Sogn og Fjordane

Sogn og Fjordane (Norveççe: Sogn og Fjordane) Norveç'in batı kıyısında bulunan eyalettir. Kuzeyinde Møre og Romsdal, güneyinde Bergen, doğusunda Oppland ve güneydoğusunda Buskerud ile sınır olan eyalet 18,623 km² yüz ölçümü üzerinde yaklaşık yüz dokuz bin nüfusa sahiptir. Eyalette toplam yirmi altı belediye bulunmaktadır. Sınırlarında Florø , Førde ve Måløy olmak üzere üç kent vardır. Yönetim merkezi Hermansverk'tir. Nærøyfjord ve Urnes kiliseleri UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almıştır.

Sogn og Fjordane
Eyalet
Sogn og Fjordane fylke
Bayrak Arma
Sogn og Fjordane'in Norveç'teki konumu
Ülke	Norveç
Bölge	Vestlandet
İdari merkezi	Hermansverk
Eyalet	1763 Kuzey Bergen Eyaleti 1919
Alt idari birimler	Daraltılmış liste Årdal Askvoll Aurland Balestrand Bremanger Eid Fjaler Flora Førde Gaular Gloppen Gulen Hornindal Høyanger Hyllestad Jølster Lærdal Leikanger Luster Naustdal Selje Sogndal Solund Stryn Vågsøy Vik
İdare
• Vali	Anne Karin Hamre (2011-günümüz)[1] [2]
• Belediye başkanı	Aashild Kjelsnes (2011-2015)[3] (İşçi Partisi)
Yüzölçümü
• Toplam	18.623 km² (7.190 mil²)
• Kara	17.709 km² (6.837 mil²)
• Su	914 km² (352 mil²)
Nüfus  (2011)
• Toplam	180 201
Zaman dilimi	UTC+01 (OAZD)
• Yaz (YSU)	UTC+02 (OAYZD)
Resmî site www.sfj.no

Tarihçe

Sogn og Fjordane, Orta çağda Gulating egemenliğinde kurulmuş olan, Firdafylke (şimdiki Fjordane bölgesi) ve Sygnafylke (şimdiki Sogn bölgesi) tarihi bölgelerinden oluşmaktadır. Orta çağın sonlarında Hordafylke (şimdiki Hordaland ) ve Sunnmørafylke (şimdiki Sunnmøre) ile birleştirilerek Bergenhus len kurulmuştur. Bergenhus len Norveç'in dört leninden (bölgesinden) biriydi. Bergen'de bulunan Bergenhus Kalesi adını buradan almıştır.[4]

19 Şubat 1662 tarihinde, kraliyet kararnamesi ile adı Bergenhus amt (valilik) olarak değiştirilmiştir. 1689 yılında Sunnmøre, Romsdal eyaletine bağlanmıştır. Daha sonra 1793'te Bergenhus amt Nordre Bergenhus ve Sondre Bergenhus olmak üzere, güney ve kuzey, iki ayrı eyalete bölünmüştür. 1 Ocak 1919 tarihinde, Nordre Bergenhus amt Sogn og Fjordane Fylke olarak değiştirilmiştir.[5][6]

Adı ve arması

Sogn og Fjordane adı 1919 yılında oluşturulmuştur. Sogn akarsu anlamına gelir ve üç bölgesinden birinin adıdır. Fjordane ise fiyort kelimesinin çoğul halidir ve Nordfjord ile Sunnfjord bölgelerini kastetmektedir. Bu bağlamda eyaletin adı akarsu ve fiyortlar anlamına gelmektedir.

Arması, gümüş arka plan üzerinde üç mavi tepeden oluşmaktadır. Arma, arazi üzerindeki üç büyük fiyort ile eyaletin coğrafi durumunu gösterilmektedir. 23 Eylül 1983 tarihinde onaylanmıştır. Üç mavi tepe eyaletin üç önemli fiyordunu aynı zamanda üç bölgesini, Sogn, Sunnfjord ve Nordfjord'u simgelemektedir. Neredeyse tüm köy ve kasabalar bu fiyortların birinin üzerinde bulunmaktadır ve illerin adı fiyortlara dayanmaktadır.[5][7]

Coğrafya

Briksdalsbreen

Norveç'in batısında yer alan eyalet, kuzeyde Møre og Romsdal, güneyde Bergen, doğuda Oppland ve güneydoğuda Buskerud ile komşudur. Fiyordları, adaları, şelaleleri ve dağlarıyla zengin bir coğrafyaya sahiptir. Sogn og Fjordane üç ana bölümden oluşmaktadır: “Sognefjord”, “Sunnfjord” ve “Nordfjord”. Bulandet, Bremanger ve Florø çevresinde birçok takımadalar vardır.

Batısında yer alan “Hurrungane” sıra dağları bölgenin en yüksek dağlarını oluşturmaktadır. 2,000 metrenin üzerinde 55 zirveleri vardır. “Sunnfjord” Norveç'in en uzun fiyordudur. Nordfjord yaklaşık 100 kilometre uzunluktadır. Ünlü Nærøyfjord eyaletin güneyinde yer alır. Bu UNESCO tarafından listelenmiş fiyort alanıdır.

Stryn Gölü kenarındaki Jostedalbreen Doğa Parkı'nda yaklaşık 500 km²’lik bir alan içinde Norveç’in en büyük buzulu olan “Briksdalsbreen” bulunmaktadır. Bu buzul 1900 yılından günümüze kadar bir miktar küçülmüş olsa da, kalınlığı halen 440 metre civarındadır.[8][9] Ayrıca Jostedalsbreen buzulunun bir kolu olan Nigardsbreen Luster belediyesi sınırları içindedir.

Ayrıca eyalette şelaleler bölgesi bulunmaktadır. Jotunheim dağlarında yer alan Ramnefjellsfossen (daha önce Utigardfossen denirdi) Norveç'in en uzun, dünyanın üçüncü en uzun şelalesi ve Vettisfossen 275 metre (902 ft) ile Norveç en yüksek şelalelerinden biridir.

Ekonomi

Sogn og Fjordane ülkenin ana sanayisinde ve istihdamında en büyük paya sahiptir (% 3.5 - % 8.3).

Tarım

Bölgede hayvancılık (sığır, koyun, keçi), tarım ve özellikle çilek meyveciliği yapılmaktadır. Orta bölgelerde özellikle Sogn ve Nordfjord'da meyvecilik gelişmiştir. Kürk hayvanları, en başta mavi tilki ihraç edilmektedir.

Balıkçılık

Balıkçılık Sogn og Fjordane kıyılarında önemli bir sektördür. En önemli balık türleri, mavi mezgit balığı , ringa balığı, istavrit ve uskumrudur. Eyalette balık çiftliklerinde üretilen balık miktarı ülke toplamının %11'ini karşılamaktadır. Özellikle somon ve alabalık açısından zengin olan bölge sportif balıkçılık için de tercih edilmektedir.

Sanayi

Madencilik bölgede yaygın değildir. Gıda, içecek ve ulaşım sanayisi bölgede yoğundur. Vik ve Høyanger, Askvoll'da bıçak, demir ve metal ürünleri endüstrisi, Nordfjord'da tekstil ve hazır giyim ürünleri, Balestrand'da alüminyum ve plastik sanayi, Flora'da ulaşım sanayi gelişmiştir.[10]

Ulaşım

Karayolu

Sogn og Fjordane, modern bir karayolu ağına sahiptir. 2011 Kasım'da yaşadıkları Dagmar fırtınası kara yollarında 120 milyon kronluk zarara sebep olan hasar oluşturmuştur.[11][12][13][14]

Demiryolu

Eyaletin güneyinden Bergen demiryolu hattı çok yakın bir mesafeden geçmektedir. Myrdal'a giden Flam demiryolu üzerindeki Aurland fiyordu hattı, Norveç'in en dik ve en ünlü turistik yoludur. Ayrıca Oslo'ya giden ekspres yollar da mevcuttur.[15][16]

Havayolu

• Florø Hava alanı
• Førde Hava alanı, Bringeland
• Sandane Hava alanı, Anda
• Sogndal Hava alanı, Haukåsen[17]

Nüfus

Eyalet (01.01.2011 108.201 nf.) yoğun nüfuslu yerleşim birimlerinden değildir. Forde ve Flora nüfusu en yoğun yerleşim birimleridir. Savaş sonrası dönem boyunca Sogn og Fjordane bir bütün olarak ülkenin en düşük nüfus artışı olan bölgesi olmuştur. 1950'li yılarda nüfus artışı %3 iken sürekli bir düşüşle , nüfus artış oranı 2000'li yılların başından itibaren %1'in altına gerilemiştir. Coğrafi koşullar nüfus yoğunluğunu etkileyen en önemli etkendir.[18]

Tarihsel popülasyonları
Yıl	Toplam	%±
1951	97.714	—
1961	99.957	%2
1971	100.933	%1
1981	105.924	%5
1991	106.614	%1
2001	107.590	%1
2011	107.742	%0
Kaynak:[19]Projected population - Norveç İst.

Belediyeler

1837 yılında eyaletler kendi içlerinde ayrı hükumetlere, yerel idari birimlere ayrılmıştır. Zaman içeresinde eyaletler ve belediye sınırlarında değişimler olmuştur. Şu anda Sogn og Fjordane yirmi altı belediyeden oluşmaktadır.[6]

Sogn og Fjordane bölgeleri ve belediyeleri:

  Nordfjord

  Sunnfjord

  Ytre Sogn

  Indre Sogn

Nr	Harita	Arma	Ad	Merkez	Nüfus	Yüz ölçümü km²	Dil	Bölge
1401	Flora kommune		Flora	Florø	11654	691,86	Norveççe	Sunnfjord
1411	Gulen kommune		Gulen	Eivindvik	2310	597,16	Norveççe	Ytre Sogn
1412	Solund kommune		Solund	Hardbakke	851	228,46	Norveççe	Ytre Sogn
1413	Hyllestad kommune		Hyllestad	Hyllestad	1461	259,06	Norveççe	Ytre Sogn
1416	Høyanger kommune		Høyanger	Høyanger	4216	907,95	Norveççe	Ytre Sogn
1417	Vik kommune		Vik	Vikøyri	2748	833,39	Norveççe	Ytre Sogn
1418	Balestrand kommune		Balestrand	Balestrand	1338	429,84	Norveççe	Ytre Sogn
1419	Leikanger kommune		Leikanger	Hermansverk	2236	180,03	Norveççe	Indre Sogn
1420	Sogndal kommune		Sogndal	Sogndalsfjøra	7348	745,97	Norveççe	Indre Sogn
1421	Aurland kommune		Aurland	Aurlandsvangen	1712	1.467,91	Norveççe	Indre Sogn
1422	Lærdal kommune		Lærdal	Lærdalsøyri	2205	1.342,42	Norveççe	Indre Sogn
1424	Årdal kommune		Årdal	Årdalstangen	5572	976,42	Norveççe	Indre Sogn
1426	Luster kommune		Luster	Gaupne	5026	2.706,55	Norveççe	Indre Sogn
1428	Askvoll kommune		Askvoll	Askvoll	3010	326,50	Norveççe	Sunnfjord
1429	Fjaler kommune		Fjaler	Dale	2832	416,17	Norveççe	Sunnfjord
1430	Gaular kommune		Gaular	Sande	2848	581,95	Norveççe	Sunnfjord
1431	Jølster kommune		Jølster	Skei	3052	670,38	Norveççe	Sunnfjord
1432	Førde kommune		Førde	Førde	12307	586,50	Norveççe	Sunnfjord
1433	Naustdal kommune		Naustdal	Naustdal	2710	369,89	Norveççe	Sunnfjord
1438	Bremanger kommune		Bremanger	Svelgen	3891	832,85	Norveççe	Nordfjord
1439	Vågsøy kommune		Vågsøy	Måløy	6129	176,51	Norveççe	Nordfjord
1441	Selje kommune		Selje	Selje	2831	226,11	Norveççe	Nordfjord
1443	Eid kommune		Eid	Nordfjordeid	5950	469,21	Norveççe	Nordfjord
1444	Hornindal kommune		Hornindal	Hornindal	1220	191,60	Norveççe	Nordfjord
1445	Gloppen kommune		Gloppen	Sandane	5679	1.030,26	Norveççe	Nordfjord
1449	Stryn kommune		Stryn	Stryn	7065	1.377,78	Norveççe	Nordfjord
14	Sogn og Fjordane	Sogn og Fjordane	Sogn og Fjordane	Hermansverk	108 201	18.623,43	Norveççe	Vestlandet

Gezilecek yerler

Kjøsnesfjorden

• Stavkirke, Sogn
• Aurlandsfjorden
• Veitastrond
• Fjærlandsfjorden
• Flåmsbanen
• Nigardsbreen
• Austerdalsbreen
• Briksdalsbreen
• Nærøyfjorden
• Jølstra
• Skåla
• Jostedalsbreen
• Stadt

Dış bağlantılar

• Resmi sitesi21 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(Norveççe)
• Valilik sayfası(Norveççe)
• Haberler1 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(Norveççe)
• Firda - Sogn og Fjordane en büyük gazetesi 15 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(Norveççe)
• Kültürweb22 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(Norveççe)

Kaynakça

1. Anne Karin Hamre blir ny fylkesmann -erişim 05 Nisan 2012 (Norveççe)
2. Valilik sayfası:Anne Karin Hamre -erişim 05 Nisan 2012 (Norveççe)
3. Sogn og Fjordane Belediye Başkanı-erişim 05 Nisan 2012 (Norveççe)
4. 2 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Første fylkestinget på Tross-erişim 06 Nisan 2012 (Norveççe)
5. 15 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Büyük Norveç Ansiklopedisi: Sogn og Fjordane- erişim 06 Nisan 2012 (Norveççe)
6. 17 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Historikk Fylkeskommunen-erişim 06 Nisan 2012 (Norveççe)
7. 14 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Norske KommunevåpenNorwegian Civic Heraldry-erişim 06 Nisan 2012 (Norveççe)
8. 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NORVEÇ FİYORTLARI
9. Büyük Norveç Ansiklopedisi:Sogn og Fjordane – geologi og landformer-erişim 06 Nisan 2012 (Norveççe)
10. 2 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Büyük Norveç Ansiklopedisi:Sogn og Fjordane – næringsliv-erişim 06 Nisan 2012 (Norveççe)
11. Dagmar fırtınası İskandinavya’yı vurdu 28/12/11- erişim 06 Nisan 2012
12. 2 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sabah Gaz, 29.11.2011Fırtınada 2 ölü 2 kayıp- erişim 06 Nisan 2012
13. Cumhuriyet Gaz, 27.11.2011Norveç'te fırtına: 2 ölü, 2 kayıp- erişim 06 Nisan 2012
14. 2 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Büyük Norveç Ansiklopedisi:Sogn og Fjordane – Veier-erişim 06 Nisan 2012 (Norveççe)
15. 2 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Büyük Norveç Ansiklopedisi:Sogn og Fjordane – Jernbane-erişim 06 Nisan 2012 (Norveççe)
16. 4 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.gonorway.no,Sogn og Fjordane
17. 2 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Büyük Norveç Ansiklopedisi:Sogn og Fjordane – samferdsel-erişim 06 Nisan 2012 (Norveççe)
18. 2 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Büyük Norveç Ansiklopedisi:Sogn og Fjordane – befolkning-erişim 06 Nisan 2012 (Norveççe)
19. Norveç İstatistikleri, Population changes in municipalities. 1951-2011

• 
  Gjengedal, Hyen
• 
  Briksdalsbreen buzulu
• 
  Måløy
• 
  Undredal
• 
  Skjerdalsbotnen
• 
  Loen
• 
  Aurlandsfjorden
• 
  Balestrand
• 
  Flåm-Fretheim Köprüsü, Aurland
• 
  UNESCO Dünya Miras Listesi'nde yer alan Urnes Kilisesi