Darfur Savaşı

Darfur Savaşı, Sudan'ın Darfur bölgesinde Şubat 2003'te Sudan Kurtuluş Hareketi (SLM) ve Adalet ve Eşitlik Hareketi (JEM) adlı grupların, Darfur'un Arap olmayan nüfusunu ezmekle suçladıkları Sudan hükümeti ile savaşmaları sonucunda başladı.[24][25] Hükümet, saldırılara Darfur'un Arap olmayan etnik gruplarına karşı etnik temizlik kampanyası yürüterek karşılık verdi. Bu, yüz binlerce sivilin ölümüne yol açtı ve Sudan Devlet Başkanı Ömer el Beşir'in Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından soykırım, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan ithamı ile sonuçlandı.[26]

Darfur Savaşı
Sudan İç Savaşları'nın bir parçası
6 Haziran 2016'da Sudan'daki askeri durum. (Darfur en solda)   Sudan hükümeti ve müttefiklerinin kontrolünde   Sudan Devrimci Cephesi ve müttefiklerinin kontrolünde   Devrim Uyanış Konseyi'nin kontrolünde
Taraflar
SRF^[a] (2020'ye kadar) JEM SLA LJM (2010'dan beri)^[b] SARC (2014'den beri) SLFA (2017'den beri)[1] SLA-Unity SLMJ JEM (Jali) Supported by:  Güney Sudan[2]  Çad (2005–2010)  Eritre (2008'e kadar)[3] Libya (2011'e kadar)[4]  Uganda (2015'e kadar)[5]	Sudan Sudan Silahlı Kuvvetleri Cancavid Çadlı asi gruplar[6] Kaddafi karşıtı kuvvetler (2011)[7] Destekleyenler:  Libya (2011'den beri)  Çin  İran (2016'ya kadar)  Rusya  Belarus[8][9][10]	UNAMID (2007'den beri)
Komutanlar ve liderler
Ahmed Diraige Khalil Ibrahim † Gibril Ibrahim Abdul Wahid al Nur (SLA-AW) Minni Minnawi (SLA-MM) Musa Hilal (Esir)[11] (SARC)	Abdel Fattah al-Burhan Omar al-Bashir (Nisan 2019'a kadar)[12] Musa Hilal (2017'ye kadar) Hamid Dawai Ali Kushayb Ahmed Haroun (Nisan 2019'a kadar)[13][14] Mohamed Hamdan Dagalo Mohammed Nour Abdelkerim	Martin Ihoeghian Uhomoibhi[15] Frank Mushyo Kamanzi[16]
Güçler
SRF: 60,000 JEM: 35,000[17]	SAF: 109,300^[c] RSF: 17,500[18] Janjaweed: <25,000	UNAMID: 15,845 asker ve 3,403 polis memuru[19]
Kayıplar
Bilinmiyor	Bilinmiyor	235 ölü[23] (BM tahmini) 450,000 (Sudan hükümeti tahmini)

Çatışmanın bir tarafında Sudan ordusu ve polisi ile, Cancavid adı verilen, Araplaştırılmış yerli Afrikalılar ve Rizeigat kabilesinden az sayıda Bedevi'den oluşan Sudanlı milis kuvvetleri yer almaktadır. Bölgedeki diğer Arap gruplarının çoğu çatışmalara katılmamaktadır.[27] Diğer tarafta ise, özellikle Arap olmayan Müslüman Fur, Zaghawa ve Masalit etnik gruplarının üyelerinin oluşturduğu SLM/A ve JEM yer alır. Afrika Birliği ve Birleşmiş Milletler'in de bölgede UNAMID adında ortak bir barışı koruma misyonu vardır. Sudan hükümeti, Cancavidleri desteklediğini açıkça reddetse de, kanıtlar, sivillere karşı mali yardım ve silahlar sağladığına ve ortak saldırıları koordine ettiğine dair iddiaları desteklemektedir.[28] İnsan zayiatlarının sayısı, savaş ya da açlık ve hastalıktan birkaç yüz bin ölüye kadar değişmektedir. Savaş sonucunda, milyonlarca kişi mülteci kamplarına veya sınır ötesine göç etmeye zorlandı ve bu bir insani bir kriz yarattı. Eski ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell durumu bir soykırım veya soykırım eylemi olarak nitelendirdi.[29]

Sudan hükümeti ve JEM, barışı sağlamak için geçici bir anlaşma ile Şubat 2010'da bir ateşkes anlaşması imzaladı.[30] Ancak görüşmeler, Sudan ordusunun Tolu Anlaşması'na aykırı olarak bir köye yönelik baskınlar ve hava saldırıları düzenlediği suçlamalarıyla aksadı. Darfur'daki en büyük hükümet karşıtı grup olan JEM, müzakereleri boykot edeceğini açıkladı.[31]

Sudan Devrimi sırasında askeri ve sivil temsilciler tarafından imzalanan Ağustos 2019 Anayasa Deklarasyonu Taslağı, 39 aylık demokratik sivil yönetime geçiş döneminin ilk altı ayında Darfur'da ve Sudan'daki diğer silahlı çatışma bölgelerinde barış anlaşmasına yol açan bir barış sürecinin yapılmasını gerektirmektedir.

Silahlı çatışmaları sona erdirmek için 31 Ağustos 2020'de Sudanlı yetkililer ve bazı isyancı gruplar arasında kapsamlı bir barış anlaşması imzalandı.[32]

Kaynakça

1. "Three Darfur factions establish new rebel group". Sudan Tribune. 7 Temmuz 2017.
2. "Al Bashir threatens to 'disarm Darfur rebels' in South Sudan". Radio Dabanga (İngilizce). 29 April 2015. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
3. Afrol News – Eritrea, Chad accused of aiding Sudan rebels 29 Haziran 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi 7 de septiembre de 2007
4. "Archived copy". 5 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2015. Sudan adjusting to post-Gaddafi era
5. "Uganda Signals Diplomatic Breakthrough With Sudan on Rebels". 13 Şubat 2015. 22 January 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 January 2018 – www.Bloomberg.com vasıtasıyla.
6. Debos 2016, s. 86.
7. https://allafrica.com/stories/201106010572.html
8. "Top-10 обвинений Беларуси в сомнительных оружейных сделках". UDF.BY | Новости Беларуси.
9. "Торговля оружием и будущее Белоруссии | Владимир Сегенюк". maxpark.com.
10. "Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия? | Vechek". maxpark.com.
11. Andrew McGregor (31 Mayıs 2019). "Continued Detention of Rebel POWs suggests Sudan's military rulers are not ready to settle with the Armed Opposition". Aberfoyle Inzernational Security. 24 June 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 June 2019.
12. "Sudan's Bashir Forced to Step Down". Reuters. 11 Nisan 2019. Erişim tarihi: 11 Nisan 2019.
13. "Sudan: Application for summonses for two war crimes suspects a small but significant step towards justice in Darfur | Amnesty International". Amnesty.org. 27 Şubat 2007. 9 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 March 2010.
14. "Sudanese authorities arrest members of Bashir's party: Source". Reuters. 20 Nisan 2019.
15. : Le Secrétaire général et la Présidente de la Commission de l’Union africaine nomment M. Martin Ihoeghian Uhomoibhi, du Nigéria, Représentant spécial conjoint pour le Darfour et Chef de la MINUAD 12 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UN, 27 October 2015
16. : Le Secrétaire général et l’Union africaine nomment le général de corps d’armée Frank Mushyo Kamanzi, du Rwanda, Commandant de la force de la MINUAD 12 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UN, 14 December 2015
17. "Who are Sudan's Jem rebels?". Al Jazeera. 18 March 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
18. Military Balance 2007, 293.
19. : Faits et chiffres 30 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UN, 26 October 2016
20. "Darfur Conflict". Thomson Reuters Foundation. 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 June 2015.
21. "Darfur Peace Agreement – Doha draft" (PDF). Sudan Tribune. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2015.
22. "Sudan Military Strength". GFP. 13 April 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 March 2014.
23. : (5a) Fatalities by Year, Mission and Incident Type up to 31 Aug 2016 | kayıp4 = Toplam ölü:
    300,000 (BM tahmini)
    10,000 (Sudan hükümeti tahmini)[20]
    ^a 2011'kadar Ulusal Kurtuluş Cephesi olarak biliniyordu.
    ^b 2011'de Doha Darfur Barış Sözlşmesi'ni imzaladı.[21]
    ^c Sayı Darfur'da görevlendirilmiş tüm askerler yerine ordunun ytamamını kapsar.[18][22]

    ---

    Toplam mülteci:
    2,850,000–3,000,000<ref>"Sudan". United to End Genocide. 13 July 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 July 2015.
24. "Q&A: Sudan's Darfur conflict". BBC News. 8 Şubat 2010. 14 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2010.
25. "Reuters AlertNet – Darfur conflict". Alertnet.org. 1 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2010.
26. "The Prosecutor v. Omar Hassan Ahmad Al Bashir". International Criminal Court. 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2016.
27. de Waal, Alex (25 Temmuz 2004). "Darfur's Deep Grievances Defy All Hopes for An Easy Solution". The Observer. Londra. 28 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2011.
28. "Rights Group Says Sudan's Government Aided Militias". Washington Post. 20 Temmuz 2004. 4 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2007.
    
    "Darfur – Meet the Janjaweed". American Broadcasting Company. 3 Haziran 2008. 12 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2008.
29. Genocide: A Comprehensive Introduction. Routledge. 27 Eylül 2006. s. 373. ISBN 978-1-134-25980-9. 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2016.
30. "Will peace return to Darfur?". BBC News. 23 Şubat 2010. 8 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2010.
31. "Jem Darfur rebels snub Sudan peace talks over 'attacks'". BBC News. 4 Mayıs 2010. 8 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2010.
32. "Sudan signs peace deal with rebel groups from Darfur". Al Jazeera. 31 Ağustos 2020.