Vatan (gazete, 1923)

Vakit' gazetsinin sahibi Ahmet Emin Yalman Vakit'in çok başarılı bir işe devam etmesi ve o dönemde öncü ve akıncı rol oynamasına rağmen, ortağı Mehmet Asım'in kardeşi Hakki Tarik Bey'le gazate işlerinde bazı ihtilaflar üzere ve gazetenin yazı işleri müdürü Enis Tahsin'in gazetenin siyasi yazarı Ahmed Şükrü ile beraber Vakit'den ayrılmaları dolayında, hissesini 12000 Lira'ya Mehmet Asım'e satarak 26 Mart 1923'de Vatan gazetesini çıkardı.[1]

Vatan
Tür Günlük gazete
İmtiyaz sahibi Ahmet Emin Yalman
Kuruluş tarihi 26 Mart 1923
Dil Türkçe
Son yayım tarihi 12 Ağustos 1925
Genel merkez İstanbul, Türkiye

Ahmet Emin Yalman Vatan'ı çıkarmak için, Sabah gazetesinin İstanbul matbaası kıraladı ve babası, kardeşi, Enis Tahsin, Ahmed Şükrü ve akrebalarından bir kaç kişi dahil olmak üzere bir komandit şirket kurdu.[1] İlk yazı işler müdürü Enis Tahsin oldu. Gazetelerin matbaalarında Avrpada'da eskitilmiş çürüğe çıkmış makinalar bulunmuş devirde, Vatan ilk olarak Türkiye'ye yeni ve modern bir rotatif makina sokmuştu.[2] Türiye'nin ilk "İş Aracılığı Merkezi" da 1923'de Vatan matbaasında kuruldu.[3] Vatan gazetesi orduya bir uçak hediye etti ve Tayyare Cemiyeti'ne o zamanki gazete ölçüleriylr büyük para sayılan beş yüz lira iane verdiği için bir altın madalya almıştır.[4]

Halk Partisi'nin kurulmasına ve Mustafa Kemal Paşa'nin partinin başında bulunabileceğine tenkit etmesi ve 1924'de kurulmuş Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nı desteklemesi üzere, Vatan gazetesi Atatürkün etrafında bulunanların düşmanlığına uğradı.[5]

13 Şubat 1925'te çıkan Şeyh Said İsyanı sonrasında İsmet Paşa (İnönü) önderliğinde kurulan yeni hükûmet, Takrir-i Sükun yasasını çıkarmıştı. Takrir-i Sükun yasası ile kurulan İstiklal Mahkemesi tarafından birçok İstanbul gazetelerin "hükümetin manvı nüfüzunu yırpatarak isyana imkan hazırlamak" isnadiyle 11 Temmüz 1925'de kapanmaları dolayı, Vatan gazetesi beş aydan fazla bir müddet tek müstakıl gazete kaldı. Neticeten, gazetenin satışı birden bire yedi binden on beş bin gibi o zaman için çok yüksek sayılan dereceye çıkti, ilanlar da ona göre arttı. Ama Hükümetin Terakkiperver Parti'nin kapnması kararını haklı gösterir bir makale neşretmemekden üzere, Ankara'da Vatan'ı destekleyenler gazeteden el çektiler. Bazı tevkife uğramiş gazetecilerin Vatan'ın "istisna yollu muamele görmeğinden" şikayetci bulunmasının bir İstiklal Mahkemesi üyesinin Ahmet Emin Yalman'a düşmanlığı ile beraber 12 Ağustos 1925'de Vatan'ı mahkame tarafından müddetsiz surette tatil edildğine ve Ahmet Emin ile Ahmet Şükrü'nü tutuklu olarak o zamanda Elazığ'da bulunan İstiklal Mahkemesi'ne gönderildiğine sevk etti.[4] Mahkemenın verdiği beraat hükmüne rağmen, gazetenin açılmasına izin verilmedi. Vatan'ın rotatif makinası ve diğer tesislerı altmış bin liralık bir bedel üzerinde çıkarılmaya hazırlanan Milliyet gazetesine satılmıştır. Bankada bulunan birikmiş para ile beraber Vatan'ın sermayesı doksan bin liraya ulaşmıştır.[6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. Yalman 1997, ss. 834-835.
  2. Yalman 1997, s. 872.
  3. Yalman 1997, s. 861.
  4. Yalman 1997, ss. 999-1003.
  5. Yalman 1997, ss. 876-897.
  6. Yalman 1997, ss. 1022-1024.
  • Yalman, Ahmet Emin (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. 3 (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.