Çarıksaraylar, Şarkikaraağaç
Çarıksaraylar, Isparta ilinin Şarkikaraağaç ilçesine bağlı bir beldedir. Kasaba'nın nüfusu 2014 yılına ait sayıma göre 2.971'dir.[1]
| Çarıksaraylar | |
|---|---|
 | |
 Isparta'nın konumu | |
  Çarıksaraylar Çarıksaraylar'ın Isparta'daki konumu | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Isparta |
| İlçe | Şarkikaraağaç |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Mehmet Bingöl (AK Parti) |
| Rakım | 1.276 m (4.186 ft) |
| Nüfus (2019) | |
| • Toplam | 2.755 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (UDAZD) |
| İl alan kodu | 246 |
| İl plaka kodu | 32 |
| Posta kodu | 32802 |
|
Resmî site cariksaraylar.bel.tr | |
İsim
Çarıksaray adı nüfusun çoğunluğunun Akşehir'de ikamet ettiği Bayat aşireti'nin "Çarıklar" kolundan olmasından kaynaklanır. "Saray" eki arazi darlığından çevre köylere nazaran ilk iki katlı evleri tercih etmelerinden kaynaklanmıştır.[2]
Tarihi
Çarıksaraylar, Osmanlı Devleti’nin arşivlerinde ilk defa Fatih Sultan Mehmed Dönemi 1475-1481 arası tarihte yazılan[3], Kara Ağaç Nahiyesi’nin mezra’a (ekinlik) ve 40 pare karyesiyle toplamda 51 yerleşim yerinden birisidir. Bugüne göre, kurulduğunda oldukça küçük bir köy(karye) olan Çarıksaraylar’ın 1475’teki ilk Mufassal Defter’inde hane sayısı 12'dir.
1501 tarihli 2. Mufassal Defteri[4] kayıtlarına göre Çarıksaraylar’ın hâne sayısı 2 hane eksiğiyle 10’a düşmüştür. Bu tarihte Çarıksaray köyünde oturanların ödediği öşür bedelleri Ağnam (Küçükbaş hayvanlar) 55 akçe, Ganem (Koyun) 100 akçe, Yulaf 25 akçe ve Ketan da 20 akçedir.
16. asra, yani 1567’li yıllara kadar hem Çarıksaray hem Süvar hem de Saraycık’ın Hâne ve Nefer/Nüfusları ayrı ayrı kaydedilirken yakın tarih sayabileceğimiz bu tarihlerde Ömercik köyü içinde yer alan Bayat, Yaka-köy, Ulu ve Çarık dahil Süvar(günümüzde bu mahalle isimleri Çarıksaraylar belediyesi içinde bulunmaktadır.) ile de birleşerek Çarıksaray halini almış ve oldukça büyümüştür. 1522’de 4 hâne ve 5 neferi bulunan Çarık karyesi, Saraycık ile birleşmiş ve 1522’de 11 hane ve 13 neferli iken bu birleşmeden dolayı da 1567 tarihinde 15 hane, 24 nefere çıkmıştır.
3 mahalleden müteşekkil Çarıksaray 1839 tarihinde[5] henüz köy durumundadır. Kara Ağac Nahiyesi’nin en yaşlılarının bulunduğu Çarıksaray’ın ilk mahallesi Ulu’da (günümüzde Ulu Mahalle) 87 hane olup 213 nefer yaşamaktadır.
Milli mücadele döneminde Çarıksaraylardan Kuvayimilliye'ye katılan kişi sayısı oldukça yüksektir. Kuvayimilliye'ye katılan Çarıksaraylı Hasan Hüseyin Efe, 210 nefer 80 süvarisiyle Konya'da çıkan Bozkır Ayaklanması'nın bastırılmasında önemli rol oynamıştır. Daha sonra Hasan Hüseyin Efe, Hafız İbrahim Demiralay'ın tavsiyesiyle cepheye sevk edilir ancak orada bulunan Demirci Mehmet Efe ile anlaşamayarak Şarkikaraağaç'a geri dönmeye ve isyan etmeye kalkar. Bunun üzerine yolda yakalanarak hapse atılır.[6][7]
Coğrafya
Isparta iline 120 km, Şarkikaraağaç ilçesine 7 km uzaklıktadır. Beldenin Konya il merkezine uzaklığı 113 km'dir. Kasaba Sultan Dağları'nın güney kesimi ile sınır durumdadır.[8]
Nüfus
| Yıllara göre belde nüfus verileri | |
|---|---|
| 2019 | 2.755[9] |
| 2014 | 2.971[10] |
| 2013 | 3.070[10] |
| 2012 | 3.034[10] |
| 2011 | 3.163[10] |
| 2010 | 3.225[10] |
| 2009 | 3.296[10] |
| 2008 | 3.630[10] |
| 2007 | 3.379[10] |
| 2000 | 6.904[10] |
| 1990 | 4.772[10] |
| 1985 | 4.200[10] |
| 1980 | 4.124[10] |
Yönetim
Belediye başkanlığı
| Seçildiği yıl | Belediye başkanları[10] |
|---|---|
| 2019 | Mehmet Bingöl (AK Parti) |
| 2014 | Özcan Turhan (AK Parti) |
| 2009 | Özcan Turhan (AK Parti) |
| 2004 | Halil Toprak (DYP) |
| 1999 | Ahmet Çaylı (MHP) |
| 1994 | Ahmet Çaylı (MHP) |
| 1989 | Galip Yıldız (DYP) |
| 1984 | Galip Yıldız (DYP) |
| 1977 | Osman Taşdemir (CHP) |
| 1973 | Mehmet Ali Öztürk (AP) |
| 1968 | Mehmet Ali Öztürk (YTP) |
| 1963 | Ramazan Çivici (CHP) |
31 Mart 2019 yerel seçimine göre AK Parti adayı Mehmet Bingöl, oyların %52.17'sini (1068 oy) alarak belediye başkanı seçilmiştir. En yakın rakibi, MHP adayı Halil Toprak ise %45.33 (928 oy) ile 2. olmuştur.[11]
Kaynakça
- "İşte İlçelerin Nüfusu". 14 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020.
- Şarkikaraağaç Tarihi, Ramazan Tunç, Sayfa: 67
- Hicri 906 (M.1475-1481) Tarih ve TT 30 Numaralı Fatih Sultan Mehmed Dönemi Mufassal Defter (via; Bekir Yalçınkaya: bekiryalcinkaya.tr.gg)
- M.1501 öncesi TT 994 Numaralı II. Bayezîd-i Veli Dönemi Mufassal Defter(via Bekir Yalçınkaya: bekiryalcinkaya.tr.gg)
- Başbakanlık Devlet Osmanlı Arşivi (BOA), Defter Bilgi Formu H. 1256 Başlangıç Tarihli ve 3262 Numaralı Nüfus Defterleri; Hâmid Sancağı’nda Kain Nefsî Karaağac-ı (2-374) Yalvac’ın Ehl-i İslâm Nüfus Defteri (via Bekir Yalçınkaya)
- Kodaman Bayram, Babacan Hasan, Hafız İbrahim Demiralay hatıratı ve Isparta'da milli mücadele ile ilgili bilgiler. Göller kültür dergisi, no:6.
- Şarkikaraağaç Tarihi, Ramazan Tunç, Sayfa: 96-99
- "Çarıksaraylar Haritası Şarkikaraağaç Isparta". 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020.
- "Çarıksaraylar Belediyesi". YerelNet.org.tr. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2017.
- "Isparta Çarıksaraylar Seçim Sonuçları - 31 Mart 2019 Yerel Seçimleri". Sabah. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020.
Dış bağlantılar
- Çarıksaraylar Belediyesi 30 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yerel Net13 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Çarıksaraylar, Şarkikaraağaç için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft