Bilişsel psikoloji

Bilişsel psikoloji, düşünme, hissetme, öğrenme, anımsama, karar verme, dil, problem çözme ve yargılama gibi zihinsel süreçlerin en geniş anlamda incelenmesidir.[1] Yani bilişsel psikologlar insanların bilgiyi anlama, saklama ve bilincine geri getirmeleriyle ilgilenirler. Bilişsel psikologlar zihinsel süreçlerin incelenebileceğine ve incelenmesi gerektiğine inanırlar. Her ne kadar bilişsel süreçler doğrudan gözlenemeseler de, davranışlar gözlenebilir ve bu davranışların altında yatan bilişsel süreçler hakkında çıkarımlar yapılabilir.

Davranışçı öğrenme yaklaşımının egemen olduğu psikoloji bilimi 1950'lerden itibaren çeşitli sebeplerle bilişsel psikoloji anlayışının genel kabul gördüğü bir sürece girdi. İnsan zihni tekrar psikolojinin araştırma konusu oldu ancak bu sefer doğrudan zihnin gözlenmesi çabaları yerine davranışlar gözlenerek zihin hakkında çıkarım yapma yoluna gidildi. İnsan zihninin bilgisayarlar gibi girdi-işlem-çıktı süreçleriyle anlaşılmasının daha faydalı olacağı anlayışı paradigmatik bir değişime sebep oldu ve bu doğrultuda 50 ve 60'lı yıllarda dikkat, bellek, algı gibi konularda çok sayıda araştırma yapıldı.

Zihinsel Süreçler

Bilişsel psikologların asıl odağı davranışları etkileyen zihinsel süreçlerdir. Bu süreçlerden bazıları şunlardır:

Dikkat

Bakınız: Dikkat

Bellek

Bakınız: Bellek

Algı

Bakınız: Algı

Üstbiliş

Bakınız: Üstbiliş

Ayrıca bakınız

• Sosyal biliş
• Öğrenme
• Uzaysal-zamansal akıl yürütme

Notlar

1. Doğan Cüceloğlu (1991), İnsan ve Davranışı, "Psikolojinin Alanları", Remzi Kitabevi, ISBN 978-975-14-0250-9.