Binbaşak, Hanak

Binbaşak, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı bir köydür.

Binbaşak
Köy
Uğuz Dağı ve Binbaşak
Ülke Türkiye
İl Ardahan
İlçe Hanak
Coğrafi bölge Doğu Anadolu Bölgesi
Rakım 1.788 m (5.866 ft)
Nüfus
 (2019)
 • Toplam 261
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 0478
İl plaka kodu 75
Posta kodu 75900
Resmî site
-

Tarihçe

Köyün eski adı Guguba'dır (Gürcüce: გუგუბა). Bu yer adını Ugubo (უგუბო), Goguba (გოგუბა) biçimde yazan kaynaklar da vardır.[1] Osmanlılar, Gürüclerden ele geçirdiği bu yeri 1595 tarihli tahrir defterinde Guguba / Gügübe (كوكوبە) biçiminde kaydetmiştir.[2] Guguba adının Gürcüce Giorgoba'dan (Aziz Giorgi günü) değişime uğradığına dair görüşler vardır. Köyün adı, kişi adı Gogi'den türemiş ve "Gogi'nin köyü" anlamına gelen Gogisubani'den (გოგისუბანი) Gogubani'ye (გოგუბანი), sonra da Guguba ya da Goguba'ya dönüşmüş de olabilir.[3]

Guguba, köydeki kilisenin inşa edildiği 10. yüzyılda Gürcü Krallığı'nın idaresi altındaydı. 16. yüzyılın ortasında köy Osmanlıların eline geçti. Çıldır Eyaleti içinde Ardahan-i Büzürg livasına bağlı Meşe nahiyesinin köyü haline geldi. 1595 tarihli mufassal deftere göre köyde tamamı Hristiyanlardan oluşan 40 hane yaşıyordu.[2] Uzun süre Osmanlı egemenliğinde kalan köyü 93 Harbi'nde Ruslar ele geçirdi. Rus idaresinin Gyugyuba (Гюгюба) adıyla kaydettiği köyde, 1886 tarihli nüfus tespitine göre 212 kişi yaşıyordu. Bu sırada Guguba Ardahan sancağının (okrug) Ardahan kazasına (uçastok) bağlı Nakalakevi nahiyesinin köylerinden biriydi.[4]

Goguba Kilisesi, Dmitri Yermakov, 1902.

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra bir süre bağımsız Gürcistan’ın sınırları içinde kalan Guguba, Kızıl Ordu’nun Gürcistan’ı işgalinin sürdüğü sırada, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla Türkiye’ye bırakıldı.[5] Guguba ya da Gügübe adı, “yabancı kökten geldiği ve iltibasa yol açtığı” gerekçesiyle 1959 yılında Binbaşak olarak değiştirildi.[6] Bununla birlikte köyün eski adı "Binbaşak (Gügübe)" biçiminde uzun süre resmi kayıtlarda kullanılmıştır.[7]

Goguba Kilisesi'nin kubbesinin içeriden görünümü. Dmitri Yermakov, 1902.

Köyün 10. yüzyıldan kalma kilisesi insan eliyle yıkılmış, taşları Binbaşak'ta asıl olarak okulun inşaatında kullanılmıştır. Bununla birlikte Guguba Kilisesi'nin altı apsisli, altıgen kasnağın üzerine oturtulmuş kubbeli bir yapı olduğu bilinmektedir.[1][8]

Coğrafya

Köy, Ardahan il merkezine 50 km, Hanak ilçe merkezine 22 km uzaklıktadır.[9]

Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri
2019 261[10]
2018 264[10]
2017 267[10]
2016 284[10]
2015 296[10]
2014 322[10]
2013 317[10]
2012 344[10]
2011 349[10]
2010 361[10]
2009 376[10]
2008 407[10]
2007 415[10]
2000 541[11]
1990 811[12]
1985 1.110[13]

Kaynakça
  1. "2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 29". 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
  2. Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), yayımlayan: Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3. cilt; I. Cilt, s. 476.
  3. Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), yayımlayan: Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3. cilt; III. Cilt, s. 532.
  4. ""Ardahan kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
  5. Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
  6. Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, 1968, Ankara, s. 95.
  7. "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
  8. "Guguba", Tao Klarceti - Tarih ve Kültür
  9. "Binbaşak (Gügübe) Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
  11. "İl, ilçe ve bucaklara göre köy nüfusları - 2000". TÜİK. 25 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
  12. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
  13. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.