Tibet

Tibet (Tibetçe: བོད་ bod; Çince: 西藏; pinyin: Xīzàng) Orta Asya'da Tibet halkının anavatanı olan bölge. Ortalama 4.900 metrelik yükseltisiyle "Dünyanın Çatısı" diye tanınır. Kuzeyinde Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi ve Qinghai, doğusunda Sichuan, güneyinde Hindistan, Nepal ve Bhutan vardır. Başkenti Lhasa'dır.

  Çin içindeki Tibet Özerk Bölgesi
  Sürgündeki Tibet grupları tarafından üzerinde hak iddia edilen tarihi Tibet.
  Çin tarafından Tibet bölgesi olarak gösterilen bölge.
  Aksai Chin eyaletinin bir parçası olarak Hindistan tarafından hak iddia edilen bölge.
  Tibet Özerk Bölgesi'nin bir parçası olarak hak iddia edilen ama Çin kontrolü altında olmayan bölge.
  Kültürel olarak Tibet etkisi altındaki diğer bölgeler.
1912 ile 1950 yılları arasında Tibet bayrağı. Bu versiyon 13. Dalay Lama tarafından 1912'de kullanılmaya başlandı. Sürgündeki Tibet Hükümeti tarafından hâlen kullanılan bu bayrak Çin'de yasadışı sayılmaktadır.

Bağımsızlık durumu

Tibet'in bağımsızlığını destekleyenler, geçmişte bağımsız bir krallık olan Tibet'in Çin tarafından 1950'de işgal edildiğini iddia etmektedir. Çin Halk Cumhuriyeti ise bölgenin tarihi olarak Çin'e ait olduğunu,Tibet'in yalnızca 1913-1950 yılları arasında Çin'in politik nüfuzundan çıktığını düşünmektedir. 1950'de Çin, bu bölgeyi ele geçirerek politik bir özerklik verdiğini belirtmektedir. Tibet'in bağımsızlığını destekleyenler bölgedeki kültür ve zenginliklerinin "kültürel bir soykırım"a tabi tutulduğunu iddia ederken Çin hükûmeti bu "kültürel soykırım" iddialarının gerçek dışı olduğunu savunmaktadır.

1959'da Çin yönetimine karşı bir isyan başlatan Dalay Lama, barışın sağlanamamasının ardından Hindistan hükûmetinin daveti üzerine Hindistan'a gitmiştir. Günümüzde Çin ile Sürgündeki Tibet Hükümeti arasında Tibet'in ne zaman Çin'in bir parçası olduğu ve Çin'in Tibet'i egemenliği altına alma geçerliliği konusunda anlaşmazlıklar bulunmaktadır.

Tibet'te Kültür

Budizm

İki Budist rahip, Sakya Manastırı, Tibet.
Yaşlı bir Tibetli kadın Barkhor'da Lhasa hacı yolunda elinde bir dua çarkı tutarken. Jokhang Tapınağı'nın çevresindeki sokaklardan oluşan Barkhor hem kutsal şehrin manevi kalbi hem de Tibetlilerin ana ticari merkezidir.
Sera Manastırı, Lhasa, Tibet (2006)

Tibet'te budizm, diğer bir adıyla 'lamaizm' olarak da bilinir, la - ma (üstün) 'lük manasındadır ayrıca bir nevi rütbe belirtir. Tibet'te budizmin başlangıcı M. S. 5. yüzyıla dayanmakla beraber M. S. 7. yüzyılda Tibet Kralı Srongsten Campo ile halkın çoğunluğuna bu inanç sistemi yayılmıştır. Budizm aslında bir din değildir temel ilkeleri felsefe ve ahlak öğretileridir, herhangi bir tanrı kavramları yoktur ve özünde Brahma inanışının değiştirilmiş bir şeklidir. Tabiata tapma, nefsine hakim olma, ahlaki değerlere önem vermek Budizm sisteminin temellerini oluşturur. Tibet budizmi günümüz bilim adamlarının gruplandırmasına göre; Kuzey Budizmi (Vajrayana) olarak ele alınır ve Tibet, Moğolistan, Bhutan ve Hindistan başta olmak üzere birçok ülkede inananları vardır.

İlgili Filmler

İlgili Belgeseller

  • Asya Geçidi (İngilizce:Asian Coridor in Heaven)

İlgili Müzikler

Ayrıca bakınız

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.