Soyağacı teorisi

Soyağacı teorisi (Almanca: Stammbaumtheorie), dilbilimci August Schleicher tarafından 19. yüzyılın ortalarında geliştirildi. Bu düşünceye göre diller, biyolojik türlerin evrimine benzer bir şekilde, köken olarak tek bir dilden ortaya çıkmıştır. Diller arasındaki bağ ve ilişkiler, biyolojik türlerin çeşitliliği gibidir. August Schleicher, kendi evrim teorisine dayanarak indo-cermen dil ailesinin soyağacını geliştirmiştir.

1870'lerden beri dilbilime şekil veren "genç bilimciler", bu teoriyi reddetmiş, yerine Johannes Schmidt'in "Kaynaşım teorisi"ni desteklemişlerdir.[1] Schmidt; indo-cermen dilleri tek tek bölmenin bu kadar kolay olmadığını gerekçe göstermiş ve dil gruplarının ilerişim içerisinde birbirlerinden etkilenmelerini karşıt görüş olarak sunmuştur. Yunanca ve İtalyanca, İtalyanca ve Kelt dili arasındaki bariz benzerlik de böylece meydana gelmiştir. Bu gibi ilişkilerin tümü bir soyağacına dayandırılamaz.[2]

Dil coğrafyası, dillerin birbirleriyle etkileşimlerini dikkate almadığı için, on yıllardır bu teoriyi kullanmamaktadır. Bu eleştirilere rağmen 20. yüzyılda hala bu teoriyi destekleyen dilbilimciler olmuştur.[3]

Kaynakça

1. Wolfgang Putschke, Genç Dilbilimcilerin Çalışmaları ve Dil Tarihi Araştırmalarına Katkıları, S. 331-347; (Werner Besch, Oskar Reichmann, Stefan Sonderegger, Dil Tarihi Dil ve İletişim Bilimleri El Kitabı içerisinde, Cilt 2.1, Walter de Gruyter Yayınları, Berlin ve New York 1984, ISBN 3-11-007396-X)
2. Adolf Bach, Alman Dili Tarihi, 9. Basım, Wiesbaden o.J. (1970 civarı)
3. Claus Jürgen Hutterer, Alman Dili, Wiesbaden 1987, ISBN 3-922383-52-1