Gliseraldehit
Gliseraldehit, veya diğer adıyla gliserik aldehit, C3H6O3 formülüne sahip üç karbonlu bir monosakkarittir. Bilinen tüm aldozlar arasındaki en basit moleküldür. Tatlı ve renksiz bir kristal katı olan gliseraldehit, canlı vücudunda orta derecede önem taşımaktadır. Bileşiğin kökü gliserin ve aldehitten gelmektedir.
| Gliseraldehit | |
|---|---|
 | |
| Kimyasal adı | 2,3-Dihidroksi propanal |
| Diğer adları | Gliseraldehit Gliserik aldehit |
| Kimyasal formül | C3H6O3 |
| Molekül ağırlığı | 90.08 g/mol |
| Yoğunluk | 1.455 g/cm3 |
| CAS numarası | 367-47-5 |
| Ergime noktası | 145 °C |
| Kaynama noktası | 140-150 °C - (0.8 mmHg) |
| SMILES | OCC(O)C=O |
| Kaynakça ve sorumluluk reddi | |
Gliseraldehit, kiral merkeze sahiptir ve iki farklı dizilişte enantiyomeri vardır:
- R, Latince sağ anlamına gelen rectus sözcüğünden gelmektedir.
- S, Latince sol anlamına gelen sinister sözcüğünden gelmektedir.
| Enantiyomer adı | D-gliseraldehit (R)-gliseraldehit (+)-gliseraldehit |
L-gliseraldehit (S)-gliseraldehit (−)-gliseraldehit |
| Fischer gösterimi |  |
 |
| Yapısal formül |  |
|
| Molekül modeli |  |
 |
Gliseraldehitin optik dönmesi R için (+) ve S için (−) şeklindedir. Ancak bu durum tüm monosakkaritlerde aynı değildir. Stereokimyasal dönme sadece kimyasal yapıya bağlıdır. Hâlbuki optik dönme deneysel olarak tespit edilebilir.
Gliseraldehit, karbonhidratların biçimsel standartları için kullanılmaktadır. Monosakkaritlerin kimliksel uyumu, molekülün son stereo-merkezinde yer almaktadır. Gliseraldehit, dihidroksi aseton ile beraber hafif yanma aracılığıyla hazırlanabilmektedir. Bunun için katalizör olarak hidrojen peroksit ve demir tuzu kullanılmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Merck Index, 11th Edition, 4376.
Dış bağlantılar
- Chin. Chem. Soc., Vol. 48(9) 283 (1999)27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. On the Assignment of Anomeric Configuration (pdf)