Aişe bint Ebû Bekir

Aişe bint Ebu Bekir (614[1][2][3], Mekke - 678, Medine[2]) (Arapça: عَائِشَةْ بِنْتِ أَبِي بَكْرْ ‎), İslam peygamberi Muhammed'in eşlerinden biri, halife Ebu Bekir'in kızı. Kureyş kabilesinden olup, Muhammed'in ölümünden sonra siyasi açıdan önemli bir rol oynamıştır.[4] İslamiyeti kabul eden on dokuzuncu kişi olup[5] çok sayıda hadis rivayet etmiştir.

Aişe bint Ebû Bekir Muhammed'in eşi
Eş(leri)	Muhammed bin Abdullah (e. 624[1] – 632)
Babası	Ebu Bekir
Annesi	Ümmü Ruman
Doğum	614[1] Mekke
Ölüm	12 Temmuz 678 (64 yaşında) Medine
Defin	Bâki Mezarlığı
Dini	İslam

Kimliği

Baba tarafından soyu: Aişe bint-i Ebû Bekir-i Sıddîk, b. Ebu Kuhâfe, b. Amir, b.Ömer, b.Kâb, b. Sa'd, b. Teym, b. Mürre, b.Kâb, b. Lüey, b. Galib, b. Fihr, b. Mâlik.[6]

Anne tarafından soyu: Aişe bint Ümmü Rûman, bint Amir, b. Uveymir, b. Abdşems, b. Attâb, b. Üzeyne, b. Sübey', b. Dehmân, b. Hâris, b. Ğanem, b. Mâlik, b. Kinâne.[6]

Babası tarafından Kureyş/Temîmî, annesi tarafından Kenanî'dir.[6] İslam Peygamberi Muhammed ile soyları baba tarafından yedinci-sekizinci kuşakta; anne tarafından soyları ise, on bir-on ikinci kuşakta birleşmektedir.[6] Aişe'ye Muhammed tarafından [7][8][9], "Ümmü Abdullah" [7] künyesi verilmiştir.

Erken dönem hayatı

Aişe'nin erken dönem hayatı hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. Doğumu 613 yılı sonlarında veya 614 yılı başlarındadır. Babası ilk halife Ebû Bekir Annesi Ümmü Rûmân'dır. Aişe Muhammed'in 3. ve en genç eşidir.

Muhammed ile evliliği

Hadislerde Aişe'nin 6 yaşındayken 50 yaşındaki Muhammed ile nişanlandığı ancak dokuz yaşında evlendiği aktarılmaktadır.[10][11][12][13][14]

Muhammed el-Buhari'nin Sahih-i Buhari'de de aktardığı üzere Aişe şunları der:[10]

“	Peygamber benimle altı (yaşında) bir kızken nişanlandı. Medine'ye gittik ve Beni-el-Haris bin Hazrec'in evinde kaldık. Sonra hastalandım ve saçlarım döküldü. Daha sonra saçlarım büyüdü ve annem, Ümmü Rûmân, salıncakta kız arkadaşlarımla oynarken yanıma geldi. Beni çağırdı, yanına gittim, bana ne yapacağını bilmiyordum. Elimden yakaladı ve beni kapıda bekletti. Soluğum kesilmişti, nefesim yerine geldiğinde biraz su aldı ve yüzümle başımı bu su ile ovdu. Daha sonra beni eve aldı. Evde Ensâr`dan birtakım kadınlar hazır bulunuyordu. Bunlar bana: "Hayır ve bereket üzere geldin, hayırlı kısmet getirdin!" dediler. Annem beni bu kadınlara teslim etti. Bunlar da benim kılığımı, kıyafetimi düzlediler ve Resûlullah'a teslim ettiler. Ensâr kadınları beni Resûlullah`a takdim ettiklerinde ben dokuz yaşında bir kızdım.	„

Evlilik yaşı ile ilgili yorum ve tartışmalar

Aişe'nin evlilik yaşı ile ilgili olarak farklı kişi ve kaynaklarda birbirinden farklı ifadeler yer almaktadır. Muhammed'in kızı Fatıma ve Aişe'nin kızkardeşi Esma'ya ait rivayetler üzerinden Aişe'nin doğumu ve evlilik yaşı ile ilgili farklı rakamlar elde edilen çıkarımlar şeklinde yapılmaktadır.

TDV İslâm Ansiklopedisi'nde 614 yılında doğduğu, 624 senesinde evlendiği ve on dört, on sekiz yaşlarında evlendiğini söyleyen çağdaş araştırmacıların kaynaklarının sağlam olmadığı yazar.[1]

Yaşar Nuri Öztürk[15] Aişe'nin evlilik yaşının 17 ile 20 yaş aralığında olduğunu ifade etmektedir.

Süleyman Ateş, Aişe'nin evlilik yaşı ile ilgili olarak "Tarihçilerin ve bibliyografların tespitine göre Ayşe, Peygamberimizin kızı Fatıma'dan beş yaş küçüktür. Fatıma Peygamberlikten 5 yıl önce doğmuştur. Demek ki Ayşe, Peygamberliğin başlangıç yılında doğmuştur. Muhammed Peygamber olduktan itibaren 13 yıl Mekke'de kaldı. Peygamber hicret ettiği zaman Ayşe 13 yaşında olmalıdır. Peygamber Medine'ye göçtükten iki yıl sonra Ayşe ile evlendiğine göre (el-İsâbe: 4/359) demek ki evlendiği zaman Ayşe en az 15 yaşında idi. Ayrıca Ayşe, Peygamber'le nişanlanmadan önce Cübeyr ibn Mut‘im’e nişanlı veya sözlü idi. Bu da onun, Peygamber, kendisini istemeden önce evlenecek yaşta olduğunu göstermez mi? Bu yaş da her hâlde dokuz yaş değildir. Demek ki Peygamber istediği zaman Ayşe, en azından evlenecek çağ olan 15 yaşlarında idi. [...] Ayşe'yi direkt olarak Peygamber istememiş, halası onu Peygamber'e önermiş, o da uygun görmüştü. Bir başka rivayete göre Ayşe Peygamberimizin kızı Fatma ile yaşıttır. Fatma’nın doğumunda babası 35 yaşında idi. Bu durumda Ayşe evlendiğinde 20 yaşlarındadır." ifadesini kullanmaktadır.[16]

Ahmet Tekin ve Mustafa İslamoğlu, Arapça'da 10'dan sonraki rakamların sayım biçimine istinaden bu rakamların 16 ve 19 olarak anlaşılması gerektiğini söylemektedir.[17][18]

Kişisel hayatı

Aişe Muhammed'le tartışmaları, 15 yaşında iken zina ile suçlanması, halife seçimindeki rolü, yaptığı hadis rivayetleri, Muhammed'in ölümü sonrasında da Ali ile olan Cemel Vak'ası sebebiyle, ilk dönem İslam tarihinde önemli bir figürdür.

Politik kariyeri

İlk Fitne ve Cemel Vakası

Halife Osman'ın öldürülmesi ile halifeliğe Ali bin Ebu Talib geçmiştir. Muhammed'in eşi Ayşe, Talha ve Muhammed'in kuzeni Zübeyr ile işbirliği yaparak Halife Ali ile savaşmıştır. Ali savaşı kazanarak Aişe'yi Medine'ye göndermiştir.[19] Talha ve Zübery'in öldürüldüğü bu savaşa ilk fitne adı verilmiştir.

Ayrıca bakınız

• İslam'da kadın

Kaynakça

1. TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 2,  sayfa: 201
2. "Aishah." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.
3. "ÂİŞE". Bi‘setin 4. yılında (614) Mekke’de doğdu. Onun daha önce doğduğunu ve dolayısıyla Hz. Peygamber ile evlendiğinde on dört ile on sekiz yaşlarında olduğunu ileri süren bazı çağdaş araştırmacıların dayandıkları rivayetler sağlam değildir. İslam Ansiklopedisi. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020.
4. Asma Afsaruddin. "ʿĀʾishah; wife of Muḥammad". ʿĀʾishah, in full ʿĀʾishah bint Abī Bakr, (born 614, Mecca, Arabia [now in Saudi Arabia]—died July 678, Medina), the third wife of the Prophet Muhammad (the founder of Islam), who played a role of some political importance after the Prophet’s death. Encyclopædia Britannica. 10 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2020.
5. "ʿĀʾisha bt. Abī Bakr". She was born in Mecca around 614 C.E. to Abū Bakr b. Abī Quḥāfā, from the Banū Taym, and Umm Rūmān bt. ʿUmayr b. ʿĀmir, from the Banū Kināna. ʿĀʾisha is deemed to have been the nineteenth person to embrace Islam. BRILL: Encyclopaedia of Islam, THREE. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
6. "Hazreti Aişe", Seyyid Süleyman Nedvi,s.20, Timaş yayınları, İstanbul-2003
7. "Hazreti Aişe", Seyyid Süleyman Nedvi,s.19, Timaş yayınları, İstanbul-2003
8. Ebû Dâvud, "Kitâbul-edeb"
9. İbn Hanbel,"Müsne-i Aişe"
10. "Sahih-i Buhari - 5.Kitap". 14 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2013.
11. Müslim, Kitabu'n-Nikâh, bab: 69
12. Tirmizi, Nikâh 9, (1093)
13. Nesai, Nikâh 77, (6, 130)
14. Ebu Dâvud, Nikâh 34, (2121); Edeb 63, (4933, 4934, 4935, 4936, 4937)
15. "Prof. Dr. Yaşar Nuri Öztürk'ün katıldığı, ulusal basında yayın yapan bir TV'nin tartışma programında "Aişe'nin evlilik yaşı" ile ilgili olarak yaptığı açıklama". 11 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2015.
16. ""Ayşe'nin evlenme yaşıyla ilgili rivayetler tarihi bilgilere terstir" (suleyman-ates.com)". 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2013.
17. "Lisan-ul Arap'a bakıldığı takdirde, Arapçada 11'den 19'a kadar olan sayılar kullanılırken, "birler" hanesi kullanıldığı takdirde "onlar" hanesinin de kastedildiğinin anlaşılmasının gerektiği ifade edilmektedir. (...) Aişe, Arapçayı en edebî konuşan hanımlarından biridir. Arapçadaki bu özelliği kullanarak 6 ve 9 yaşla, 16 ve 19 yaşı kastettiği anlaşılmalıdır." Ahmet Tekin ile Röportaj: Asrı Saadette Kadın Olmak ve Aişe'nin Evlilik Yaşı 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
18. Mustafa İslamoğlu da konuyu Arapça belagat kurallarına göre açıklamaktadır. Mustafa İslamoğlu, Hz.Aişenin evlenme yaşı 23 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
19. Karaköse, Hasan. Ortaçağ Tarihi ve Uygarlığı, Ankara, Nobel Yayın Dağım, 2002