2003 Irak askerî müdahalesi

2003 Irak askerî müdahalesi
	Irak Savaşı
Tarih	20 Mart-1 Mayıs 2003
Bölge	Irak
Sonuç	Amerika Birleşik Devletleri yönetimindeki koalisyonun kesin zaferi. Baas Partisi lağvedildi.; 2011'e kadar sürecek olan Irak Savaşı başladı.; Nuri el-Maliki yönetiminde yeni hükümet kuruldu.;
Taraflar
Amerika Birleşik Devletleri ; Birleşik Krallık ; Avustralya ; Polonya Peşmerge KDP; KYB;	Irak Arap gönüllüler[1][2] ; Halkın Mücahitleri Örgütü; Ensaru'l İslam
Komutanlar ve liderler
George W. Bush; Dick Cheney; Donald Rumsfeld; Tommy Franks; Tony Blair; Brian Burridge; John Howard; Peter Cosgrove; Aleksander Kwaśniewski	Saddam Hüseyin ; Kusay Hüseyin †; Uday Hüseyin †; Abid Hamid Mahmud ; Ali Hasan el-Mecid ; Barzan İbrahim et-Tikriti ; İzzet İbrahim ed-Duri; Ra'ad el-Hamdani; Taha Yasin Ramazan ; Tarık Aziz
Güçler
Amerika Birleşik Devletleri 192.000 asker[3][4][5] ; Birleşik Krallık 45.000 asker ; Avustralya 2.000 asker ; Polonya 194 özel kuvvet mensubu[6] ; Peşmerge 70.000 militan	Irak Silahlı Kuvvetleri 538.000 asker, 650.000 yedek asker; 2.000 tank ; 3.700 zırhlı ; 2300 ağır silah ; 300 savaş uçağı ; Özel Cumhuriyet Muhafızları 12.000 ; Cumhuriyet Muhafızları 70.000 -75.000 ; Saddam'ın Fedaileri 60.000 ; Arap Gönüllüler 6.000 ; Mehdi Ordusu 1.600-2.800
Kayıplar
238 ölü, 1.000+ yaralı	7.600 - 45.000 ölü

2003 Irak askerî müdahalesi, Amerika Birleşik Devletleri yönetimindeki koalisyonun kuvvetlerinin Irak Savaşı'nda gerçekleştirmiş olduğu ilk topyekün askerî aşamadır. Müdahale ilk olarak 19 Mart 2003 tarihinde hava taarruzu ile başlamış, 20 Mart 2003’de ise kara taarruzu ile devam etmiştir. Müdahalenin ilk 26 günü; çatışmalar Irak'ın çeşitli bölgelerinde yoğun olarak yaşanmıştır. Saddam Hüseyin yönetimindeki Irak güvenlik güçlerinin verdiği ağır kayıplar sonucu, müdahale yaklaşık bir ay içerisinde başarı ile sonuçlanmıştır.[7] Müdahale sonucunda; koalisyon kuvvetleri arasında bulunan ABD, Birleşik Krallık, Avustralya ve Polonya askerleri Irak'ı işgal etmiştir. Irak Savaşı'nın bu erken ve ilk aşaması, 1 Mayıs 2003'te Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush'un Amerikan halkına yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında; savaşın resmen bittiğini duyurmuştur. Koalisyon güçlerinin zaferini ilan etmesinin ardından Geçici Koalisyon Yönetimi (CPA), birkaç ardışık geçiş hükümetinin ilki olarak kuruldu.[8]

ABD liderliğindeki koalisyon, 19 Mart'tan 1 Mayıs 2003'e kadar süren müdahalenin ilk işgal safhasında Irak'a 177.194 asker gönderdi. Koalisyon güçleri arasında 45.000 İngiliz asker, 2.000 Avustralya asker ve 194 Polonyalı asker bulunurken, sadece ABD'den yaklaşık 130.000 asker bulundu. 2003 askerî müdahalesinin başarılı olmasının ardından, 36 başka ülkenin de yer aldığı Çok Uluslu Güç Irak'ı işgal etti. Koalisyon güçleri ayrıca Irak Kürdistanı'ndaki Peşmergeden de lojistik ve askerî destek aldı.

George W. Bush ve Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair'e göre koalisyon; "Irak'ı kitle imha silahlarından arındırmayı, Saddam Hüseyin'in terörizme verdiği desteği sona erdirmeyi ve Irak halkını özgürleştirmeyi" hedefliyordu.[9] Bazılarına göre ise müdahalenin amacı; bölgedeki petrol kaynakları üzerinde hakimiyet kurmak ve Amerika'nın askeri gücününü diğer ülkelere göstermektir.[10]

Kaynakça

"Lebanonwire.com | Arab volunteers to Iraq: 'token' act or the makings of another Afghan jihad?". Lebanon Wire. 1 Nisan 2003. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
"Syrians join Iraq 'jihad'". BBC. 14 Nisan 2003. 21 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
"Iraq: Summary of U.S. Forces" (PDF). CRS Report for Congress. 28 Kasım 2005. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
Katzman, Kenneth (5 Şubat 2009). "Iraq: Post-Saddam Governance and Security" (PDF). Congressional Research Service. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
"A Timeline of Iraq War, Troop Levels". HuffPost. 5 Nisan 2008. 6 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
"The War in Iraq. ADF Operations in the Middle East in 2003" (PDF). 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
"Archived copy" (PDF). 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2015.
The Generals' War: The Inside Story of the Conflict in the Gulf. New York: Little Brown & Co. 1 Mart 1995.
"President Discusses Beginning of Operation Iraqi Freedom". 31 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2011.
Butt, Ahsan (20 Mart 2019). "Why did Bush go to war in Iraq?". No, it wasn’t because of WMDs, democracy or Iraqi oil. The real reason is much more sinister than that. Al Jazeera. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] "Lebanonwire.com | Arab volunteers to Iraq: 'token' act or the makings of another Afghan jihad?". Lebanon Wire. 1 Nisan 2003. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[2] "Syrians join Iraq 'jihad'". BBC. 14 Nisan 2003. 21 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[3] "Iraq: Summary of U.S. Forces" (PDF). CRS Report for Congress. 28 Kasım 2005. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[4] Katzman, Kenneth (5 Şubat 2009). "Iraq: Post-Saddam Governance and Security" (PDF). Congressional Research Service. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[5] "A Timeline of Iraq War, Troop Levels". HuffPost. 5 Nisan 2008. 6 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[6] "The War in Iraq. ADF Operations in the Middle East in 2003" (PDF). 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.

[7] "Archived copy" (PDF). 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2015.

[gen-8] The Generals' War: The Inside Story of the Conflict in the Gulf. New York: Little Brown & Co. 1 Mart 1995.

[beginning1-9] "President Discusses Beginning of Operation Iraqi Freedom". 31 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2011.

[10] Butt, Ahsan (20 Mart 2019). "Why did Bush go to war in Iraq?". No, it wasn’t because of WMDs, democracy or Iraqi oil. The real reason is much more sinister than that. Al Jazeera. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.