılarak 1984 yılında çıkarılan “MKE Kurumu Ana Statüsü” çerçevesinde faaliyetini sürdüren, sorumluluğu ₺300 milyon olan sermayesi ile sınırlı, tamamen bir ticari kuruluş gibi karlılık ve verimlilik esas alınarak faaliyetini sürdüren ve ana görevi Türk Silahlı Kuvvetleri'nin her çeşit silah, mühimmat, roket, harp araç ve gereç ihtiyacını karşılamak olan kurumda; zaman içinde Türkiye endüstrisi ve ekonomisindeki gelişmelere uygun olarak organizasyon değişiklikleri yapılmış olup günümüz itibarıyla Kurum faaliyetlerini merkez teşkilatı ve buna bağlı 11 fabrika ve 2 işletme müdürlüğüyle yürütmektedir.

MKE, ayrıca piyasanın ihtiyacı olan çelik ve pirinç gibi üretim hizmetlerini, günün teknik ve ekonomik koşullarını göz önünde tutarak, Dünya ve NATO Standartlarına uygun kalitede üretim yapmaktadır. Gerek Türkiye piyasasına, gerekse uluslararası pazarlara arz edilmekte olan ürünlerin imalatı süresince tüm fabrikalarda AQAP 2120 ve ISO 9001 Kalite Güvence sistemleri uygulanmaktadır.[8]

MKE Kurumu, İstanbul Sanayi Odası tarafından her yıl yayımlanan Türkiye'nin en büyük 500 sanayi kuruluşu arasında 2018 yılı itibarıyla 133. sıradadır.[9]

Ürün Grupları

MKE Kurumunun ürettiği ürün grupları şöyledir:

  • 1 - Silah Grubu
Hafif Silah Grubu
Ağır Silah Grubu
  • 2 - Mühimmat Grubu
Hafif Silah Mühimmatı
Ağır Silah Mühimmatı
  • 3 - Roket Grubu
  • 4 - Patlayıcı Maddeler
  • 5 - Makina Ekipman
  • 6 - Malzeme ile Kimya
  • 7 - Piroteknik[10]

Ürünler

Hafif Silah Grubu[11]
  • MPT-76 Milli Piyade Tüfeği
  • MPT-55 Piyade Tüfeği
  • G3-A3/A4 Piyade Tüfeği
  • HK33E-A2/A3 Piyade Tüfeği
  • JMK Bora-12 Keskin Nişancı Tüfeği
  • KNT-76 Keskin Nişancı Tüfeği
  • MP5-A2/A3/K Makinalı Tabanca
  • MTS-A2/A3 Susturuculu Makinalı Tabanca
  • MKE T-41/43/50/94
  • T40-R/R5 Bombaatar

Ağır Silah Grubu[11]
  • 155 mm T-155 Fırtına Obüs Silah Sistemi
  • 105 mm M68 Tank Topu Silah Sistemi
  • 20 mm/35 mm Çift Namlulu Uçaksavar
  • 107 mm ÇNRA
  • 60 mm Komando Havanı
  • 120 mm HY1-12 Yivli Havan

COVID-19 kapsamında gerçekleştirdiği çalışmalar

Maske ve koruyucu ekipman üretimi

2019 yılında Çin'in Hubei Eyaleti'ne bağlı Wuhan kentinde ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkileyen COVID-19 salgınını[12] önlemek ve söz konusu hastalığın etkilerini azaltmak amacıyla MKE Kurumu tarafından çeşitli çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar, Kurum bünyesinde bulunan ve uzun yıllardır maske ve maske süzgeçleri üretimi gerçekleştiren MKE Maksam Makina ve Maske Fabrikası'nın tecrübe, yetenek ve hazır olan üretim altyapısından faydalanılarak yürütülmüştür.[13] Bu kapsamda öncelikli olarak maske ve koruyucu ekipman üretimine öncelik verilmiş olup üretimi yapılan ürünler yurt içi ihtiyaçların karşılanmasında ve yurt dışı yardım çalışmalarında kullanılmıştır. Mayıs 2020 itibarıyla söz konusu ürünlerde günlük üretim kapasitesinde toplam 1.000.000 adetin üzerine ulaşılmıştır. Bu çerçevede üretilen ürünler şu şekildedir:[14]

  • Cerrahi Maske,
  • FFP3 Tipi Maske,
  • Koruyucu Tulum,
  • Koruyucu Gözlük Tip A-B,
  • Yüz Koruyucu Siper Tip C,
  • Koruyucu Eldiven,
  • Panoramik Maske Seti,
  • P13 Plastik Süzgeç
  • MKE Cerrahi Maske Üretim Makinaları

SAHRA Mekanik Solunum Cihazı

Maske ve koruyucu ekipman dışında ise COVID-19 hastalarına temel solunum desteği sağlamak amacıyla yerli ve milli imkanlardan faydalanılarak SAHRA Mekanik Solunum Cihazı üretilmiştir. SAHRA, 2020 yılı Mayıs ayı sonu itibarıyla seri üretime hazır olup haftalık 500 adet üretim kapasitesine sahiptir.[15]

MKE Termal Kamera Sistemi

Mayıs 2020 itibarıyla yerli ve milli olanaklarla COVID-19 hastalarının tespitine yönelik ateş ölçümü ve ölçüm sonrası uyarı yeteneğine sahip termal kamera sistemi geliştirilmiştir. Kalabalık ortamlarda kullanıma uygun olarak hareketli ve hareketsiz kişilerin ateş ölçümünü yapabilen sistem, yapılan ölçümlerin ardından belirlenen değer üzerinde çıkan sonuçlara karşı uyarı vermekte olup sistem entegrasyonu bulunan ilgililere ve sağlık birimlerine bildirimlerde bulunabilmektedir.[16]

Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumunun Fabrika ve İşletmeleri[17][18]

MKE Kurumu Genel Müdürlüğü'ne bağlı olarak birbirleri ile entegre şekilde çalışan 11 fabrika ve 2 işletme müdürlüğü bulunmaktadır. Bu tesisler Ankara, Kırıkkale ve Çankırı illerinde bulunmaktadır. Söz konusu tesisler ve bunların bulundukları illere göre dağılımı şu şekildedir:

  • MKE Ağır Silah Fabrikası Müdürlüğü (Kırıkkale)
  • MKE Barut Fabrikası Müdürlüğü (Kırıkkale)
  • MKE Barutsan Roket ve Patlayıcı Fabrikası Müdürlüğü (Ankara)
  • MKE Çelik Fabrikası Müdürlüğü (Kırıkkale)
  • MKE Çankırı Silah Fabrikası Müdürlüğü (Çankırı)
  • MKE Gazi Fişek Fabrikası Müdürlüğü (Ankara)
  • MKE Kapsül Fabrikası Müdürlüğü (Ankara)
  • MKE Maksam Makina ve Maske Fabrikası Müdürlüğü (Ankara)
  • MKE Mühimmat Fabrikası Müdürlüğü (Kırıkkale)
  • MKE Pirinç Fabrikası Müdürlüğü (Kırıkkale)
  • MKE Silah Fabrikası Müdürlüğü (Kırıkkale)
  • MKE Destek Tesisleri İşletmesi Müdürlüğü (Kırıkkale)
  • MKE Hurda İşletmesi Müdürlüğü (Ankara)
    • Kırıkkale Hurda Müdürlüğü (Kırıkkale)
    • Aliağa Hurda Müdürlüğü (İzmir)
    • Seymen Hurda Müdürlüğü (İzmit)

Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumunun Müzeleri

Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumuyla İlişkili Spor Kulüpleri

Kaynakça
  1. 15.03.1950 tarihli ve 7457 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5591 sayılı Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Kanunu
  2. https://www.mkek.gov.tr/tr/notice.aspx?nid=5660&menu=1
  3. "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020.
  4. "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020.
  5. "Arşivlenmiş kopya". 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2020.
  6. "Arşivlenmiş kopya". 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2020.
  7. "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2016.
  8. "MKEK Resmi Web Sitesi, Kurumsal -> Tarihçe sayfası". 19 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2011.
  9. "Arşivlenmiş kopya". 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
  10. "MKEK Resmi Web Sitesi, Ürünler sayfası". 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2011.
  11. mkek.gov.tr/tr/products.aspx?id=52&source=Products
  12. "Covid-19". 3 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  13. "MKE Maksam Makina ve Maske Fabrikası".
  14. "Dünyaya maske üreten işte o fabrika". 21 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  15. "24 saat aralıksız üretiyorlar, gelecek ay seri üretime geçecek". 28 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  16. "MKE'den Kovid-19 salgınına termal kameralı takip". 30 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  17. https://www.mkek.gov.tr/tr/page.aspx?id=14
  18. https://www.mkek.gov.tr/tr/page.aspx?id=79
  19. https://www.mkek.gov.tr/tr/page.aspx?id=110
  20. "Arşivlenmiş kopya". 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.