Aynular
Aynular veya Ainular, Japonya'nın kuzeyinde yer alan Hokkaido Adası, Kuril Adaları ve Sahalin'in yerlisi olan halktır. Aynu (Aynu dilinde insan veya ata) kelimesi Japonya'da uzun bir zaman etnik bir hakaret olarak kullanıldığı için halen bazı Aynular kendilerine Utari (yoldaş) demeyi tercih etmektedir.
 Bir grup Aynu / 1902 | |
|
| |
|
| |
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Diller | |
|
| |
| Din | |
|
|
Eski Japon kaynakları, Ainuları beyaz tenli, açık renk gözlü, oldukça tüylü ve ayıya tapan bir topluluk olarak göstermekteydi. Yine aynı kaynaklara göre Ainu kadınları, dudaklarının üstüne bıyık benzeri şekiller çizmekteydi. Antropolojik özelliklerinden ve ayı kültünden dolayı bazı bilim insanları Ainuların atalarının Ruslar olabileceği yolunda tezler üretmiştlerdir.
Genetik testler Aynuların ekseriyetinin Japon Adaları dışında sadece Tibet müştereken bulunan Y-Haplogrup D' ye ait olduklarını göstermiştir. Farklı testler de bir kısım Aynu erkeğinin Haplogrup C3'e ait olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu Y kromozon grubuna esasen Rusya'nın uzak doğusu ve Moğolistan'da müştereken rastlanılmaktadır. Haplogrup C3'nin vücudu muhtemelen Aynuların Nivkler'le olan tarihi munasebetinden kaynaklanmakta olduğu araştırmacılar tarafından speküle edilmektedir.
Aynu kültürü M.Ö. 1200'lere kadar uzanmaktadır.[1] En son araştırmaların sonuçlarına göre Okhotsk ve Satsumon kültürünün birleşmesiyle meydana gelmiştir.[2] Ekonomileri avcılık, balıkçılık ve toplayıcılığa dayanmaktaydı.[3]
Kuzeye doğru hareket eden Japon iskan ve istimlak hareketlerine karşı birkaç isyan haricinde (1457, 1669, 1789) genellikle daha da kuzeye doğru ricat ederek cevap vermeyi tercih eden Ayunlar 19. asrın sonlarında Meiji Devri'ne kadar Ezo (Hakkaido) adasında izafi bir hürriyet içinde yaşamaya devam ettiler. Rusya ve Japonya hanedanları arasındaki emperyal mücadelenin bir ayağı olarak görülen Ezo Adası Meiji Hanedanı tarafından kolonileştirildi. Adanın ismin Hakkaido'ya tebdil edilmesi de bu periyoda denk gelmektedir. Resmi asimilasyon siyaseti ve Japon nüfusunun adaya endemik olmayan hastalıkları ve kolonizasyonun yerli nüfus üzerindeki baskısı sebebiyle Aynu nüfusu ciddi şekilde azaldı.
1899'da milli bir Japon hüviyeti yaratmak maksadıyla uygulamaya konulan politikalara Aynular'ı asimile etmek gayesiyle onları Aborjin ilan eden bir yasa parlamentodan geçti. Japonya nihayet 6 Nisan 2006'da Aynu nüfusunu resmen endijen(yerli) bir grup olarak kabul etti.
Günümüzde Aynu lisanının ailesinin tespiti hususunda filolojistler ortak bir hükme varamamıştır. 1991'de lisanı Japonya'da akıcı bir şekilde konuşabilen sadece 15 kişi kayıt edilebilmiştir. Japonya' daki nüfusun ekseriyeti kendi azaları tarafından da ırkçılık ve ayrımcılığa tabii olmamak için Japonlarla evlenmeye teşvik edildiğinden bugün saf bir Aynu milletinden bahsetmek pek mümkün görünmemektedir. Rusya'daki nüfus bir kısmı da ananevi dinleri olan animizmden uzaklaşıp Rus Ortodoks Kilisesi'ne dahil olmuştur.
Alt-Gruplar
- Tohoku Aynuları(Honşu' da, yaşayan nüfus meçhul),
- Hokkaido Aynuları,
- Sakalin Aynuları,
- Kuril Aynuları(yaşayan nüfus meçhul),
- Kamçatka Aynuları(Tarih-öncesinden bu yana namevcut),
- Amur Vadisi Aynuları(muhtemelen namevcut).
Kaynakça
- "The Boone Collection - Image Gallery: Ainu Artifacts". 18 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2008.
- Sato, Takehiro (2007). "Origins and genetic features of the Okhotsk people, revealed by ancient mitochondrial DNA analysis". Journal of Human Genetics. 52 (7). ss. 618-627. doi:10.1007/s10038-007-0164-z.
- "NOVA Online – Island of the Spirits – Origins of the Ainu". 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2008.
Wikimedia Commons'ta Aynular ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.