Ömer el-Beşir
Ömer Hasan Ahmed el-Beşir (Arapça: عمر حسن احمد البشير; d. 1 Ocak 1944, Hoş Banaka), Sudanlı asker ve siyasetçi. 1989-2019 yılları arasında Sudan devlet başkanı ve Ulusal Kongre Partisi'nin lideri. 1989'da tuğgeneral rütbesiyle görev yaptığı Sudan ordusu kansız bir darbeyle hükûmeti devralmış, Ekim 1993'te cuntanın kendisini feshetmesinden sonra devlet başkanlığına getirilmiştir.
| Mareşal Ömer Hasan Ahmed el Beşir | |
|---|---|
 | |
| 7. Sudan Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 30 Haziran 1989 - 11 Nisan 2019 | |
| Başkan Yardımcısı | Zübeyr Muhammed Salih Ali Osman Taha John Garang Salva Kiir Mayardit Ali Osman Taha |
| Yerine geldiği | Ahmed el-Mirğani |
| Yerine gelen | Ahmed Avad bin Avf |
| Ulusal Kurtuluş Devrim Komuta Konseyi Başkanı | |
| Görev süresi 30 Haziran 1989 - 16 Ekim 1993 | |
| Yerine geldiği | Ahmed el-Mirgani |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Ömer Hasan Ahmed el-Beşir 1 Ocak 1944 Hosh Bannaga, Sudan |
| Partisi | Ulusal Kongre |
| Evlilik(ler) | Fatima Khalid Widad Babiker Omer |
| Dini | Sünni İslam |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  Sudan Mısır |
| Branşı | Sudan Ordusu Mısır Ordusu |
| Hizmet yılları | 1960-2019 |
| Rütbesi | Mareşal |
| Çatışma/savaşları | Birinci Sudan İç Savaşı Yom Kippur Savaşı İkinci Sudan İç Savaşı |
Ömer el-Beşir, 4 Mart 2009 tarihinde Uluslararası Ceza Mahkemesi'nce Darfur'daki çatışmaların sorumlusu olarak resmen soykırımla suçlanmıştır. Birleşmiş Milletler'e göre de, çatışmalar sırasında 300 bin kişi öldürülmüş ve 2 milyon 700 bin kişi de evlerini terk etmek zorunda kalmıştır.[1][2]
Hakkında
El-Beşir, 1944 yılında Sudan'ın küçük bir köyü olan Hosh Bannaga'da doğdu. İlk eğitimini bu köyde aldı. Daha sonra ailesi ikinci eğitimini alacağı yere, Hartum'a taşındı. El-Beşir, 16 yaşında Sudan ordusuna katıldı. Kahire'deki askerî akademide eğitim aldı, 1966'da Sudan askerî Akademisi'nden mezun oldu. Paraşütçü subay oldu. Sonra, el-Beşir 1973 yılındaki Yom Kippur (1973 Arap-İsrail) Savaşı'nda, Mısır'ın İsrail'e saldırması sonucu Mısır ordusunda görev yaptı.
1975 yılında, el-Beşir, Sudan askerî ataşesi olarak Birleşik Arap Emirlikleri'ne gönderildi. Yurda dönüşünde bir garnizon komutanı yapıldı. 1981 yılında, zırhlı paraşüt tugay komutanı oldu.
Askerî hayatı
Sudan'a döndüğünde, Sudan Halk Özgürlüğü Ordusu'nda görev aldı. 1980'lerde general olurken, el-Beşir 1989 yılında demokratik yollarla seçilen devlet başkanı Sadiq al-Mahdi 'yi devirecek olan askerî darbede yer aldı. Ardından tüm siyasi partileri kapadı, basını sansürledi ve parlamentoyu feshetti. Devrimci Hareket Konseyi'nde (yasamaya ilişkin ve ülkenin üzerinde yürütmeyle ilgili güçle yeni kurulan bir organ) kürsü başkanı oldu.
19 Aralık 2018'de ekonomik kriz sebebiyle başlayan gösterilerin rejime karşı eylemlere dönüşmüş,[3] ordu, 11 Nisan 2019'da hükûmete yapılan askeri darbe ile Ömer el-Beşir'in 30 yıllık iktidarını sonlandırılıp tutuklamıştır.
Uluslararası Ceza Mahkemesi yargılaması
14 Temmuz 2008'de Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Savcısı Luis Moreno-Ocampo, Ömer el-Beşir'in soykırım, insanlığa karşı suçlar ve Darfur'da savaş suçu işlediği gerekçeleriyle suçladı ve tutuklanmasını talep etti[4]. Eğer resmî olarak suçlanırsa Ömer el-Beşir görevi başında iken hakkında dava açılmış ilk UCM zanlısı devlet başkanı olacağı açıklandı. 4 Mart 2009 tarihinde Uluslararası Ceza Mahkemesi'nce resmen soykırımla suçlandığında bu durum gerçekleşti.[1][2]
WikiLeaks
WikiLeaks adlı internet sitesi tarafından kamuoyuna açıklanan ve Amerika Birleşik Devletleri diplomatik belge sızıntısı olarak bilinen belgelerde Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir'in İngiltere'deki banka hesaplarında ülkesinden kaçırdığı 9 milyar dolar parasının bulunduğu iddia edilmektedir.[5]
Kaynakça
- Şimşek, Murat (Mayıs 2015). "Uluslararası Ceza Mahkemesinin Taraf Olmayan Devletler ve Devlet Başkanları Üzerindeki Yargı Yetkisi: Sudan Örneği". Research Gate. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020.
- "Guardian gazetesinin manşeti, "Beşir Darfur'daki sorunun kendi sorumluluğu olduğunu söylüyor"". BBC Türkçe. 21 Nisan 2011. 24 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020.
- "Sudan'ın devrik lideri Beşir darbeden sonra ilk kez görüntülendi". hürriyet.com.tr. 17 Haziran 2019. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2019.
- İngilizce New York Times haberi nytimes.com, Sudan Cumhurbaşkanı Soykırımla suçlandı
- "WikiLeaks cables: Sudanese president 'stashed $9bn in UK banks'". The Guardian (İngilizce). 17 Aralık 2010. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020.
 | ||