Gaslighting

Gaslighting, bir psikolojik manipülasyon ve taciz yöntemi. Bireyi kendi hafıza, algı ve akıl sağlığını sorgulayıp irdelemeye iten bir çeşit kötü yönlendirme. Bireyde veya seçilen grupta şüphe uyandırma, kalıcı inkâr, çelişki ve yalan yoluyla peyderpey dikte edilir ve fark edilmesi kimi zaman güçtür. Terimin adı, Gas Light (Gaz Lambası) adlı 1938 yapımı bir oyundan gelmektedir. Oyundaki erkek karakter eşini deli olduğuna ikna etmeye çalışır ve gaz lambasını söndürdüğünde eşi bunun gerçek değil uydurulmuş bir şey olduğunun farkına varır.

İstismar

Türüne göre

Genel kavramlar
Şiddet / Baskı
Gücün kötüye kullanımı / Zulüm


Fiziksel istismar
İşkence
Çocuk istismarı
Aile içi şiddet


Psikolojik istismar
Küçük düşürme / Gözdağı verme
Mobbing / Zorbalık
Kurbanı suçlama
Nefret söylemi / Manipülasyon
Takipçilik / Sibertakipçilik
İlişkisel saldırganlık
Ebeveynsel yabancılaşma
Psikolojik işkence / Zihin kontrolü
Toplumsal veya bireysel sakınma
Zor yollu ikna / Taciz
Sözlü taciz
Gaslighting


Cinsel istismar
Ensest / Çocuğun cinsel istismarı
Tecavüz / Cinsel istismar

Kurbana göre

Çocuk istismarı / Aile içi şiddet
Yaşlı istismarı / İş yerinde şiddet
Tutuklu istismarı
Hasta istismarı
Engelli istismarı
Hayvanlara uygulanan şiddet

Suçluya göre

Polis şiddeti
İnsan deneyleri

İlgili

Ağır bedensel ceza
Erişkin Koruma Hizmetleri

Gaslighting yaşanan ikili ilişkilerde baskın olan birey idealleştirme, değersizleştirme ve gözden çıkarma şeklindeki üç aşamayı izler. Baskın olma ve manipüle etme amacındaki birey ilk olarak birlikteliklerinin harika olduğu algısı yaratıp hayran olma safhasına geçer. Bir sonraki ve en zor olan evre, yani değersizleştirme evresinde hayranlık duyulan birey sorunlu, ideal olmayan ve hiçbir şeyi beceremeyen bir kişiye evriltilir. Gözden çıkarma safhasında ise mağdur terk edilerek yeni arayışlar içine girilir.[1] Bu dikteye maruz kalan kurbanlar sık sık kendilerini özür dilerken bulabilirler.[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. "Kadınlar anlatıyor: Aşk mı, tutku mu yoksa psikolojik manipülasyon yollu baskı mı?". BBC Dergi. 22 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2018.
  2. "Gençlerle Güvenli İlişkiler Üzerine Çalışmak" (PDF). Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği. s. 50. 22 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2018.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.