Studio Ghibli
Studio Ghibli Ltd. (Japonca 株式会社スタジオジブリ, Kabushiki-gaisha Sutajio Jiburi), Haziran 1985'te kurulan Japon animasyon film stüdyosudur. Şirketin maskotu Komşum Totoro filminin ikonik karakteri Totoro'dur. Şirket merkezi Tokyo'nun Konagei şehrinde yer almaktadır.
 | |
| Endüstri | Medya ve Eğlence sektörü |
|---|---|
| Kurucu | Hayao Miyazaki ve Isao Takahata |
| Genel merkezi | Koganei, Tokyo, Japan |
| Kilit kişiler |
Hayao Miyazaki (yönetmen) Isao Takahata (yönetmen) Toshio Suzuki (yapımcı) |
| Ürün | animasyon filmleri (Anime) |
| Website | www.ghibli.jp |
Stüdyonun yapmış olduğu Gökteki Kale, Komşum Totoro, Küçük Cadı Kiki gibi birçok anime filmi Animage Anime Büyük Ödülü'nü kazanmıştır (sırasıyla 1986, 1988, 1989). 2002 yılında Ruhların Kaçışı filmi Altın Ayı ve en iyi animasyon dalında Akademi Ödülü'nü kazanmıştır.
İsmi
Stüdyonun Hayao Miyazaki tarafından konan adı, İtalyancada sıcak çöl rüzgârı siroko anlamına gelen "ghibli" kelimesinden gelir. İtalyanlar İkinci Dünya Savaşı'nda Sahra Çölü'nde kullandıkları keşif uçaklarına bu adı vermişlerdir. Hayao Miyazaki'nin uçaklara olan büyük ilgisi bilinmektedir ve stüdyonun anime endüstrisinde yeni bir rüzgâr estirmesini umarak bu ismi koymuştur.[1]
İtalyancada ghibli sert bir g harfi ile telaffuz edilirken, stüdyonun ismi c harfi ile telaffuz edilir (ciburii).
Tarihçe
Stüdyo, Haziran 1985'te Hayao Miyazaki, Isao Takahata ve yapımcı Toshio Suzuki tarafından kurulmuştur. Stüdyonun kurulmasından önce Miyazaki ve Takahata'nın japon animasyon sektöründe uzun süreli bir deneyimleri bulunmaktadır. İkisi Güneşin Prensi Horus ve Panda Kopanda! filmlerinde ortak olarak çalışmıştır. Suzuki ise Animage adlı manga dergisinde editörlük yapmıştır.
Stüdyo, 1984 yılında Hayao Miyazaki tarafından yönetilen Rüzgârlı Vadi filminin elde ettiği başarının ardından kurulmuştur. Film, aynı adlı iki ciltlik manga serisinin animasyona aktarılmış halidir. Animage dergisinde yayınlanan serinin filme aktarılması ekibinde Suzuki ve Miyazaki beraber yer almıştır.[1][2] İkisi daha sonra Studio Ghibli'yi kurmuş ve bu yeni stüdyoya katılması için Takahata'yı davet etmişlerdir.
Stüdyo yoğunlukla Miyazaki tarafından, ve ikinci en üretken yönetmen Takahata tarafından yazılan ve yönetilen filmler üretmiştir. Bunun yanında Yoshifumi Kondo, Hiroyuki Morita ve Gorō Miyazaki gibi yönetmenlerin filmleri de stüdyonun yaptığı filmler listesinde yer alır. Studio Ghibli'nin ürettiği bütün Miyazaki filmlerinin müziklerinde Joe Hisaishi'nin imzası vardır.
Birçok Ghibli filminin Japonya'daki dağıtımını Toho şirketi üstlenmiştir. Yurt dışında ise Walt Disney, filmlerin dağıtım hakkını satın almıştır.
Studio Ghibli ile Animage dergisi arasında yakın bir bağ vardır. Dergi, stüdyo ve üyeleri hakkında makalelerin yayınlandığı "Ghibli Notes" adlı bir köşeyi okuyucularıyla paylaşmaktadır. Ghibli filmleri ve diğer çalışmalarında yapılmış sanat çalışmaları derginin kapağında sık sık yer almaktadır. 1999 ve 2005 yılları arasında Studi Ghibli Animage dergisinin yayıncı şirketi Tokuma Shoten`e bağlı bir şirket olarak çalışmıştır.
Ekim 2001'de Tokyo'da Ghibli Müzesi açılmıştır. Müze, stüdyonun filmlerine ait çeşitli eserleri sergilemektedir, bunun yanında müzeden başka hiçbir yerde yayınlanmayan kısa animasyonların gösterimini yapmaktadır.
Studio Ghibli, yurt dışında filmlerin yayınlanmasında "no-edits" (düzenlemesiz) politikasını sıkı bir şekilde uygulamasıyla bilinir. Bunun sebebi, Miyazaki'nin Rüzgârlı Vadi filminin Amerika'da yayınlanması esnasında dublajının oldukça fazla değiştirilmiş, isimlerin değiştirilerek filmin daha "Amerikanvari" hale getirilmiş ve filmin isminin Warriors of the Wind olarak değiştirilmiş olmasıdır. Filmin ayrıca çoğu kısmı kesilmiş ve ağır bir şekilde düzenlenmiştir. Bunun üzerine Miyazaki diğer Ghibli filmlerinin yurt dışında yayın haklarının alınması uzun süre izin vermemiş, yıllar sonra "no-cut" (kesme yok) taahhütüyle yayınlanmasına izin vermiştir. Bu politika, Miramax'ın başkan yardımcısı Harvey Weinstein'in Prenses Mononoke filminin daha satılabilir hale getirilmesi için düzenlenmesi talebine Miyazaki'nin otantik bir katana hediyesi göndermesiyle daha sembolik bir hale gelmiştir. Katana, "kesme yok" uyarısını basit bir şekilde dile getirmiştir.[3]
Şubat 2008'de, Toshio Suzuki Studio Ghibli'nin 2005'ten beri yürüttüğü başkanlık görevinden ayrılmış ve yerini Walt Disney Japonya'nın eski başkanı Koji Hoshino'ya bırakmıştır. Suzuki bu istifanın sebebini yapımcılık görevini çalışanlarından beklemek yerine eskiden olduğu gibi kendisinin yapmak istediği olduğunu belirtmiştir. Hoshino'ya görevi bırakmasının nedeni ise Hoshino'nun 1996'dan beri stüdyonun filmlerinin satılmasına yardımcı olması ve Prenses Mononoke filminin ABD'de yayınlanmasında büyük yardımının dokunmasıdır.[4]
Haziran 2013'te Rüzgâr Yükseliyor filminin yayımlanmasının ardından Hayao Miyazaki resmi olarak emekliye ayrılmıştır.
Stüdyonun yayınlanan son filmi Isao Takahata nın 2013 tarihli Prenses Kaguya Masalı'dır. Şirket, uzun metrajlı film yapımını durdurmuştur.
Belirli Başarılar
- Studio Ghibli tarihindeki ilk gişe başarısı (Küçük Cadı Kiki)
- Studio Ghibli'nin ilk bilgisayar efekti kullandığı film (Kırmızı Kanatlar)
- Miyazaki'nin ilk bilgisayar efekti kullandığı ve Studio Ghibli'nin ilk dijital renklendirme kullandığı film (Prenses Mononoke)
- %100 dijital proses kullanılan ilk film (En Sevdiğim Komşularım)
- Dünya genelinde 200 milyon dolar hasılat yapan ilk japon filmi, En İyi Animasyon dalında Oscar ödülü kazanan ilk anime, İngilizce konuşan ülkeler dışında En İyi Animasyon dalında Oscar ödülü kazanan ilk film, En İyi Animasyon dalında Oscar ödülü kazanan ilk geleneksel animasyon yöntemi kullanan film, Japonya box-office'de Titanik'in rekorunu geçen ilk film, (Ruhların Kaçışı)
Filmler
1984 yapımı Rüzgârlı Vadi filmi Studio Ghibli filmi olarak kabul edilmesine rağmen, stüdyonun kuruluş tarihi olan 1985'ten önce çekilmiştir.
| # | Film | Yayın Tarihi | Yönetmen | IMDB puanı | Rotten Tomatoes puanı |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Gökteki Kale | 2 Ağustos 1986 | Hayao Miyazaki | ||
| 2 | Ateşböceklerinin Mezarı | 16 Nisan 1988 | Isao Takahata | ||
| 3 | Komşum Totoro | 16 Nisan 1988 | Hayao Miyazaki | ||
| 4 | Küçük Cadı Kiki | 29 Temmuz 1989 | Hayao Miyazaki | ||
| 5 | Dün Gibi | 20 Temmuz 1991İngilizce Dublajlı:
1 Ocak 2016 |
Isao Takahata | ||
| 6 | Kırmızı Kanatlar | 18 Temmuz 1992 | Hayao Miyazaki | ||
| 7 | Büyülü Dalgalar | 5 Mayıs 1993 | Tomomi Mochizuki | ||
| 8 | Pom Poko | 16 Temmuz 1994 | Isao Takahata | ||
| 9 | Yüreğinin Sesi | 15 Temmuz 1995 | Yoshifumi Kondō | ||
| 10 | Prenses Mononoke | 12 Temmuz 1997 | Hayao Miyazaki | ||
| 11 | En Sevdiğim Komşularım | 17 Temmuz 1999 | Isao Takahata | ||
| 12 | Ruhların Kaçışı | 27 Temmuz 2001 | Hayao Miyazaki | ||
| 13 | Kedinin Dönüşü | 19 Temmuz 2002 | Hiroyuki Morita | ||
| 14 | Howl'un Yürüyen Şatosu | 20 Kasım 2004 | Hayao Miyazaki | ||
| 15 | Yerdeniz Öyküleri | 29 Temmuz 2006 | Gorō Miyazaki | ||
| 16 | Küçük Deniz Kızı Ponyo | 19 Temmuz 2008 | Hayao Miyazaki | ||
| 17 | Aşırıcılar | 17 Temmuz 2010 | Hiromasa Yonebayashi | ||
| 18 | Tepedeki Ev | 16 Temmuz 2011 | Gorō Miyazaki | ||
| 19 | Prenses Kaguya Masalı | 23 Kasım 2013 | Isao Takahata | ||
| 20 | Rüzgâr Yükseliyor | 20 Haziran 2013 | Hayao Miyazaki | ||
| 21 | Marnie Oradayken | 19 Temmuz 2014 | Hiromasa Yonebayashi | ||
| 22 | Kırmızı Kaplumbağa | 17 Eylül 2016
Dünya prömiyeri: 29 Haziran 2016 |
Michaël Dudok de Wit | ||
| 23 | Earwig and the Witch | Aralık 2020 | Gorō Miyazaki | ||
Kaynakça
- The Birth of Studio Ghibli, Nausicaä of the Valley of the Wind DVD, Walt Disney Home Entertainment, 2005.
- "First of Two-part Miyazaki Feature". Animerica. 1 (5). Temmuz 1993. s. 4.
- Brooks, Xan (14 Eylül 2005). "A god among animators". The Guardian. Birleşik Krallık. 25 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2007.
There is a rumour that when Harvey Weinstein was charged with handling the US release of Princess Mononoke, Miyazaki sent him a samurai sword in the post. Attached to the blade was a stark message: 'No cuts.' / The director chortles. 'Actually, my producer did that.'
- "スタジオジブリ社長に星野康二氏" (Japonca). 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2008.
Dış bağlantılar
- スタジオジブリ – STUDIO GHIBLI24 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. resmi sitesi (Japonca)
- Studio Ghibli – Resmi İnternet Sitesi27 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Ghibli Müzesi, Mitaka8 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Nausicaa.net: The Hayao Miyazaki Web23 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Studio Ghibli fanlarının oluşturduğu wiki)