Giganotosaurus

Giganotosaurus (Latince: dev güneyli sürüngen), Geç Kretase döneminin erken Senomaniyen çağında (yaklaşık 97-98 milyon yıl önce) Güney Amerika'da yaşamış, Theropoda alt takımından bir dinozor cinsi.

Giganotosaurus
Bilimsel sınıflandırma
Üst âlem: Eukaryota Âlem: Animalia Şube: Chordata Alt şube: Vertebrata İnfa şube: Gnathostomata Üst sınıf: Tetrapoda Sınıf: Reptilia Üst takım: Dinosauria Takım: Saurischia Alt takım: Theropoda Familya: Carcharodontosauridae Alt familya: Giganotosaurinae Cins: Giganotosaurus Coria & Salgado, 1995
Tür
G. carolinii Coria ve Salgado, 1995 (type)

Kökenbilim

Bu canlının tam bilimsel adı Giganotosaurus carolinii'dir. Cins adı 'Giga' (Latince: büyük), 'Notos' (Antik Yunanca: güney) ve 'Sauros' (Antik Yunanca: kertenkele) kelimelerinin birleşmesinden oluşur. Tür adı olan 'carolinii' ise fosil kalıntılarını keşfeden Ruben D. Carolini'ye itafen verilmiştir. [1]

Giganotosaurus'un bir insanla boyutsal kıyası

Keşif

Amatör bir fosil avcısı olan Ruben D. Carolini bu canlının kalıntılarını 1993 yılında Arjantin'in güneyinde Patagonya bölgesinde bu canlının fosillerini keşfetmiştir. [2] İlgili bölgenin stratigrafik çözümlemesi yapılmıştır. Neuquen Eyaleti içinde Villa El Chocon şehrinin 15 km güneyinde yer alan fosil bölgesi, Candeleros üyesi, Rio Limay Formasyonu ve Neuquen grubuna aittir. MUCPv- CH-1 olarak adlandırılan (Museo de la Universidad Nacional del Comahue, El Chocon Koleksiyonu) fosil numunesi parçalı bir kafatası, neredeyse tam bir omurga dizisi, leğen kemiği kemeri, göğüs kemiği kemeri, uyluk kemiği ve sol kaval kemiği ile sol kamış kemiğinden oluşan eklemli bir iskeletten oluşur. [1] 1995 yılında Coria ve Salgado tarafından bu fosil parçaları incelenmiş ve bilimsel olarak adlandırma ve sınıflandırma yapılmıştır. [1]

Fiziksel Özellikler

Bu dinozor cinsinin ortalama uzunluğu yaklaşık 13 metre olarak düşünülmektedir. Ağırlığı konusunda ise eksik iskeleti nedeniyle tam bir ortak noktaya varılamamıştır. Kafatası boyutu ve ağırlık arasında kurulan deneysel formüllerle 13 ton kadar geldiği ileri sürülmektedir. Coria ve Salgado ise 6,5 ton gibi bir ağırlık değeri üzerinde durmaktadırlar.[3]

Hayfa Müzesi'nde bir Giganotosaurus kafatası

Giganotosaurus'un üst çene kemiği uzun ve yüksektir. 1,56 m kafatası uzunluğuyla teropodlar içindeki en büyük kafataslarından birisine sahiptir. [3] Kafatasında belirgin bir burun aşağısı çıkıntısı yer alırken; Allosaurus veya Tyrannosaurus gibi cinslerdekine benzer üst çene kemiği oyukları vardır. Bu canlının boyun yapısı pek ve güçlüdür, zira boynun güçlü bir merkeze (centrum) sahiptir, ayrıca dişsi çıkıntılar barındırır. Göğüs kemeri oransal olarak Tyrannosaurus'unkilerden ufaktır. Kalıntılarının eksik olması diğer teropodlarla doğrudan kıyaslanması konusunda sorun yaratmakta olsa da uyluk kemiğinin ünlü T-rex fosil üyesi Sue'dan 5 cm uzun olduğu bilinmektedir.[1]

	Allosaurus   Carcharodontosauria   Neovenatoridae   Carcharodontosauridae   Concavenator         Acrocanthosaurus     Eocarcharia         Shaochilong   Carcharodontosaurinae   Carcharodontosaurus saharicus     Carcharodontosaurus iguidensis   Giganotosaurini   Tyrannotitan       Mapusaurus     Giganotosaurus

Habitat ve Beslenme

Günümüz Patagonya toprakları ciddi olarak farklı tür dinozorları içeren formasyonlara sahiptir. Sadece teropodlar değil ünlü saurapodlar da bu fosil tabakalarından çıkarılmaktadır, en büyük dinozorlardan biri olan Argentinosaurus huinculensis buralı dinozorlardan biridir. Candelos üyesi içinde bir sauropod olmasa da taşkın ovası dahilinde öncü titanosauruslardan biri Andesaurus delgadoi ve henüz isimlendirilmemiş bir diplodocus benzeri sauropod fosilleri bulunmuştur. Etçil dinozorların da bölgede bulunması Giganotosaurus'un bulunduğu arkaik ekosistem hakkında bilgiler vermektedir.[1] 2006 yılında yapılan bir çalışmada akraba bir cins olan Mapusaurus ile ilgili bir keşif gerçekleşmiştir. Bu çalışmaya göre aynı fosil yatağında birçok Mapusaurus üyesine ait fosiller çıkarılmıştır. Net bir şey söylemek zor da olsa akraba bir tür olan Giganotosaurus'un da grup halinde avlandığı ileri sürülebilir.[2]

Kaynakça

1. Coria and Salgado, Rodolfo and Leonardo. "A new giant carnivorous dinosaur from the Cretaceous of Patagonia". www.nature.com. Nature.
2. Castro, Joseph. "Giganotosaurus: Facts About the 'Giant Southern Lizard'". www.livescience.com. LiveScience.
3. Therrien and Henderson, François and Donald. "My theropod is bigger than yours...or not: Estimating body size from skull length in theropods is bigger than yours...or not: Estimating body size from skull length in theropods". www.researchgate.com. Researchgate.