Genco Erkal
Genco Erkal (d. 28 Mart 1938, İstanbul), Türk tiyatro sanatçısıdır.
Genco Erkal | |
---|---|
Doğum |
28 Mart 1938 İstanbul, Türkiye |
Meslek | Tiyatro oyuncusu, Oyuncu, Eğitmen |
Etkin yıllar | 1959-günümüz |
Ödüller |
En İyi Erkek Oyuncu 1982 – At (film) 1983 – Faize Hücum |
Resmî site | dostlartiyatrosu.com |
Yaşamı
28 Mart 1938’de İstanbul’da doğdu. Robert Kolej'den mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi'nin Psikoloji bölümünü bitiren Genco Erkal 1959 yılından başlayarak Türkiye'nin önemli özel tiyatro topluluklarında oyuncu ve yönetmen olarak çalıştıktan sonra, 1969 yılında, bugün de sanat yönetmeni olduğu Dostlar Tiyatrosu'nu kurdu. Gorki, Brecht, Sartre, Peter Weiss, Steinbeck, Havel, Tankred Dorst gibi yabancı yazarların yanı sıra, Aziz Nesin, Haldun Taner, Nâzım Hikmet, Can Yücel, Refik Erduran, Vasıf Öngören, Orhan Asena, Behiç Ak gibi Türk yazarların oyunlarını yönetti. Roman, öykü, şiir gibi değişik türlerden tiyatroya uyarlamalar yaptı, oyunlar çevirdi.[1]
Çeşitli ödüller kazandığı ünlü rolleri arasında Yaroslav Haşek'ten Aslan Asker Şvayk, Gogol'den Bir Delinin Hatıra Defteri, Bertolt Brecht'ten Galileo, Maxwell Anderson'dan Yalınayak Sokrates, Nâzım Hikmet'ten Kerem Gibi, Can Yücel'den Can sayılabilir.
Senfonik konserlerde Prokofiev'in Peter ile Kurt, Stravinski'nin Askerin Öyküsü, Fazıl Say'ın Nâzım adlı yapıtlarını anlatıcı olarak seslendirdi.
Önemli uluslararası film festivallerinde gösterilen ve birçok ödül kazanan At, Faize Hücum, Hakkâri'de Bir Mevsim, Camdan Kalp ve uzun bir aradan sonra 2008 yılında çevrilen Pazar-Bir Ticaret Masalı filmlerinin baş rolünde oynadı. TRT Televizyonu için Haldun Taner'in ünlü müzikli oyunu Keşanlı Ali Destanı'nı yönetti ve oynadı.
Değişik yıllarda birçok kez "yılın en iyi erkek oyuncusu", "en iyi tiyatro yönetmeni" seçildi, yaşam boyu başarı ödülleri kazandı. 1982 yılında At ve 1983 yılında Faize Hücum filmleri ile "en iyi erkek oyuncu" dalında Antalya Film Festivali'nde iki kez Altın Portakal aldı.
1993-1998 yılları arasında, Paris'te ve Avignon Festivali'nde Fransızca da oynamaya başlayan Genco Erkal, üç Fransız yapımında rol aldı: Nâzım Hikmet'ten Sevdalı Bulut, Philippe Minyana'dan Ou vas-tu Jérémie? ve Paulo Coelho'nun ünlü romanından uyarlanan Simyacı.
2008 senesinde kendi yazdığı ve yönettiği Sivas'93 isimli belgesel tiyatro oyununu, Türkiye ve Avrupa genelinde tiyatroseverlere sunmuştur. Oyun 1993 yılında Sivas`ta Madımak otelinde yapılan katliamı konu almıştır. Bu oyunu ile Pertevniyal Lisesi tarafından 2008 yılının en iyi tiyatro ödülünü almıştır.
2009 senesinde, Amerikalı tarihçi ve tiyatro yazarı Howard Zinn tarafından 1999 yılında yazılan Marx in Soho adlı tek kişilik tiyatro oyununu güncelleyerek Marx'ın Dönüşü adıyla sahnelemeye başlamıştır. Sanatçı Çağan Irmak'ın senaryosunu yazdığı ve yönettiği Prensesin Uykusu filminde başrolde oynamıştır. Film 19 Kasım 2010 tarihinde vizyona girmiştir.
Rol aldığı oyunlar
- Ben Bertolt Brecht : Bertolt Brecht\Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 2011
- Nereye Gidyoruz : Aziz Nesin\Genco Erkal- Dostlar Tiyatrosu - 2010
- Kerem Gibi : Nâzım Hikmet\Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 2009
- Marks'ın Dönüşü : Howard Zinn - Dostlar Tiyatrosu - 2008
- Sivas '93 : Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 2007
- Oyun Sonu : Samuel Beckett - Dostlar Tiyatrosu - 2006
- Aymazoğlu ile Kundakçılar : Max Frisch\Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 2005
- Buluşma : Terry Johnson - Dostlar Tiyatrosu - 2004
- Fay Hattı : Behiç Ak - Dostlar Tiyatrosu - 2003
- Yaşasın Savaş :\Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 2002
- Yarışma : Laurent Baffie\Umur Bugay - Dostlar Tiyatrosu - 2001
- Oyuncu : Tankred Dorst - Dostlar Tiyatrosu - 2000
- Can (oyun) : Can Yücel\Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 1999
- Yalınayak Sokrates : Maxwell Anderson - Dostlar Tiyatrosu - 1998
- Yosma : Bertolt Brecht\Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 1997
- Simyacı : Paulo Coelho - Dostlar Tiyatrosu - 1996
- İçimdeki Çığlık :Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 1995
- Birtakım Azizlikler : Aziz Nesin\Genco Erkal- Dostlar Tiyatrosu - 1994
- İnsanlarım : Nâzım Hikmet\Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 1993
- Bir Delinin Hatıra Defteri : Nikolay Gogol - Dostlar Tiyatrosu - 1992
- Sevdalı Bulut : Nâzım Hikmet\Mehmet Ulusoy - Dostlar Tiyatrosu - 1991
- Aslan Asker Şvayk : Yaroslav HasekGenco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 1990
- Merhaba (oyun) : Aziz Nesin\Haldun Taner\Nâzım Hikmet\Genco Erkal- Dostlar Tiyatrosu - 1990
- Buruk Ezgi : Vaclav Havel - Dostlar Tiyatrosu - 1989
- Üzbik Baba : Alfred Jarry - Orhan Duru - Dostlar Tiyatrosu - 1988
- Bay Puntila ile Uşağı Matti : Bertolt Brecht - Dostlar Tiyatrosu - 1987
- Ben, Bertolt Brecht : Bertolt Brecht\Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 1986
- Yaz (oyun) : Edward Bond - Dostlar Tiyatrosu - 1985
- Yalınayak Sokrates : Maxwell Anderson - Dostlar Tiyatrosu - 1984
- Galileo Galilei : Bertolt Brecht - Dostlar Tiyatrosu - 1983
- Ağrı Dağı Efsanesi : Yaşar Kemal - Dostlar Tiyatrosu - 1981
- Her gün Yeni Baştan : Nâzım Hikmet-Aziz Nesin-Haldun Taner-Bertolt Brecht - Dostlar Tiyatrosu - 1980
- Kafkas Tebeşir Dairesi : Bertolt Brechtl - Dostlar Tiyatrosu - 1979
- Brecht - Kabare : Bertolt Brecht\Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 1978
- Devrik Süleyman : Aydın Engin - Dostlar Tiyatrosu - 1977
- İkili Oyun : Bilgesu Erenus - Dostlar Tiyatrosu - 1977
- Gün Dönerken : Yavuzer Çetinkaya - Dostlar Tiyatrosu - 1976
- Bitmeyen Kavga : John Steinbeck - Dostlar Tiyatrosu - 1976
- Sabotaj Oyunu : Macit Koper - Dostlar Tiyatrosu - 1975
- Ortak : Bilgesu Erenus - Dostlar Tiyatrosu - 1975
- Ezenler Ezilenler : Mehmet Akan - Dostlar Tiyatrosu - 1975
- Düşmanlar : Yavuzer Çetinkaya\Maksim Gorki - Dostlar Tiyatrosu - 1974
- Kerem Gibi : Nâzım Hikmet\Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 1974
- Alpagut Olayı : Haşmet Zeybek\ Dostlar Tiyatrosu İşçi Kolu - Dostlar Tiyatrosu - 1974
- Büyük Dümen : Art Buchwald - Dostlar Tiyatrosu - 1973
- Şili'de Av : Orhan Asena - Dostlar Tiyatrosu - 1973
- Azizname : Aziz Nesin\Genco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 19773
- Abdülcanbaz : Turhan Selçuk - Mehmet Akan, Engin Ardıç, Genco Erkal, Macit Koper - Dostlar Tiyatrosu - 1972
- Analık Davası : Bertolt Brecht\Mehmet Akan - Dostlar Tiyatrosu - 1971
- Soruşturma : Peter Weiss - Dostlar Tiyatrosu - 1971
- Zemberek : Başar Sabuncu - Dostlar Tiyatrosu - 1971
- Aslan Asker Şvayk : Yaroslav HasekGenco Erkal - Dostlar Tiyatrosu - 1971
- Havana Duruşması : H.M. Enzensberger - Dostlar Tiyatrosu - 1970
- Asiye Nasıl Kurtulur? : Vasıf Öngören - Dostlar Tiyatrosu - 1970
- Nekrasof : Jean Paul Sartre - Dostlar Tiyatrosu - 1970
- Rosenbergler Ölmemeli : Alain Decaux - Dostlar Tiyatrosu - 1969
- Durdurun Dünyayı İnecek Var : Anthony Newley\Leslie Bricusse - Dostlar Tiyatrosu - 1969
- Ha Me Ka Ha Ha Pe : Ali Tahsin - Dostlar Tiyatrosu - 1969
- Durdurun Dünyayı İnecek Var : (Anthony Newley ve Leslie Biriousse) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1966
- Keloğlan : Birkan Özdemir - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1965
- Arturo-Ui’nin Önlenebilir Tırmanışı : Bertolt Brecht - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1965
- Keşanlı Ali Destanı : Haldun Taner - Engin Cezzar Gülriz Sururi Tiyatrosu - 1964
- Otello : William Shakespeare - Gülriz Sururi Engin Cezzar Tiyatrosu
- Sırça Kümes : Tenesse Williams - Kent Oyuncuları - 1964
Yönettiği oyunlar
- Durdurun Dünyayı İnecek Var : (Anthony Newley ve Leslie Biriousse) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1966
- Pazar Gezintisi : (George Mitchele) - Ankara Sanat Tiyatrosu - 1965
Filmografisi
- Prensesin Uykusu : Çağan Irmak - 2010
- Pazar, Bir Ticaret Masalı : Ben Hopkins - 2008
- Camdan kalp : Fehmi Yasar - 1990
- Keşanlı Ali Destanı (Tv filmi) : Genco Erkal - 1988
- Hakkâri'de Bir Mevsim : Erden Kıral - Dostlar Tiyatrosu - 1983
- Faize hücum : Zeki Ökten - 1982
- At (film) : Ali Özgentürk - 1982[2]
- Bir Delinin Hatıra Defteri : Tv filmi - 1974
Ödülleri
- 1982 Altın Portakal Film Festivali En İyi Erkek Oyuncu Ödülü (At)
- 1983 Altın Portakal Film Festivali En İyi Erkek Oyuncu Ödülü (Faize Hücum)
- 1998 Afife Tiyatro Ödülleri Yılın En Başarılı Erkek Oyuncusu Ödülü (Simyacı, Dostlar Tiyatrosu)
- 2000 Afife Tiyatro Ödülleri Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü (Yaşamı Boyunca Tiyatro Dalında Başarılı Çizgisini Sürdürmüş ya da Tiyatro Sanatına Katkıları Bulunmuş Kişi)
- 2000 Avni Dilligil Ödülleri Yaşam Boyu Başarı Ödülü
- İsmail Dümbüllü Ödülü
- 2014 Sinema Yazarları Derneği Ödülleri Onur Ödülü
- 20. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri Seçici Kurul Üstün Performans Ödülü (Bir Delinin Hatıra Defteri, Dostlar Tiyatrosu)
Kaynakça
- "Genco Erkal". http://www.dostlartiyatrosu.com. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2016.
|yayıncı=
dış bağlantı (yardım) - Öcel, Nilüfer (2006). Türk ve dünya sinemasında çocuk imgesi. Ebabil. s. 205. 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2016.
Dış bağlantılar
Vikisöz'de Genco Erkal ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- BBC Türkçe, Genco Erdal, 2008 - 201526 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.