Yalçın Tura

Yalçın Tura (1934, İstanbul), Türk bestecisi, müzikolog ve müzik teorisyeni. Hem çok sesli hem de tek sesli müzik alanında yapıtlar vermiştir. Türk müziği alanındaki müzikoloji çalışmalarıyla tanınmıştır. Türk ses sistemini incelemiş, geleneksel Türk müziği makamlarından yararlanarak mikrotonal bir sistem kurmaya çalışmıştır.

Yalçın Tura
Doğum 5 Ocak 1934 (1934-01-05)
İstanbul, Türkiye
Meslekler Besteci ve müzikolog
Çalgılar Keman ve piyano

Yaşamı

1934 yılında İstanbul’da doğdu. Küçük yaşta keman ve piyano dersleri aldı. Galatasaray Lisesi’nde okudu. Lise yıllarında Seyfettin Asal ile keman, daha sonra Demirhan Altuğ ve Cemal Reşit Rey ile teori ve armoni çalıştı. 1954’te liseyi bitirdi. İstanbul Üniversitesi Felsefe bölümüne girerek felsefe öğrenimini 1960 yılında tamamladı. Bir yandan da müzik öğrenimini sürdürdü.

1955 yılından başlayarak profesyonel besteci olarak film ve sahne müzikleri yazdı. Aşk-ı Memnu dizisinin müziği Yılanların Öcü, Kırık Hayatlar, Keşanlı Ali Destanı gibi film ve oyunların müzikleri en çok tanınan yapıtlarıdır.

1976’da İstanbul Teknik Üniversitesi’ne bağlı Devlet Türk Müziği Konservatuvarında öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı ve 1988 yılında müzikoloji bölümü başkanı oldu. 1997-2001 yılları arasında konservatuvarın müdürlüğünü yürüttü. 2001 yılında emekli olmuştur.

1976 yılında başladığı Dimitri Kantemiroğlu'nun Kantemiroğlu Edvarı olarak bilinen Kitab-ı İlmi'l-Musıki alâ Vechi'l-Hurufat adlı çalışmasını bugünkü Türkçeye çevirerek aslıyla birlikte Batı notasıyla yayımlama girişimi, 2001 yılında Yapı Kredi Yayınları tarafından sonuçlandırıldı. Çeşitli kongre ve sempozyumlarda sunduğu bildirilerle bazı dergilerdeki yazılarını Türk Musıkisinin Mes'eleleri (1988) adlı kitabında bir araya getirdi.

Ürettiği müziğin amaçlarını şöyle özetlemiştir: “Kişisel bir ezgi çizgisi ve onun yapısının gerektirdiği rafine bir armoni; ele alınan materyalin çeşitli yönlerinin işlendiği karmaşık bir kontrpuan; canlı ritmik yapı ve renkli orkestrasyon”.

Yalçın Tura, SACEM (Ulusal Müzik Eserleri Meslek Birliği)'in İcra Komitesi üyeliğini; MESAM (Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliği)'ın bilim kurulu başkanlığını yapmış, ayrıca TRT'de çeşitli zamanlarda jüri ve danışma kurulu üyeliği, Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Hazırlık Komitesi'nde de Türk Müziği başkanlığı yapmıştır.

Oğlu Hasan Tura da kemancı ve besteci olarak müzik alanında çalışmaktadır. Ayrıca değerli bestekâr ve bilim adamımızın eserlerinin birçoğunu Hasan Saltık'a ait Kalan Müzik tarafından restore edilmiş ve halkımıza sunulmuştur.

Ödülleri
  • Gazeteciler Sinema Armağanı, 1958, (Zümrüt Filminin müziği ile)
  • 1970 – 1971 TRT Müzik Ödülleri’nden 13 ödül.
  • SACEM’in “Genç Senfonicileri Özendirme Ödülü”, 1980 (Enginlerden….yücelerden)
  • Altın Portakal Film Müziği, 1983 (Bir Yudum Sevgi)
  • Türk Milli Kültür Vakfı TV Armağanı, 1984 (Küçük Ağa televizyon müziği)
  • Altın Portakal “En İyi Film Müziği”, 1997 (Sen de Gitme…)
  • "20.Uluslararası Film Festivali Onur Ödülü, 2001 (Türk Sinemasına yaptığı hizmetler için)
  • Sinema Yazarları Derneği Yaşam Boyu Onu Ödülü 2005
  • Antalya Altın Portakal Film Festivali Yaşam Boyu Onur Ödülü 2009
  • 38. İstanbul Müzik Festivali Onur Ödülü 2010
  • Sevda-Cenap And Vakfı Onur Ödülü 2015

Başlıca Yapıtları

Opera

  • Karacaoğlan, iki perdelik opera, 2009
  • Sevmek Nedir?, üç perdelik melodram

Bale

  • Yaratılış, 1987-88

Şan ve Orkestra

  • Üç Şiir-Oflazoğlu'nun Şiirleri (mezzo-soprano, karma koro, orkestra)
  • Şeyh Galib'e Saygı (soprano, tenor, solo, koro ve orkestra için kantat), 1972-75
  • Niyaz Mısr'nin İlahileri (koro, solistler ve orkestra için kantat), 1978
  • Dies Irae (karma Koro, org ve orkestra), 1997

Orkestra

  • Dans Suiti, 1956
  • Orkestra Suiti, 1958
  • Adagio (yaylı çalgılar), 1960
  • Birinci Senfoni, 1966
  • İkinci Senfoni
  • Üçüncü Senfoni (oda orkestrası için)
  • Dördüncü Senfoni (T.C. Kültür Bakanlığı tarafından ısmarlanmıştır)
  • Beşinci Senfoni
  • Enginlerden Yücelerden (yaylı çalgılar), 1969
  • Üçüncü Süit, 1976
  • Şah Murat Süiti, 1981
  • Oda Senfonisi, 1992
  • Toccata, 1996

Solo Çalgı ve Orkestra

  • Viyolonsel Konçertosu, 1956
  • Oyun Havaları, 1959-1972-1993
  • Keman Konçertosu, 1965-1972-1993
  • Viyola Konçertosu, 1997
  • Gitar Konçertosu

Oda Müziği

  • Süit (İngiliz kornosu ve viyola), 1951
  • Surname (flüt, alto obua, keman, viyolonsel, vurmalı çalgılar), 1959
  • Caz Süiti, 1962
  • Burletta, 1963
  • Yaylı Çalgılar Kuarteti, 1968
  • Hüseyni Saz Semaisi (ney, klasik kemençe, tambur), 1972
  • Tulum Havası (üç obua), 1972
  • Keman ve Piyano için Balad, 1972
  • Duo (Arkadaşlık kitabı, iki farklı çalgı), 1977
  • Üç Vals (keman ve piyano), 1991
  • Concertino (kemençe ve beş barok çalgı)
  • Sonat (keman ve piyano için), 1998
  • Sonat (viyola ve piyano için), 2000
  • Sonat (viyolonsel ve piyano için)

Şan ve Piyano

  • Vatanım (ses ve piyano için beş parça)

Solo Çalgı

  • Beş Kısa Parça (piyano), 1952
  • Süit (ud)
  • Sonat (piyano), 1959
  • Dalgaların Oyunu (kanun veya arp), 1977

Koro

  • Koro Parçaları, 1967
  • Çocuklar ve Gençler için Müzik, 1967-69
  • Yeniden Eski Mahabbetleri Tecdid İdelüm (Nedim'in Şiirleri Üzerine Üç Parça; karma, eşliksiz koro), 1976

Film Müziği

  • Namus Düşmanı, 1956
  • Zümrüt, 1956
  • Binnaz, 1959
  • Kalpaklılar, 1959
  • Sensiz Yıllar, 1960
  • Dolandırıcılar Şahı, 1960
  • İstanbul'da Aşk Başkadır, 1960
  • Otobüs Yolcuları, 1961
  • Allah Cezanı Versin Osman Bey, 1961
  • Sessiz Harp, 1961
  • Kızıl Vazo, 1962
  • Yılanların Öcü, 1962
  • Taş Bebek, 1962
  • İki Çalgıcının Seyahati, 1962
  • İkimize Bir Dünya, 1962
  • Cengiz Han'ın Hazineleri, 1962
  • Seni Kaybedersem, 1963
  • Beş Kardeştiler, 1963
  • Battı Balık, 1963
  • Keşanlı Ali Destanı, 1964
  • Umutsuzlar, 1971
  • Mahpus, 1971
  • Cemo, 1972
  • Toprak Ana, 1972
  • Dönüş, 1972
  • Sokaklarda Bir Kız, 1972
  • Asiye Nasıl Kurtulur?, 1972
  • Utanç, 1972
  • Kızgın Toprak, 1973
  • Azap, 1973
  • Bırakın Yaşayalım, 1973
  • Kuma, 1974
  • Ağrı ]]Dağı Efsanesi, 1975
  • [[Oğul, 1975
  • Açlık, 1975
  • Bir Yudum Sevgi, 1985
  • Dağınık Yatak, 1985
  • Sen de Gitme, 1996

Sahne Müziği

  • Keşanlı Ali Destanı (Haldun Taner'in oyunu), 1964
  • Eşegin Gölgesi (Haldun Taner'in oyunu), 1965
  • Nafile Dünya (Oktay Arayıcı'nın oyunu), 1971
  • Saya Gezme (çocuk operası), 1982
  • Sevmek Nedir? (melodram), 1993-94

TV Film Müziği

  • Seyahatname, 1974
  • Aşk-ı Memnu, 1975
  • Denizin Kanı, 1980
  • Dördüncü Murat, 1981
  • Saya Gezmek, 1982
  • Tohum ve Toprak, 1983
  • Küçük Ağa, 1984
  • Aliş ile Zeynep, 1985
  • Hasan ile Şirin, 1985
  • Kırık Hayatlar, 1985
  • Kuruluş, 1987-89
  • Sen de Gitme, 1996

Geleneksel Türk Müziği

  • Hüseyni Peşrevi (Düyek)
  • Mahur Peşrevi (Evsat)
  • Mahur Saz Semaisi
  • Irak Saz Semaisi

Kitapları

Kitab-ı İlmü’l Musiki ala Vechi’l Hurufat (Kantemiroğlu’ndan kuram bölümü) Armoni, Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Koruma Derneği, İst. 1977 Türk Musıkisinin Meseleleri, 1988 - İnceleme ve Gerçeği Araştırma (Abdülbaki Nasır Dede'nin Tetkik ü Tahkiki'inin eski yazıdan ve Osmanlıcadan yeni yazıya ve bugünkü Türkçeye aktarımı), Tura Yayınları, İst. 1997 - Form Bilgisi (Türk Müziği formları ders notları) Tura Yayınları, İst. 1997 Çok büyük emek mahsulü olan Yalçın Tura'nın Kantemiroğlu Edvarı neşrinde bazı tenkit edilen noktalar bilimsel araştırma yöntemleri açısından önemsizdir. Bu tür eleştiriler için bakınız: Kantemiroğlu Edvarı

Kaynakça

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.