Hüsrev Paşa Camii
Hüsrev Paşa Camii, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir camidir. Aynı ada sahip mahallede yer almaktadır. Divane Hüsrev Paşa tarafından yaptırılmıştır. Evliya Çelebi, 1655'te geldiği Diyarbakır'ın eserlerini anlatırken Hüsrev Paşa Camii'nin Mardin Kapısı yakınında kalabalık cemaate sahip "şirin" bir ibadet yeri olduğunu belirtmiştir.[1]
| Hüsrev Paşa Camii | |
|---|---|
 Caminin avlusu ve sonradan eklenen minaresi | |
  Caminin Sur, Diyarbakır'daki konumu | |
| |
| Eski ad | Hüsreviye Medresesi |
| Genel bilgiler | |
| Durum | Aktif |
| Tür | Cami |
| Mimari tarz | Osmanlı, Selçuklu |
| Şehir | Sur, Diyarbakır |
| Ülke | Türkiye |
| Koordinatlar | 37°54′25.650″K 40°14′13.690″D |
| Adına | Divane Hüsrev Paşa |
Tarihi
Yapının, inşa tarihini kesin olarak aydınlatacak herhangi bir kaynak günümüze ulaşmamıştır. Bununla birlikte Şehrin ikinci Osmanlı Valisi Divane Hüsrev Paşa tarafından 1521-1528 yılları arasında medrese (Hüsreviye Medresesi)[1] olarak inşa edilmiş, mescit bölümünün halk tarafından sürekli kullanılmaya başlaması sonucu[2] 1728 yılında minare eklenerek camiye çevrilmiştir.[3] Yapı 1991-1992 yıllarında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılmıştır.[2]
Mimarisi
Kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen bir alanı kaplayan yapı avlulu bir düzenlemeye sahiptir.[2] Sivri kemerli bir nişin içinde açılmış olan yayvan kemerli bir kapıdan geçilerek girilen dikdörtgen bir avlunun üç tarafında kare kesitli pâyeli revaklar sıralanmıştır.[1] Sivri kemerli revakların on iki bölümünün üstleri kubbelerle örtülüyken bunların arkasında sağda ve solda her biri birer pencereden ışık alan kare şeklinde on hücre vardır.[1] Kıble tarafının en ucunda yer alan birer hücre ise dikdörtgen planlıdır ve üstleri beşik tonozla örtülüdür.[1] Bunlarla cami arasına yanlardakilerin ölçüsünde kubbeli birer hücre yerleştirilmiştir.[1] Yapıya sonradan eklenen minare kuzeydeki avlu giriş kapısının batısında yapıdan bağımsız olarak yükselmektedir.[2] Siyah-beyaz kesme taştan yapılan caminin minaresi silindir gövdeli olup Selçuklu mimarisi üslubundadır.[3] Yapıda iki renkli düzgün kesme taş malzeme zaman zaman birlikte zaman zaman tek olarak kullanılmıştır.[2] Dış mimaride süsleme avluya girişi sağlayan taçkapı ve minare üzerinde uygulanmıştır.[2]
Galeri
Caminin içi
Minarenin dışarıdan görünümü
Kaynakça
- Eyice, Semavi. "HÜSREV PAŞA CAMİİ" (PDF). Erişim tarihi: 7 Mart 2020.
- Baş, Gülsen (2006). "DİYARBAKIR'DAKİ İSLAM DÖNEMİ MİMARİSİNDE SÜSLEME" (PDF). Van. 25 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020.
- Çidam, Feride Burcu (2007). Diyarbakır Kent Dokusunun Turizm Ve Rekreasyon Kaynaklarının Peyzaj Mimarlığı Açısından Değerlendirilmes. Ankara: Ankara Üniversitesi. ss. 146-148.