Dimetoka
Dimetoka (Yunanca: Διδυμότειχο / Didymóteicho; 1974'e kadar Katharevousa Yunancası ile: Διδυμότειχον, Didymóteichon; Bulgarca: Димотика), Yunanistan'da, Batı Trakya'da, Evros (Meriç) ilinin (nomos) sınırları içinde bir ilçedir.
| Dimetoka Διδυμότειχο(ν) / Didymóteicho(n) | |
|---|---|
 Dimetoka'da Çelebi Sultan Mehmed Camii | |
| Konum | |
  | |
| Koordinat | 41°21′K 26°30′D |
| Zaman dilimi Yaz (YSU): | DAZD (UTC+02.00) DAYZD (UTC+03.00) |
| Rakım (min-maks): | 0 - 30 m (0 - 98 ft) |
| Yönetim | |
| Ülke | Yunanistan |
| Coğrafi bölge: | Batı Trakya |
| İl: | Evros |
| Nüfus İstatistikleri (2001'e göre) | |
| Belediye | |
| - Nüfus: | 18.998 |
| - Yüz ölçümü: | 335,9 km² (130 sq.mi.) |
| - Nüfus Yoğunluğu: | 57 /km² (146 /sq.mi.) |
| Kodlar | |
| Posta Kodu: | 683 00 |
| Plaka Numarası: | EB |
| İnternet Sitesi | |
| didymoteicho.gr | |
 | |
Coğrafyası
Evros (Meriç) ilinin (nomos) sınırları içinden geçen kızıl çay'ın içerisinden geçtiği bir ilçedir. Türkiye sınırına 12 kilometre mesafede, Sofulu'nun 20, Dedeağaç'ın 90 kilometre kuzeyindedir. 2001 rakamlarına göre ilçe merkezinin azalma eğilimi gösteren nüfusu 8.000, ilçe bütününün nüfusu 19.300'dür.
Tarihi
Ansbertus, Alman İmparatoru Friderik’in 1189 yılı Haçlı Seferi’nden bahsederken,Dimetoka (Timotikon) şehrine bu dönemde Kumanların sahip olduğunu bildirir [1].Evvelce Plotinoupolis olarak anılan Didymoteichon Geç Bizans döneminden itibaren bölgesinde önem kazanmış, imparatorluğun son hanedanı Palaiologus'lara karısı aracılığı ile akraba olmakla hanedana bir anlamda dışarıdan giren rakip imparator VI. İoannis 26 Ekim 1341'de destekçilerince burada imparator ilan edildi ve uzun bir iç savaş sürecinden sonra 16 Mayıs 1346'da burada taç giydi. 1343'de Kantakuzenos'un karısı Eirene'in burada Bulgarlarca ablukaya alınması üzerinde yardıma çağrılan Aydınoğlu Gazi Umur Bey 380 gemi ve 29,000 askerle bölgeye gelerek Bulgarları Didymoteichon'dan uzaklaştırmayı başardı. 1345'te yine Aydınoğlu Gazi Umur Bey, yanında Saruhan Beyliği hanedanından Saruhanoğlu Süleyman Bey olduğu halde 20,000 süvari ile Orhan Gazi'nin evvelce buraya sevkettiği birliklere katılmış ve üç beyliğin müşterek kuvveti Didymoteichon bölgesini egemenliği altına başlayan Bulgar şaki Momçilo'yu 7 Haziran 1345'te yenmeyi başarmışlardır.
1361'de Osmanlı Devleti topraklarına dahil edilmesinin ardından Dimetoka döneminde Balkanların önemli merkezlerinden biri haline geldi. Osmanlı padişahı I. Murad, Edirne'de Eski Saray inşa edilirken 5 yıl burada kalmış, oğlu Yıldırım Bayezid burada doğmuştur. Önemli bir Osmanlı mimari eseri olan (hâlen bakımsız durumdaki) Çelebi Sultan Mehmet Camii (Dimetoka Beyazıt Camii de denir) bu dönemde inşa edilmiştir. Kara Timurtaş Paşa oğlu Oruç Paşa'nın 1398, Feridun Ahmed Bey'in 1571 tarihli hamamları da bulunmaktadır.
Bu anlamda, Dimetoka'nın kısa bir süre için, Osmanlı Devleti'ne (Bursa'nın yanı sıra ve Edirne öncesinde) başkentlik yaptığı söylenebilir.
18. yüzyılda ise, Rusya'ya karşı giriştiği Poltava Savaşı'nı kaybederek Osmanlı İmparatorluğu'na sığınan İsveç kralı Demirbaş Şarl, 1713-1714'te burada meskun tutulmuştur.
Edirne Vilayet Matbaası Müdürü Şevket Dağdeviren'in yazdığı 1892 tarihli salnameye göre;
Dimetoka, Edirne sancağının bir kazasıdır. Kış mevsiminde Kızıldeli nehri ile Meriç nehrinin taşması sonucu arazi göl haline gelir, sular çekilince buraya ekin ekilir ve bol ürün alınır. Kavunu Ergene kavunundan lezzetlidir. İpek kozacılığı, örme çorap, şayak, aba dokumacılığı, hünnap ve zıvanalı cep çakısı ünlüdür. Kasabada 7 cami (Yıldırım Bayezid, Çarşı, Nasuh Bey, Feridun Ahmet Paşa, Köprübaşı, Cercer ve Kum camileri) 3 mescit, 3 tekke, 3 rakı fabrikası, hükûmet konağı, telgrafhane, süvari ve piyade kışlası, redif deposu, askeri hastane, baytarhane ve zahire ambarı vardır.[2]
Dimetoka, esasen, İkinci Balkan Savaşı'nda Enver Paşa tarafından Edirne ile birlikte geri alınan bölgenin içindedir. Ağustos 1913'te imzalanan Bükreş Antlaşması ile Bulgaristan sınırları içinde kalan Batı Trakya demiryolu hattının 50 km.lik bir kısmı Meriç'in batı kıyı şeridini takip ederek buradan geçmekteydi. Bu da, Bulgaristan iç bölgeleri ile Batı Trakya limanları arasındaki ulaşımın kısmen Türkiye topraklarından geçmesi sonucunu doğurmaktaydı. 1915 sonbaharında, Çanakkale Savaşı'nın kritik dönemleri aşıldıktan sonra, yeni saldırılara karşı Almanya'dan sevkedilecek malzemenin Türkiye'ye ulaşabilmesi için Bulgaristan'ın Almanya-Avusturya-Osmanlı İmparatorluğu ittifakı içinde savaşa girmesi çok önemli görülmekteydi. Savaşın her iki ittifak grubunun da uzun bir süre lobi yaptığı Bulgaristan, bu kritik bölgeyi (savaşın sonunu beklemeksizin) hemen terketmeyi kabul eden İttihat ve Terakki politikası ile cezbedildi. Böylece Dimetoka yöresi, 1915'te Bulgaristan'a bırakılarak bu ülkenin İttifak Devletleri tarafında savaşa girişinin rüşveti oldu.
I. Dünya Savaşı sonunda, Lozan Antlaşması ile kesinleşecek şekilde Yunanistan'a dahil edilmiştir.
Günümüz Dimetoka'sının karşılaştığı en büyük sorun mütemadiyen Meriç Nehri'nin taşkınlarına uğramasıdır.
Nüfus
| Dimetoka Kazası'nın Nüfus Cetveli 1892 [2] | |||
| Kadın | Erkek | Toplam | |
| İslam | 3765 | 3739 | 7504 |
| Rum | 7945 | 8860 | 16805 |
| Ermeni | 98 | 90 | 188 |
| Yahudi | 256 | 289 | 545 |
| Bulgar | 605 | 638 | 1243 |
| Toplam | 12669 | 13616 | 26285 |
| Yıllara göre şehir nüfus verileri | |
|---|---|
| 1991 | 8,336 |
| 1981 | 8,571 |
| 1940 | 7,791 |
Çelebi Sultan Mehmed I Camii
Bayezid Mehmed I Camii - genel görünüm.
Bayezid Mehmed I Camii.
Bayezid Mehmed I Camii.
Bayezid Mehmed I Camii (restorasyon aşamasındaki iç bölüm).
Bayezid Mehmed I Camii (restorasyon aşamasındaki iç bölüm).
Bayezid Mehmed I Camii (restorasyon aşamasındaki iç bölüm).
Bayezid Mehmed I Camii (restorasyon aşamasındaki iç bölüm).
Bayezid Mehmed I Camii (restorasyon aşamasındaki iç bölüm).
Ayrıca bakınız
Kaynakça
 |
Wikimedia Commons'ta Didymoteicho ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Giorgios C. Liakopuoulos. "The Ottoman conquest of Thrace: Aspects of historical geography, sf. 84-85" (PDF) (İngilizce). Bilkent Üniversitesi. 23 Mart 2006 tarihinde Master tezi: kaynağından
|url=değerini kontrol edin (yardım) arşivlendi.
- Historia de expeditione Friderici Imp. ab Ansberto scripta. Ed. Dobrowsky, Pragae, 1827. in 8, Cf. Jahrbücher der Liter. Wien, 1828, Bd. XLII. S.55.
- Kazancıgil, Dr. Ratip - Gökçe, Nilüfer Dağdevirenzade M. Şevket Bey'in Edirne Tarihi ve Balkan Savaşı Anıları Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi Yayınları No: 41 Edirne 2005