Buhara Emirliği

Buhara Emirliği (Özbekçe: Buxoro Amirligi, Tacikçe: Аморати Бухоро; 1785 - 1920), Aştarhan hanedanı'nın son hanı olan Ebül Gazi zamanında, Muhammed Rahim Han yönetimindeki Moğol kökenli Mangıtlar[3] tarafından kurulan Özbek devleti.[4] Moğol kökenli ancak Cengiz Han soyundan olmayan Mangitler 1747'de Buhara'yı işgal ederek 1753'de Emirliğini ilan etmişti. Dönemin Orta Asya'nın töresine göre Cengiz Han soyundan gelmeyen Han olamadığı için 1756'de "Amīr al-Mu'minīn" unvanını kullanmıştı. Ve 1785 yılında Aştarhan hanedanının Buhara Hanlığını yok etmişti.

Farsça: شاهنشاهی بخارا
Özbekçe: Buxoro amirligi
Buhara Emirliği
1785-1920
Bayrak

  Buhara Emirliği
Başkent Buhara
Yaygın diller Farsça (resmi)[1], Çağatayca[2], Tacikçe, Buhori (İbrani Tacikçesi)
Hükûmet Monarşi
Emir  
• 1785-1800
Mir Masum Şah Murad
• 1911-1920
Muhammed Alim Han
Tarihçe  
• Kuruluşu
1785
• Mangıt kontrolü
1747
• Bağımsızlık ilanı
1785
• Rus işgali
1868
• Rusya himayesi
1873
1920
• Dağılışı
1920
Öncüller		Ardıllar
Buhara Hanlığı
Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti
Günümüzdeki durumu Özbekistan
Tacikistan
Türkmenistan
Kazakistan
Afganistan

1747 yılında Nadir Şah'ın ölümünden sonra, Muhammad Rahim Han, Abulfayz Hanı ve onun oğlunu öldürtür, böylece Canid hanedanlığı biter. Bundan sonra emirler kukla hanlara izin verirler, Abdul Gazi Han'ın ölümüne takiben, Mir Masum Shah Murat'ın tahta çıkması önü açılır.[5]

Mangıtlar zamanında hanlığın sınırları daralmaya başladı ve 19. yüzyılın sonlarına doğru son merkez olan Buhara'nın da Rus işgaline uğramasıyla Buhara Hanlığı Rus boyunduruluğuna girdi ve 1920 yılındaki Sovyet işgaline kadar yarı bağımsız kaldı. Hanlık toprakları 1860'a kadar bugünkü Türkmenistan'ı, Özbekistan'ın batısını ve Kazakistan'ın güneybatısını kapsıyordu.

Hive Hanlığı ve Hokand Hanlığı ile birlikte Özbek üç hanlığı olarak anılmıştır.

Buhara Emirleri
  1. Mir[6] Masum Şah Murat 1785-1800,[7]
  2. Haydar Töre 1800-1826,
  3. Hüseyin 1826,
  4. Ömer 1826-1827,
  5. Nasır Allah 1827-1860,
  6. Muzaffar al-Din 1860-1886,
  7. Abd al-Ahad 1886-1910,
  8. Muhammed Alim Han 1910-1920

Kültür

16. yüzyıl civarında Avrupalı Yahudiler Orta Asya'ya gelmişler ve Bukhara emirliğine yerleşmişlerdir. Daha sonra bu Yahudilere Buhara Yahudileri denilmiştir.

Resimler
Kazak hanlığını yıkan Ruslar'ın daha güneye ilerlemesinden önce hanlıkların durumu
  • Semerkand savunması (1860)
  • Buhara "Ark" (1909, Rusların ilk renkli resimlerinden)
  • Son amiri Muhammed Alim Khan (1880-1944, çekim: 1911)

Notlar
  1. Olivier Roy (2000), The new Central Asia: the creation of nations, p.70
  2. Schiffman, Harold (2011). Language Policy and Language Conflict in Afghanistan and Its Neighbors: The Changing Politics of Language Choice. Brill Academic. s. 178-179. ISBN 978-9004201453. 4 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2015.
  3. Hamad, Subani (2013). The Secret History of Iran. s. 90. ISBN 9781304082893.
  4. Roux, Jean Paul (1984). Türklerin Tarihi (Historie des Turks). Ad. ISBN 975-506-018-9.
  5. Soucek Svat, A History of Inner Asia (2000), sayfa 179-180
  6. 1. Baş, kumandan, amir. 2. Bey, emir. Güncel Türkçe Sözlük
  7. Bosworth C. E., The Ghaznavids, Edinburg, 1963

Ayrıca bakınız
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.