Hacı Karandıqo Berzeg

Hacı Karandıqo Berzeg (Ubıhça: Гьарандыхъва Барзагь ХӀаджы, Gârandıqua Barzagy Hacı) (Çerkesçe: Къэрандыкъо Бэрзэдж Хьаджэ, Qerandıqo Berzec Hace), Çerkes halk büyüğü, askeri komutan ve son Çerkesya Konfederasyonu lideri. Çocukluğu da dahil olmak üzere hayatının büyük kısmını Rus-Çerkes savaşı (1763-1864) cephelerinde geçirmiştir. Çerkes Soykırım ve Sürgünü sebebiyle Osmanlı topraklarına sürülen Karandıko, Osmanlı topraklarındaki Çerkes köylerinden Çerkes gönüllüler toplayarak kendi ordusunu kurmuş ve Kafkasya'ya geri dönerek 93 harbi sırasında Osmanlı gönüllüsü olarak Ruslara karşı savaşmıştır.[2][3]

Hacı Karandıko Bezeg
Doğum adı	Къэрэндыкъо Бэрзэдж (Qerandıqo Berzec)
Takma adı	Ubıh Şamil
Doğum	1804 Mıtıkhuasua, Şaçe, Çerkesya Konfederasyonu
Ölüm	1881 Yeniköy, Balıkesir, Osmanlı İmparatorluğu
Mezar yeri	Manyas
Bağlılığı	Çerkesya Konfederasyonu Osmanlı İmparatorluğu
Birimleri	Ubıh ordusu Kuva-yi Muavene
Savaşları/Çatışmaları	Rus-Çerkes Savaşı 93 Harbi
Ailesi	Babası: Hacı İsmail Berzeg[1] Çocukları: İslam Bey, Tevfik Bey (Savaşta ölen iki çocuğu daha vardı fakat isimleri bilinmiyor)

Hayatı

Şaçe (Soçi) bolgesinin Mıtıkhuasua köyünde doğan Karandıko, çocukluğu dahil olmak üzere hayatının büyük kısmını savaş alanında geçirdi. Müslümandı, 1839 yılında Mekke'ye hacca gitti. İlk büyük başarısını 1841 yılında Sohum'da kazandı. 1861 yılında, 60 yaşında, Çerkeslerin Büyük Özgürlük Meclisi (Шъхьафитныгъэ Хасэ) olarak adlandırdığı büyük mecliste başkanlık yaptı. Karandıko, 1854 yılında Rus kalelerini ele geçirerek yeniden Çerkes toprağı yapmak gibi pek çok başarıya imza attı.[3] Çerkes Soykırım ve Sürgünü ardından Osmanlı padişahı II. Abdülaziz'in karşısına çıkarılan Karandıko'ya İstanbul'a yerleşme teklifi edilse de, o teklifi kibarca redderek Manyas'ta Yeniköy'e yerleşti.[2][4] 93 harbi sırasında Güney Marmara bölgesinden, özellikle ve Manyas yöresinden 5000 civarında Ubıh, Şapsığ, Abzeh, Hak'uç ve diger Adığelerden oluşan "Kuva-yi Muavene" gönüllü süvari birliğini kurmuş Kafkaslar'da Ruslara karşı savaşmıştır.[5] 1881 yılında öldü ve Yeniköy'e gömüldü.[3]

Alıntılar

“	Bizler milli savaşımızı kaybetsek de insanlığımızı kaybetmeyeceğiz. Bizi yenen düşmana bu zaferi kazandıranlar da bizim kendi insanlarımız oldu. Bu gün Anayurdumuzu boşaltıyoruz. Ama o kalbimizden asla çıkmayacak. Bugün için terk etsek de o içimizdedir ve asla unutamayız. Anamız gibi sevdiğimiz yurdumuzu gözümüz arkada bırakıyoruz.	”
—Karandıko Berzeg Hace

“	Yurdumun bağımsızlığı için, yaz sıcağında yanan bir taş gibi tüm yaşamımı kalbim yanarak geçirdim. Savaştan fırsat bulduğumda, bir elimle yaramdan akan kanı durdurmaya çalışırken, öbür elimle mısır pastasını bir ağacın altında halkımın en küçüğüyle paylaştım. Ömrüm attan inmeden savaşlarda geçtiği için, doğan çocuğumu bile ancak ata binecek kadar büyüyüp dizgin elinde karşıma geldiği zaman tanıdım. Vücudumda otuz beş yıl boyunca düşmanın kılıç ve kurşunlarının açtığı on altı yara var. Ve uğurlarında bu zorluklara katlandığım insanlar peşime düşmüş ağlıyor, Allah rızası için bizleri bırakma diye haykırıyorlar. Bir gün atımın üstünde ve kılıcım elimde yurduma geri döneceğim. Eğer dönemeden ölecek olursam, bedenimden hiç değilse bir parçayı anayurduma getirin ve köyümün mezarlığına gömün.	”
—Karandıko Berzeg Hace

Kaynakça

1. Хаджи Догомуко Керендуко Берзек 2014-01-12 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
2. "Giranduko Berzeg". Muammer Dursun Erer. 2013. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
3. "Giranduko Berzeg". 31 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
4. Фильм о покорении Кавказа, содержащий биографию Хаджи Догомуко Керендуко Берзек
5. В. И. Ворошилов. История убыхов. Майкоп, 2006.