Edib Çiçekli
Edib bin Hasan el-Çiçekli (1909, Hama, Osmanlı Devleti - 27 Eylül 1964, Goiás, Brezilya), yaptığı darbe sonrası Suriye'de idareyi ele alıp Temmuz 1954'ten Şubat 1955'e kadar yaklaşık sekiz ay boyunca da devlet başkanlığı ve başbakanlık yapmış askeri lider.
| Edib bin Hasan El-Çiçekli أديب بن حسن الشيشكلي | |
|---|---|
 | |
| Suriye Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 11 Temmuz 1953 - 25 Şubat 1954 | |
| Yerine geldiği | Fevzi Selu |
| Yerine gelen | Haşim el-Attasi |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Edib bin Hasan El-Çiçekli 1909 Hama, Osmanlı Devleti .svg.png.webp){kind=small} |
| Ölüm | 27 Eylül 1964 (55 yaşında) Ceres, Goiás, Brezilya  |
| Dini | Sünni İslam |
Yaşamı
1909'da Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Hama'ta doğdu. Kürt ve Türk kökenli bir aileden gelen Çiçekli'nin soyadı Türkçedeki çiçek kelimesinden gelir ve Latin alfabesi kullanan farklı dillere, Chichakly, Chichakli, Jijakli veya Shishakli şeklinde de aktarılmaktadır.[1]
Askerî akademide eğitim aldı. Suriye Sosyal Milliyetçi Partisi'nin ilk üyelerinden birisi oldu. 1948'deki Arap-İsrail Savaşı'nda gönüllü olarak savaştı. Bu savaştaki yenilgi sonrası yönetimi ele geçiren ve parlamenter sistemi sekteye uğratan Hüsnü Zaim darbesine karşı, aralarında Çiçekli'nin de bulunduğu partili subaylarca karşı darbe yapıldı. Devlet başkanlığına gelen Haşim el-Attasi'nin Haşimi Hanedanı altında yönetilen Irak Krallığı ile birlik oluşturma çabalarına karşı çıktı. Bu gayelerle 1949'da Suriye'de bir askerî darbe gerçekleştirdi. Attasi'yi görevde tuttu, bazı komutanları astı ve kendi adamlarından Fevzi Selu'yu devlet başkanı olarak görevlendirdi. Temel amacı Suriye'deki Haşimi yanlısı siyasete engel olmaktı. Bu darbenin Hür Subaylar Hareketi'ne cesaret verdiği ve 1952 Mısır Devrimi'ne örnek olduğu da öne sürülmüştür.
Başkanlık dönemi
Fevzi Selu'nun bir kukla idareci olarak Çiçekli'nin kontrolünde geçen dönem sonrasında idareyi ele aldı. Tüm siyasi partileri kapattı ve askeri rejimi tam anlamıyla tesis etti. Suriye Komünist Partisi, Suriye'deki Müslüman Kardeşler, Suriye Baas Partisi ve diğer partiler ve liderleri bu dalgadan kurtulamadı. Kendisi de devlet başkanı oldu. Yandaş olmayan basın organlarını ve gazeteleri yasakladı. döneminde radyodan halka sık sık seslenerek toplum üzerinde etkili olmaya çalıştı. Ağustos 1952'de bir hükûmet tesis etmeye çalıştı ancak başta Haşim el-Attasi olmak üzere nüfuzlu sivil siyasetçiler tarafından boykot edildi. Döneminde batıyla dengeli ilişkiler kurdu ancak İsrail karşıtlığını da sürdürdü. Haşimi Hanedanı idaresindeki Irak ve Ürdün ile mesafeli bir ilişki kurdu. Aralarında önde gelen Baasçı Adnan el-Malki'nin de olduğu pek çok subayı tutuklattı. Sivil siyasetçilerden Haşim el-Attasi ve Dürzi lider Sultan el-Atraş'ın oğulları Adnan ve Mansur'u da tutuklattı.
Şubat 1954'te Çiçekli idaresine karşı, Irak destekli olduğu da öne sürülen bir darbe gerçekleştirildi. Darbeciler arasında Dürzi subaylar, Baasçılar ve Komünist Parti üyeleri vardı. Çiçekli bir iç savaşa meydan vermemek adına görevde kalmak için direnmedi ve Lübnan'a kaçtı. Lübnan'daki Dürzi lider Kemal Canbolat'ın ölüm tehdidi sonrasında Brezilya'ya kaçtı. 1958'de Suriye ve Mısır'ın Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni kurması öncesi bir darbe için kullanılmaya çalışıldıysa da Suriye istihbaratı tarafından engellendi ve gıyabında ölüme mahkûm edildi.
1964 yılında Brezilya'nın Goiás bölgesindeki Ceres'te, Suriyeli bir Dürzinin gerçekleştirdiği suikaste uğrayarak öldürüldü.
Kaynakça
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Fevzi Selu |
Suriye Devlet Başkanı 1953-1954 |
Sonra gelen: Haşim el-Attasi |