Borçlar hukuku
Borçlar hukuku bir özel hukuk dalıdır ve eşitler arasında meydana gelen ve borç ilişkisi adı verilen hukuki ilişkilerin incelendiği bir disiplindir. Borçlar Kanunu özel hukukta borçlar hukukuna kaynaklık eder ve borçlar hukuku alanına giren borç ilişkilerini düzenleyen bir kanundur. Borç ilişkisi kavramı, özel hukuk açısından tanımlandığında, alacaklı ve borçlu adı verilen iki taraf arasında meydana gelen ve borçlu olan tarafın alacaklıya karşı belli bir davranış biçiminde (edimde) bulunmakla yükümlü olduğu, alacaklının da borçludan bu davranış biçiminin yerine getirilmesini isteyebileceği (ifayı talep edebileceği) hukuki bir bağdır.
Ticaret Hukuku ve Borçlar Hukuku karşılaştırması
Borçlar Hukuku tüm herkesi (tüm vatandaşları) ve istisnai olarak Esnafları ilgilendirir. Ticaret Hukuku ise -istisnalar hariç- Tacirleri (mesleği ticaret olanları) ve Ticari işletmeleri ilgilendirir.
a. Borçlar Kanununda "Şekil Serbestisi" ilkesi geçerlidir; Hukuki İşlem çizilen sınırlar içinde istenilen biçimde yapılır. Seçme hakkı vardır. (Borçlar Kanununda benimsenen ilkedir.) Örneğin: İstenildiği biçimde borç verilebilir; Sözlü, Şahitle, Basit Yazılı, Senetle, Noterde…
b. Ticaret Kanununda "Şekil Şartları" ilkesi geçerlidir; Hukuki İşlem yalnızca hukukun belirlediği tek bir biçimde yapılabilir. Seçme hakkı yoktur. (Ticaret Kanunundaki ilkedir.) Örneğin: Evler yalnızca Tapu Dairesinde, Motorlu Taşıtlar ise Noterde satılabilir. Başka bir yerde yapılan işlem kesinlikle geçersizdir.
| Borçlar Hukuku | Esnaf | Esnaf İşletmesi | Adi İş |
| Ticaret Hukuku | Tacir | Ticari İşletme | Ticari İş |
Borcun unsurları
Borç: Borçlar kanununa göre yerine getirilmesi gereken bir yükümlülüktür. Para ödeme, bir şeyi verme (teslim etme), bir şey yapma hatta bir şeyi yapmama şeklinde olabilir.
1. Edim: Borcun konusu olan her şeydir. Ekonomik bir değer taşıyabileceği gibi taşımayabilir de.
2. Borçlu: Edimi yerine getirmekle yükümlü olan taraftır. (Veresiye işlem tarafı)
3. Alacaklı: Edimin yerine getirilmesini isteme hakkına sahip olan taraftır. (Alasıya işlem tarafı)
4. Talep: Borcun ödenmesinin istenmesidir.
5. İfa: (Yerine getirme) Edimin yerine getirilmesidir. Usulüne uygun ve eksiksiz ifa ile borç sona erer. Ancak bazı durumlarda borç sona erse bile “Borç İlişkisi” devam edebilir. Ör: Kira ödemeleri.
* Eksik Borç: Talep unsuru eksiktir. İfa edilmeyebilir. Ör: Zamanaşımına uğramış borç.
Borç İlişkisinin Kurulması
Zannedildiğinin aksine Borç İlişkileri çoğu zaman çift taraflıdır. Yani her iki tarafa da sorumluluk yükler. Ör: Müşterinin borcu parayı ödemek, Terzinin borcu ise elbiseyi dikmektir. Yalnızca para borçları tek taraflıdır. Ör: Bir arkadaşına geri ödenmek üzere borç para vermek.
- İcap (Öneri): Borç ilişkisi kurma önerisidir. Hangi tarafın yaptığı önemli değildir. Ör: “Bana borç verir misin?” cümlesi bir icaptır. “Eğer istersen sana borç verebilirim” cümlesi de icaptır.
- Kabul: İcaba verilen olumlu yanıttır. Böylece borç ilişkisi kurulmuş olur. (Red: Olumsuz yanıt)
Not: İcap ve Kabul sözlü veya yazılı hatta telefon, mektup, e-mail, kurye gibi bir araçla iletilebilir.
Kaynakça
- Akıntürk, T. (2016). Borçlar Hukuku Genel Hükümler Özel Borç İlişkileri, İstanbul: Beta Yayınları.
- Oğuzman, M.K., Öz, M.T. (2009). Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Vedat Kitapçılık.
- Kılıçoğlu, A.M. (2008). Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara: Turhan Kitabevi.
- Nomer, H.N. (2008). Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul: Beta Yayınları.
