Türkiye Amatör Futbol Şampiyonası
Türkiye Amatör Futbol Şampiyonası, Türkiye Amatör Takımlar Birinciliği ya da Türkiye Amatör Takımlar Şampiyonası Türkiye'de ülke çapında yapılan eski amatör futbol şampiyonasıdır. 1952 yılından 1996 yılına kadar sadece kulüplerin amatör takımları arasında oynandı.[1]
| Ülke |
 Türkiye |
|---|---|
| Kuruluş | 1952 |
| Lağvediliş | 1996 |
| Takım sayısı | değişik |
| Son şampiyon | Diyarbakır DSİ Spor (1. kez) |
| En başarılı takım | İzmir Denizgücü (4 kez) |
Tarihçe
TFF, eski Türkiye Futbol Şampiyonası'nın yerine turnuvayı yalnızca amatör takımlar için devam ettirmeye karar verdi. 1952'de Helsinki Yaz Olimpiyatları nedeniyle düzenlenmeyen turnuva 1953 yılında ilk kez yeni formatında icra edilip kupayı Galatasaray Amatör takımı kazandı. Bu turnuvanın en ilginç hikâyelerinden biri 1958 yılında yaşandı. Trabzon'da düzenlenen kupanın son maçında Trabzon İdman Ocağı ve Ankara Havagücü arasında oynanan son maç berabere bitti. İdman Ocağı Trabzon'da oynanacak tekrar bir maç isterken, Havagücü ise maçın tarafsız sahada oynanmasında ısrar etti. İki taraf anlaşamayınca ise kupa Sanat Lisesi'nde ikiye bölünüp, iki takıma da verildi.[2] 1966'da Başbakanlık Kupası yeniden oynatılmaya başlandı. Kupanın yeni formatında ise Amatör Şampiyona birincisi ile 2. Lig birincisi karşı karşıya geldi. Ahmet Suat Özyazıcı'lı, Necmi Perekli'li İdman Ocağı, Başbakanlık Kupası'nda mücadele eden ilk amatör şampiyon oldu. 1967 ve 1968 yıllarında şampiyon olan İzmir Denizgücü ikinci denemesinde İzmirspor'u uzatmalarda 2-0 yenerek Başbakanlık Kupası'nı kazanan tek amatör takım oldu. 1970'te kupanın formatı tekrar değişti ve amatör şampiyonlar bu kupaya katılma hakkını yitirdiler. Öte yandan bir süre Amatör Futbol Şampiyonu, bir sonraki sezon Türkiye Kupası'na katılmaya hak kazandı.
Şampiyonlar
| Yıl | Şampiyon (şampiyonluk sayısı) | İkinci |
|---|---|---|
| 1952 | ||
| 1953 | Galatasaray (Amatör) (1) | Ankara Havagücü |
| 1954 | Adana Demirspor (1) | Hacettepe |
| 1955 | Acar İdman Yurdu (1) | Karagümrük |
| 1956 | Ankara Karagücü (1) | Bursa Merinosspor |
| 1957 | Muhafızgücü (1) | ? |
| 1958 | Ankara Havagücü (1) Trabzon İdman Ocağı (1)[3] |
Bursa Güvenspor |
| 1959 | Bursa Güvenspor (1) | ? |
| 1960 | Sakarya Yıldırımspor (1) | Samsun Fener Gençlik |
| 1961 | İzmir Karagücü (1) | ? |
| 1962 | İzmir Karagücü (2) | Eskişehir Şekerspor |
| 1963 | Çukurova İdman Yurdu (1) | ? |
| 1964 | Trabzon İdman Ocağı (2) | ? |
| 1965 | İzmit Kağıtspor (1) | Samsun Yolspor |
| 1966 | Trabzon İdman Ocağı (3) | ? |
| 1967 | İzmir Denizgücü (1) | ? |
| 1968 | İzmir Denizgücü (2) | ? |
| 1969 | Sebat Gençlik (1) | ? |
| 1970 | Muhafızgücü (2) | ? |
| 1971 | İzmir Denizgücü (3) | ? |
| 1972 | Trabzon Gençlerbirliği (1) | ? |
| 1973 | İzmir Denizgücü (4) | ? |
| 1974 | Zonguldak Erdemirspor (1) | ? |
| 1975 | Orduspor (Amatör) (1) | ? |
| 1976 | Bursaspor (Amatör) (1) | ? |
| 1977 | Ankara Demirspor (1) | ? |
| 1978 | Sakarya Karadenizspor[4] (1) | Muhafızgücü |
| 1979 | Kayseri Sümerspor (1) | ? |
| 1980 | Ankara DSİ (1) | ? |
| 1981 | İstanbul Yeldeğirmeni (1) | ? |
| 1982 | İzmit Kağıtspor (2) | ? |
| 1983 | Maraşspor (1) | Sakarya Karadenizspor[4] |
| 1984 | Tarsus İdman Yurdu (1) | ? |
| 1985 | Beşiktaş (Amatör) (1) | ? |
| 1986 | Bursaspor (Amatör) (2) | ? |
| 1987 | Hatay Sahilspor (1) | ? |
| 1988 | Beşiktaş (Amatör) (2) | Kayseri Emniyetspor |
| 1989 | Adana Gençlerbirliği (1) | Maltepespor |
| 1990 | Çengelköy (1) | Ankara Polisgücü |
| 1991 | ||
| 1992 | İçel Polisgücü (1) | Dikilitaş SK |
| 1993 | Diyarbakır DSİ Spor (1) | ? |
| 1994 | ||
| 1995 | ||
| 1996 | ||
Şampiyonluk sayıları
24 Eylül 1951'de Türkiye'de futbolda profesyonelliğe geçildikten sonra kazanılan kupaların takımlara dağılımı (1952-1996):[5]
| # | Takım | Şampiyonluk sayısı |
Yıl(lar) |
|---|---|---|---|
| 1 | İzmir Denizgücü | 4 | 1967, 1968, 1970, 1973 |
| 2 | Trabzon İdman Ocağı | 3 | 1958, 1964, 1966 |
| 3 | Muhafızgücü | 2 | 1957, 1970 |
| Beşiktaş (Amatör) | 1985, 1988 | ||
| Bursaspor (Amatör) | 1976, 1986 | ||
| İzmir Karagücü | 1961, 1962 | ||
| İzmit Kağıtspor | 1965, 1982 | ||
| 4 | Adana Demirspor | 1 | 1954 |
| Adana Gençlerbirliği | 1989 | ||
| Ankara Demirspor | 1977 | ||
| Ankara DSİ | 1980 | ||
| Ankara Havagücü | 1958 | ||
| Ankara Karagücü | 1956 | ||
| Bursa Acar İdman Yurdu | 1955 | ||
| Bursa Güvenspor | 1959 | ||
| Çukurova İdman Yurdu | 1963 | ||
| Diyarbakır DSİ Spor | 1993 | ||
| Galatasaray (Amatör) | 1952 | ||
| Hatay Sahilspor | 1987 | ||
| İçel Polisgücü | 1992 | ||
| Çengelköy | 1990 | ||
| İstanbul Yeldeğirmeni | 1981 | ||
| Sakarya Karadenizspor | 1978 | ||
| Kayseri Sümerspor | 1979 | ||
| Maraşspor | 1983 | ||
| Orduspor (Amatör) | 1975 | ||
| Sakarya Yıldırımspor | 1960 | ||
| Tarsus İdman Yurdu | 1984 | ||
| Trabzon Gençlerbirliği | 1972 | ||
| Sebat Gençlik | 1969 | ||
| Zonguldak Erdemirspor | 1974 |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- "Türkiye Futbol Birinciliği", angelfire.com (İngilizce), Erdinç Sivritepe, 20 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Ekim 2017
- https://www.haber61.net/spor/trabzonsporun-yarim-kupasi-h113391.html
- Final maçı, uzatma ve tekrara rağmen sonuç vermediğinden, o yıl iki takım birden şampiyon ilan edilmiştir.
- Şanlı, Sırrı. "Bir Zamanlar Sakarya Karadenizspor". sporexpres.com. 22 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2014.WebCite®
- "Türkiye Amatör Futbol Şampiyonası". yalihuyuk.com. 21 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2014. WebCite®
- Somalı, Vâlâ. Teknik, Taktik Yönleriyle Futbol ve Tarihi. İnkılâp Kitabevi
- San, Haluk; Dağlaroğlu, Rüştü. Türk Futbol Tarihi - TFF Yayınları