Yehuda (Beni İsrail)
Yehuda (İbranice: יְהוּדָה, romanize: Yehuḏā), İsrail'in ve Lea'nın oğlu olan İbrani din büyüğü ve atasıydı.[Yaratılış 42:24, 34] Yehuda'nın soyundan gelenlere "Yehuda'nın soyundaki kişi" anlamına gelen Yahudī (günümüz Yahudileri) denmiştir.[Yaratılış 46:12] Aynı zamanda diğer 10 kardeşinin kabilelerinin yok olmasına karşın, onun kurduğu Yehuda kabilesi yıkılamamış, zamanla güçlenmiş ve Yehuda Krallığı'na dönüşmüştür.[1][2][3]
Yehuda יְהוּדָה | |
---|---|
Yehuda, Yehuda Krallığı'nın kralıyken | |
Genel | |
Doğum |
y. MÖ 1566 (Anno Mundi 15 Sivan 2195) Paddan Aram, Kenan Diyarı |
Ölüm |
MÖ 1448–1447 (Anno Mundi 2320–2319) Yehūd, İsrail Toprakları (118–119 yaşlarında) |
Ebeveynler | Yakup (baba) • Lea (anne) |
Çocuk(lar) | |
Aile |
İbrani din büyüğü olan Yakup'un 12 oğlunun kurduğu 12 kabilenin 10’u Asurlar tarafından yağmalanıp yok edildi.[4] Yalnızca Yehuda’nın ve Levi'nin kurduğu kavimler kendilerini koruyabildiler. Günümüze kadar gelen tüm İbraniler, Yehuda Kabilesin’den gelen Yahudiler ve Levi Kabilesin’den gelen Leviyiler’dir. Günümüzde bu iki toplumun dilleri İbranice, inanışları ise Yahudiliktir.[5][6] Yehudaoğulları, Levioğulları’na baskı kurup hakimiyeti kurduktan sonra, büyük dedeleri İbrahim’le başlayıp babaları Yakup'a kadar gelen İbrani Dini Metinleri’ni birleştirip sistematik hale getirdikten sonra ismini Yehudalık olarak koydular. Zamanla Yahudilik ismine evrilecek olan bu din, İsrailoğulları’nın ulus dini haline gelmişti.[7] İbrani olmayan bu dine kabul edilmiyordu. Bu katı kuralların dezavantajı; Yahudiliğin’in tarih boyunca hep az mensubu olmasına sebep oldu. Ancak avantajı; Yahudilerde birlik ve dayanışma, sayıca az olmaları nedeniyle tarih boyunca hep yüksekte oldu.[8][9]
Etimoloji
Yehuda ismi genel anlamıyla "şükran" veya "övgü" demektir. İsmi Yaratılış 29:35’da bizzat Yakup tarafından “Bu sefer YHWH'e şükredeceğim, onu öveceğim!” diyerek veriliyor.[10][11][12]
Soyağacı
Nuh | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sam | Ham | Yafes | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elam | Ashur | Arpakşat | Lud | Aram | 4 oğul | 7 oğul | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Cainan[13] | 4 oğul | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kız[13] | Şelah | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hûd | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Peleg | Joktan | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Reu | 13 oğul | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Serug | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nahor | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Taruh | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sare[14] | İbrahim | Hacer | Haran | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nahor | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İsmail | Milcah | Lut | Iscah | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İsmailoğulları | 7 oğul[15] | Bethuel | 1. kız | 2. kız | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İshak | Rebeka | Laban | Moablar | Ammonlar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Esav | Yakup | Rahel | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bila | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Edomlar | Zilpa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lea | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1. Reuben 2. Şimon 3. Levi 4. Yehuda 9. İssakar 10. Zevulun Dina (kızı) | 7. Gad 8. Aşer | 5. Dan 6. Naftali | 11. Yusuf 12. Benyamin | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
- Finkelstein, Israel (2002). The Bible Unearthed: Archaeology's New Vision of Ancient Israel and the Origin. ss. 369-373.
- Exell, Joseph Samuel (1892). Homiletical Commentary on the Book of Genesis. ABD: Funk & Wagnalls. s. 583.
- Ginzberg, Louis (1909). The Legends of the Jews Volume II: Judah Pleads and Threatens (Translated by Henrietta Szold) Philadelphia: Jewish Publication Society.
- השבטים אני מעלה מלמד שכל שבט ושבט העלה עצמות ראש שבטו עמו"
- תלמוד ירושלמי סוטה (דף ח ע"ב; פרק א הלכה י): "ככתוב (בראשית מו) אנכי ארד עמך מצרים ואני אעלך גם עלה מה ת"ל גם עלה. אמר אותך אני מעלה ושאר כל
- Simón Dubnow, Manual de la historia judía: desde los orígenes hasta nuestros días, Buenos Aires: Sigal, 1977, capítulo 4 y mapa en p. 57; el autor presenta además sus conclusiones acerca de la evidencia científica al respecto en pp. 58-59).
- Mann, Thomas W. (1988). Book of the Torah: The Narrative Integrity of the Pentateuch. USA: John Knox Press. pp. 67, 76–80. ISBN 9780804200851.
- De las doce tribus de Israel solo aquellas de Judá y Benjamín sobrevivirán luego de la destrucción del Reino del norte (Israel), cosa que condujo a la pérdida de las diez tribus restantes.
- Kaminski, Carol M. (2005). From Noah to Israel: Realization of the Primaeval Blessing After the Flood. Continuum. pp. 114–116. ISBN 9780567539465.
- Genesis 38:6.
- Genesis 38:7.
- Genesis 38:8-9.
- From Luke 3:36, Sala was the son (in law) of Cainan, which was the son of Arphaxad.
- Genesis 20:12: Sarah was the half–sister of Abraham.
- Genesis 22:21-22: Uz, Buz, Kemuel, Chesed, Hazo, Pildash, and Jidlaph
Sırasıyla Yakup'un eşleri ve oğulları (K = Kız çocuğu) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lea | Reuben (1) | Şimon (2) | Levi (3) | Yehuda (4) | İssakar (9) | Zebulun (10) | Dina (K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rahel | Yosef (11) | Benyamin (12) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bila (Rahel'in hizmetçisi) | Dan (5) | Naftali (6) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zilpa (Lea'nın hizmetçisi) | Gad (7) | Aşer (8) |