Azerbaycan hanlıkları
Azerbaycan hanlıkları[1], Güney Kafkasya'da 1747-1844 yılları arasında fiilen bağımsız Türk hanlıklar[2][3].
Bu hanlıklar önce İran'ı yöneten Safevi Hanedanı, Afşar Hanedanı ve Kaçar Hanedanı'nın egemenliğinde kalmıştır. 1813'te imzalanan Gülistan Antlaşması ile Rus İmparatorluğu'nun egemenliği altına girmiştir.
Kuzey Azerbaycan hanlıkları, Nadir Şah'ın ölümünü müteakip bağımsız olduktan sonra, bir daha İran hakimiyetine girmediler. Kendi aralarında sıkça yaşanan egemenlik mücadeleleri sonucunda zaman zaman birbirlerine boyun eğseler de, bağımsızlıklarını 19. yüzyılın başlarında uğradıkları Rus istilasına kadar sürdürdüler. Güney Azerbaycan hanlıkları ise zaman zaman İran egemenliğinden çıksa da, genel olarak hakimiyetleri döneminde sürekli İran'ın desteğini alma gereği duymuşlardır.[4]
Gülistan Antlaşması ile Rusya'ya geçenler
Türkmençay Antlaşması ile Rusya'ya geçenler
- Talış Hanlığı (Tamamen)
- Nahçıvan Hanlığı
- Revan Hanlığı
İran'da kalanlar
Osmanlı Azerbaycan'ında Cemaâtler
- Car-Balaken Cemaati
- Şuragel Cemaati
Not
- Swietochowski, Tadeusz (2004). Russian Azerbaijan: 1905-1920 (İngilizce). Cambridge University Press. s. 2. ISBN 0-521-52245-5, ISBN 978-0-521-52245-8.
Azerbaijani khanates and the conquest by Russia
- Bertsch, Gary Kenneth (2000). Crossroads and Conflict: Security and Foreign Policy in the Caucasus and Central Asia. Routledge. s. 297. ISBN 0-415-92273-9.
"Shusha became the capital of an independent "Azeri" khanate in 1752 (Azeri in the sense of Muslims who spoke a version of the Turkic language we call Azeri today)."
- Cornell, Svante (2001). Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus. Routledge. s. 67. ISBN 0-7007-1162-7.
- BOA, Hatt-ı Hümâyûn, nr. 9932; Osmanlı Devleti İle Azerbaycan. I, sf. 134-135
Kaynakça
- Tarih Atlası, Saygı Yayınları, Sayfa 23