Miheil Saakaşvili

Miheil Saakaşvili (Gürcüce: მიხეილ სააკაშვილი, Ukraynaca: Михайло Ніколозович Саакашвілі Mychajlo Nikolosowytsch Saakaschwili) (d. 21 Aralık 1967 Tiflis, Gürcistan), Ukraynalı (26 Temmuz 2017 itibarıyla Ukrayna vatandaşlığından da çıkartıldı) ve eski Gürcü siyasetçi ve Gürcistan'ın 2004-2007, 2008-2013 yılları arasında iki farklı dönem devlet başkanı.

Miheil Saakaşvili
Odessa Valisi
Görev süresi 30 Mayıs 2015 - 9 Kasım 2016
Yerine geldiği	İgor Palitsa
Yerine gelen	Maxim Stepanov
3. Gürcistan Devlet Başkanı
Görev süresi 20 Ocak 2008 - 17 Kasım 2013
Yerine geldiği	Nino Burcanadze (vekaleten)
Yerine gelen	Giorgi Margvelaşvili
Görev süresi 25 Ocak 2004 - 25 Kasım 2007
Yerine geldiği	Nino Burcanadze (vekaleten)
Yerine gelen	Nino Burcanadze (vekaleten)
Kişisel bilgiler
Doğum	21 Aralık 1967 Tiflis, Gürcistan
Partisi	Birleşik Ulusal Hareket
Evlilik(ler)	Sandra Roelofs
İmzası

Yaşam öyküsü

Lisans eğitimini Kiev Üniversitesi Uluslararası Hukuk Fakültesi'nde alan Saakaşvili, yüksek lisansını New York'taki Columbia Üniversitesi'nde yaptı. Hukuk doktorasını ise Washington'daki George Washington Üniversitesi'nde tamamladı. Strasbourg Uluslararası İnsan Hakları Enstitüsü'nden de diploma alan Miheil Saakaşvili, 1995'te Gürcistan parlamentosunun reform ve hukuk komitesine başkan seçildi ve 1999'da milletvekili oldu.

Eduard Şevardnadze'nin 2000 yılının Ekim ayında Adalet Bakanı yaptığı Saakaşvili, hükümette bulunduğu süre içinde olup bitenlerden rahatsızlık hissetti. Adalet Bakanlığı görevine gelişi bir yılı bile bulmamışken, yolsuzlukları gerekçe göstererek 2001 yılının Eylül ayında görevi bıraktı.

Saakaşvili ve George W. Bush, 10 Mayıs 2005'te Gürcistan'daki Özgürlük Meydanı'nda

Hükümetteki görevinden ayrılan Saakaşvili, ardından Birleşik Ulusal Hareket adlı siyasal oluşumu başlattı. Partisi Haziran 2002'de yapılan yerel seçimlerden zaferle çıktı. Ardından Saakaşvili, Tiflis şehir konseyi başkanlığına getirildi.

2 Kasım 2003'te yapılan parlamento seçimlerine hile karıştığını iddia eden Saakaşvili, devlet başkanı Eduard Şevardnadze'ye karşı muhalefet başlattı. Aynı dönemde bölgede birçok ülkede aynı anda, bir düğmeye basılmış gibi ortaya çıkıveren "Kadife Devrim", "Turuncu Devrim" gibi hareketlerin benzeri, Gürcistan'da da, tarihin en önemli devlet adamlarından ve birçok uzman tarafından stratejik deha olarak tanımlanan Şevardnadze'ye karşı ortaya çıktı. Bunun sonucunda Gül Devrimi adıyla anılan barışçı halk hareketinin baskılarına dayanamayan Şevardnadze istifa etti; 4 Ocak 2004'te yapılan seçimlerde devlet başkanlığı koltuğuna ABD ve Avrupa ülkelerinin büyük desteğini arkasına almış olan Saakaşvili oturdu.

Ekim-Kasım 2007'de muhalefet partilerin yönetime karşı ortaklaşa kitlesel gösteriler yapması ve başkent Tiflis'teki mitingin 7 Kasımda güç kullanılarak dağıtılmasının ardından Saakaşvili, görevinin dolmasına daha bir yıl varken devlet başkanlığından istifa etti. 5 Ocak 2008'de yapılan devlet başkanlığı seçimlerini ilk turda yüzde 53 oy oranıyla kazanan Saakaşvili yeniden bu göreve seçildi. Bölgede ortaya çıkıveren gelişmelerin ve Saakaşvili iktidarının Gürcistan millî menfaatlerine etkileri, yıllarca Şevardnadze'nin stratejik dehasıyla büyük bir diplomatik başarıyla idare edilmiş Osetya meselesinin gelmiş olduğu durumla ve sonuçlarıyla da net olarak görülebilir.

Batı yanlısı olarak bilinen Gürcü lider, evli ve iki oğlu var.

Ölüm iddiaları

Bir iddiaya göre Rus Ordusu Gürcistan'a girmiş ve Saakaşvili'yi öldürmüştür. Ancak Gürcistan Cumhurbaşkanlığı Basın Sözcüsü Manana Mancgaladze, bunun üzerine açıklama yaparak, Rusya'nın ülkesine saldırı tehlikesinin bulunmadığını açıkladı.[1]

Cumhurbaşkanlığının sonu

Batı yanlısı bir politika izleyen Saakaşvili’nin 2008’de Rusya ile savaşa girmesinin ardından ekonomik ve siyasi alanda etkinliği giderek azaldı. Yasa gereği aday olamadığı 2013 ekiminde yapılan devlet başkanlığı seçiminde Bidzina İvanişvili’nın desteklediği aday Giorgi Margvelaşvili yüzde 62 oyla cumhurbaşkanı seçildi. Saakaşvili’nin desteklediği eski meclis başkanı David Bakradze sadece yüzde 22’lik oy oranıyla ikinci oldu. 17 Kasım 2013'te görevini Margvelaşvili'ye devretti.

Sonraki yaşamı

Aralık 2013 yılında Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Tufts Üniversitesi, öğretim üyesi ve üst düzey devlet konumunu kabul etti. 7 Mart 2014 tarihinde Saakaşvili, Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç'in 22 Şubat'ta devrilmesinden sonra Ukrayna'daki kargaşa bağlamında ve Kırım'da 16 Mart 2014 tarihindeki referandumdan önce, "Putin, ülkemi işgal ettiğinde" başlıklı bir yazı kaleme aldı.[2]

İmedi televizyonunun kurucusu Badri Patarkaçişvili'nin mülküne el konulması ve görevini kötüye kullanmakla suçlanan Saakaşvili'ye Tiflis Mahkemesi tarafından 1 Ağustos 2014 tarihinde gıyabında tutuklanma kararı vermiştir.[3]

Yanukoviç'in devrilmesiyle birlikte Petro Poroşenko tarafından Ukrayna'ya davet edilmiş ve Ukrayna vatandaşlığına geçmiştir. Bununla da sınırlı kalmayıp Yanukoviç'in devrilmesiyle beraber Rusya karşıtı bir politika izleyen Poroshenko yönetimi tarafından 30 Mayıs 2015 tarihinde Odessa valisi olarak atanmıştır.[4][5][6] Odessa güney batı Ukrayna'da bulunan ve nüfusunun çoğunluğu Rus yanlıların oluşturduğu bir Karadeniz şehridir. Ukrayna'nın Odessa Valisi ve Gürcistan eski Cumhurbaşkanı Miheil Saakaşvili, Gürcistan vatandaşlığından Aralık 2015 itibarıyla çıkarılmıştır. Gürcistan Cumhurbaşkanı Giorgi Margvelaşvili'nin, Odessa Valiliği görevini yürüten Saakaşvili'nin vatandaşlıktan çıkartılmasına ilişkin kararnameyi onayladığı açıklanmıştır. Saakaşvili, Gürcistan hükümetinin, kendisinin 2016 yılındaki parlamento seçimlerine katılmasının yolunu kesme çabası içinde olduğunu iddia ederek, tüm bu gelişmelerin arkasında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Rusya Başbakanı Dmitri Medvedev'in bulunduğunu da ileri sürmüştür.[7]

Aralık 2015 tarihinde hükûmet tarafından Gürcistan vatandaşlığından çıkartıldığı açıklanmıştır.[8]

7 Kasım 2016'da Saakaşvili Odessa Valiliği görevinden istifa ettiğini açıklayıp, Kiev yönetiminin yolsuzlukla mücadele etme konusundaki isteksizliği nedeniyle bu kararı aldığını belirtti.[9] Dört gün sonra, Yeni Kuvvetler Hareketi adlı yeni bir siyasi parti yaratma amacını ilan etti.[10] Bundan sonra "Hedefimiz, mümkün olan en kısa sürede yapılacak erken parlamento seçimleridir" dedi.[11] 27 Kasım 2016'da parti (şimdi Yeni Kuvvetler Hareketi olarak anılmaktadır)[12] ilk toplantılarını Kiev'de gerçekleştirdi.[13]

Ukrayna vatandaşlığından çıkarılması

26 Temmuz 2017 tarihinde Saakaşvili'nin Ukrayna devlet başkanı Petro Poroşenko tarafından Ukrayna vatandaşlığının geri aldığı bildirilmiştir. Söz konusu vatandaşlığın geri alınmasının Saakaşvili'nin vatandaşlık alımı esnasında yalan beyanda bulunduğu gerekçesiyle alındığı ifade edilmiştir.[14][15]

Saakaşvili, vatandaşlığın kaldırılmasına tepki olarak şunları söyledi: "Tek bir vatandaşlığa sahibim, Ukrayna vatandaşlığı, ve bundan mahrum kalmayacağım! Şimdi beni zorla mülteci olmaya zorlayan bir girişim var. Bu olmaz!  The Economist'e göre, gözlemcilerin çoğu, Poroshenko'nun vatandaşlığının "sadece siyasi bir rakibin ortadan kaldırılması olarak" görüldü (Saakaşvili'nin siyasi partisi Yeni Kuvvetler Hareketi'nin varsayımsal bir erken seçimde yaklaşık% 2 civarında olmasını sağladı). 28 Temmuz (2017) tarihinde Saakaşvili Newshour'a "oradaki eski yolsuz seçkinlerden kurtulmak" için Ukrayna'ya geri dönmek istediğini söyledi.

4 Ağustos'ta Saakaşvili Polonya'da ortaya çıktı; Litvanya'ya "Avrupa'da seyahat edeceğim" iddiasıyla 4 gün sonra ülkeyi terk etti. Saakashvili 16 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, 10 Eylül'de (2017) Krakovets kontrol noktasından Ukrayna'ya geri döneceğini ve kontrol noktasında kendisiyle görüşmeye çağırdığını söyledi.

10 Eylül'de Saakaşvili'nin Ukrayna'ya girmeye çalıştığı tren, Polonya Przemysl'deki bir tren istasyonunda tutuldu. Ardından aynı gün otobüsle Medyka-Shehyni sınır kapısına gitti ve burada Ukrayna sınırındaki Polonya kontrol noktasından geçmesine izin verildi ancak geçici sınır muhafızları tarafından Ukrayna kontrol noktasına ulaşımı geçici olarak engellendi. Sonunda, kendi taraftarı olan bir kalabalık zorla Ukrayna tarafına girdi ve bu kalabalık Saakaşvili'yi Ukrayna'ya aldı. Ukrayna'nın ceza kanununa göre, bu suçun üç yıla kadar hapis cezası, altı aylık tutukluluk veya elli minimum maaş ödemesine kadar para cezası bulunmaktadır. 12 Eylül'de (Lviv'deki Leopolis Otelinde), Ukrayna Sınır Muhafızı Servisi, Saakaşvili'ye idari ihlal konulu protokolü "Yasadışı geçme veya Ukrayna devlet sınırının yasadışı geçişi girişiminde bulunduğunu" söyledi.

13 Eylül'de batıdaki Chernivtsi kentinde düzenlenen bir toplantıda Saakaşvili, destek toplamak amacıyla diğer bazı şehirlere seyahat ettikten sonra 19 Eylül'de Kiev'e döneceğini açıkladı.

22 Eylül'de, Lviv bölgesindeki Mostysky Bölge Mahkemesi Saakashvili'yi devlet sınırını yasadışı olarak geçmekten suçlu buldu. Mahkemenin kararına göre, vergilendirilemez minimum 200(3400 UAH) ceza ödemesi gerekiyor.

2017 yılının ilk yarısında ve Aralık 2018 ve Ocak 2019'da Saakashvili, "Zik" TV kanalında siyasi talk-show'lara ev sahipliği yaptı. Saakashvili, programının 2019'da yayınlandığını, çünkü Yulia Timoşenko'nun 2019 Ukrayna cumhurbaşkanlığı seçimine adaylığı konusundaki görüşünün çarpıtıldığını iddia etti (TV şovunun tam tersini önerirken adaylığını desteklediğini iddia etti).

Yasal kovuşturma (Ukrayna'da)

5 Aralık 2017'de, o sırada hükûmet karşıtı protestolara öncülük eden Saakashvili, Kiev'in merkezindeki oturduğu apartmanının çatısında bulunan Ukrayna Güvenlik Hizmeti tarafından geçici olarak gözaltına alındı ​​ve evi arandı. Polisin elinden büyük bir protestocu grubu tarafından serbest bırakıldı. Saakashvili’nin avukatı, politikacının Ukrayna’nın anayasal sistemini devirmeye teşebbüs etmek için gözaltına alındığını bildirdi. 8 Aralık'ta Ukrayna Başsavcısı Yuriy Lutsenko, Ulusal Polis memurlarının, Saakashvili'nin yerini bulduğunu, tutuklandığını ve geçici bir gözaltı merkezine yerleştirdiğini açıkladı. Ertesi gün, Saakashvili, zorunlu beslenmeye yönelik her türlü girişime karşı olduğunu iddia ederek belirsiz bir açlık grevine başladı. 11 Aralık'ta bir Ukrayna mahkemesi onu gözaltına aldı.

12 Şubat 2018'de Saakaşvili Polonya'ya sürüldü. Ukrayna sınır servisi "Bu kişi yasadışı olarak Ukrayna topraklarındaydı ve bu nedenle tüm yasal prosedürlere uygun olarak geldiği ülkeye geri gönderildi" dedi. Saakashvili'nin daha sonra Ukrayna sınır hizmetleri tarafından Ukrayna'ya 2021 yılına kadar girmesi yasaklandı. Saakashvili son aylarda, Gürcistanlı korumalarının ve destekçilerinin kaçırıldığını, işkence görüp Gürcistan'a sürüldüğünü iddia etti. 14 Şubat 2018'de Hollanda'da ailesiyle yeniden bir araya gelmek suretiyle daimi ikamet hakkı verildi.

Ukrayna'ya dönüş

Mikheil Saakashvili (2020)

Mayıs 2019’da, Ukrayna’nın yeni Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy, Saakashvili’ye tekrar Ukrayna vatandaşlığını verdi.[16][nb 1] 29 Mayıs’ta (2019) Saakashvili, Ukrayna’ya döndü; ancak kısa bir süre sonra Ukrayna'da siyasi hırslarının olmadığını belirtti.[18]

4 Haziran'da Kiev Belediye Başkanı Vitali Klitschko, UDAR partisinin liderliğine katılmak ve UDAR ile Temmuz 2019'daki erken parlamento seçimlerine katılması Saakashvili'ye teklif verdi.

Saakashvili, 22 Nisan 2020 tarihinde Facebook sayfasında, Cumhurbaşkanı Zelensky'den Shmyhal Hükümetindeki reformlar için Ukrayna'nın Başbakan Yardımcısı olma önerisini aldığını yazdı.[19] Saakashvili Financial Times gazetesine şunları söyledi: "Başkan, IMF ile görüşmelerden sorumlu olmamı istiyor ... Tecrübem var" şeklinde konuştu.[20] Ukrayna parlamentosu, 24 Nisan ve 30 Nisan 2020'deki toplantılarında konuyu değerlendirmedi.[21] 7 Mayıs 2020'de Başkan Zelensky, Saakashvili'yi Ulusal Reform Konseyi'nin başına atadı.[22]

Özel hayatı

1993 yılında Strasbourg'da tanıştığı Hollandalı dilbilimci Sandra Roelofs ile evlidir. Saakaşvili akıcı derecede İngilizce, Fransızca, Rusça ve Ukraynaca[23][24] konuşuyor ve biraz Osetçe ve İspanyolca bilmektedir.[25][26]

Saakashvili egzersiz yapmaktan hoşlanır ve genellikle bisikletleriyle halk arasında görülür.[27]

Kaynakça

1. 'Cumhurbaşkanı öldürüldü'
2. washingtonpost.com: "When Putin invaded my country" (Saakashvili) 7 Mar 2014
3. http://www.milliyet.com.tr/saakasvili-ye-tutuklama-gundem-1920189/
4. "Saakashvili Confirmed As Governor Of Ukraine's Odesa Region". RFE/RL. 29 Mayıs 2015. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2015.
5. "Georgian ex-President Saakashvili named Ukraine regional governor - BBC News". Bbc.com. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2015.
6. "euronews – Ex-Georgian President Sakaashvili appointed governor of Ukraine's Odessa region". M.euronews.com. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2015.
7. http://www.hurriyet.com.tr/gurcistan-vatandasligindan-cikarilan-eski-cumhurbaskani-saakasviliden-ilk-tepki-40023098
8. "Arşivlenmiş kopya". 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
9. https://tr.sputniknews.com/haberler/201611071025687388-saakasvili-istifa-karari-aldi/
10. Saakashvili Announces New Political Force, Calls For Early Ukraine Elections, Radio Free Europe (11 November 2016)
11. We will create new political force, our goal is early parliamentary elections, change of Ukrainian political elites, Interfax-Ukraine (11 November 2016)
12. Poll shows seven parties would qualify for Ukrainian Rada if elections were held early, KyivPost (14 December 2016)
    Saakashvili announced the title of his party – the “Movement of new forces”, Ukrop News 24 (19 November 2016)
13. Saakashvili Holds Rally In Support Of New Political Movement In Ukraine, Radio Free Europe (28 November 2016)
14. Saakaşvili Ukrayna vatandaşlığını da kaybetti
15. Saakaşvili'nin vatandaşlığı iptal edildi
16. "Georgia's Saakashvili has Ukrainian citizenship restored". bbc.com. 28 Mayıs 2019. 30 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2019.
17. Kyiv Court Rules Saakashvili Eligible To Run For Parliament, Radio Free Europe (21 June 2019)
18. https://m.glavcom.ua/news/sakvarelidze-rozpoviv-chomu-saakashvili-vidmovivsya-ocholiti-udar-600139.html
19. Saakashvili says he received offer from Zelensky to become deputy PM on reforms in Ukraine, Interfax-Ukraine (22 April 2020).
20. "Saakashvili: Georgia's ex-leader set to become Ukraine deputy PM". www.aljazeera.com. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
21. Political Explainer: Ukraine’s System of Government, VoxUkraine
22. Mikheil Saakashvili appointed to spearhead reform drive in Ukraine, Financial Times (7 May 2020).
    Georgian Ex-President Saakashvili to Get Ukraine Reform Role: Sources, New York Times (6 May 2020).
23. "Profile: Mikhail Saakashvili". BBC News. 25 Ocak 2004. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2008.
24. Barry, Ellen (2008). "Mikheil Saakashvili". The New York Times. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2008.
25. Murray, Don (29 Şubat 2008). "Can bountiful Georgia escape the Russian bear?". CBC. 2 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2008.
26. Smock, John (13 Ağustos 2004). "As prospect of South Ossetian conflict grows, Georgia prepares to send troops to Iraq". EurasiaNet. 11 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2008.
27. Horowitz, Jason (19 Eylül 2014). "Mikheil Saakashvili, Georgia's Ex-President, Plots Return From Williamsburg, Brooklyn". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 6 Nisan 2019.

Dış bağlantılar

• Gürcistan Devlet Başkanlığı resmî sitesi16 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

1. On 21 June 2019 a Ukrainian court ruled that Saakashvili had resided in Ukraine from 23 February 2014, to 6 June 2019; even though after he was stripped of his citizenship under a decree by President Petro Poroshenko he was deported for more than a year.[17]