Köprülüler Devri

Köprülüler Devri veya Köprülüler Dönemi; Osmanlı İmparatorluğu'nda 15 Eylül 1656 ile 15 Aralık 1683 tarihlerini kapsayan ve Köprülü ailesinden sadrazamların görev yaptığı ve imparatorluğun toparlanması ve istikrarı için bir fırsat yaşanan[1] tarihi döneme verilen isimdir.[2] Köprülüler devri, Osmanlı devleti için içeride istikrarın sağlanması, dışarıda ise prestij ve gücün göreli olarak artması dönemidir.[3] Köprülüler dönemi; Kanunî dönemini hatırlatan istikrarlı bir toparlanma dönemi olmuştur.[4]

15 Eylül 1656 tarihinde Köprülü Mehmed Paşa'nın sadrazam olmasıyla başlayan dönem, 15 Aralık 1683 tarihinde Kara Mustafa Paşa'nın sadaretten azledilmesi ile bitmiştir. Köprülüler Devri'nin sona ermesiyle Osmanlı İmparatorluğu'nda duraklama dönemi biterek, gerileme dönemi başlar.

Köprülü Mehmed Paşa'nın sadareti

Köprülü Mehmet Paşa'dan önceki 10 yıllık dönemde 17 kez sadaret el değiştirmiştir.[5] Bu dönemde Mimar Kasım Ağa ve Valide Sultan’ın teklifi sonucunda; Köprülü Mehmet Paşa sadareti bir takım şartları kabul edildiği takdirde alacağını beyan etmiştir.

Bu sıradışı duruma rağmen padişah şartları kabul etmiştir. Bu şartlar şunlardır:[6]

• Raporları geri çevrilmeyecek.
• Yapacağı, atama, rütbe ve azillere hiç kimse karışmayacak.
• Kendisi hakkında bir şikayet olduğu zaman padişah kendisini dinlemeden karar vermeyecek.
• Sarayda hiç kimse devlet işlerine karışmayacaktı.

Köprülü Mehmet Paşa, atandığı 15 Eylül 1656 tarihinden, öldüğü 31 Ekim 1661 tarihine kadar görev yaptı. Başlıca icraatları şunlardır:

• Girit Savaşı'nın bir ayağı olan Çanakkale'de Venedik Cumhuriyeti ile yapılan kara ve deniz savaşlarında başarılı oldu.
• Limni ve Bozcaada adalarından düşman püskürtüldü.
• Kadızadeler isyanı bastırıldı.
• Erdel Seferi başarı ile tamamlandı.
• Abaza Hasan Paşa'nın isyanı bastırıldı.
• Kapıkulu askerlerini ve diğer devlet adamlarını kontrol altına aldı.
• Gereksiz maaş alımlarını durdurmaya çalıştı.

Köprülü Fazıl Ahmet Paşa'nın sadareti

Babası Köprülü Mehmet Paşa'nın vasiyeti üzerine 31 Ekim 1661 tarihinde sadarete atandı. 3 Kasım 1676 tarihinde ölene kadar görevde kaldı.[7] Başlıca icraatları şunlardır:[8]

• 1663-1664 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nı başarıyla tamamladı.
• 1669'da Kandiye'yi alarak Girit'in fethini tamamladı.
• 1672-1676 Osmanlı-Lehistan Savaşı'nı başarıyla tamamladı.
• Bütçe açığını gidermeye çalıştı.
• Devlet içinde asayiş ve güvenliği sağladı.

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın sadareti

Köprülü Fazıl Ahmet Paşa'nın ölümü üzerine 3 Kasım 1676 tarihinde sadarete atandı. 15 Aralık 1683 tarihinde IV. Mehmet tarafından azledine kadar görevde kaldı.[7] Başlıca icraatları şunlardır:[8]

• 1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı'nı başarıyla tamamladı.
• II. Viyana Kuşatması'nı yürüttü.

Köprülüler döneminde görev alan sadrazamlar

İsim	Yaşam	Sadrazamlık dönemi	Padişah
Köprülü Mehmet Paşa	1583–1661	1656–1661	IV. Mehmet
Köprülü Fazıl Ahmet Paşa	1635–1676	1661–1676	IV. Mehmet
Kara Mustafa Paşa[9]	1634–1683	1676–1683	IV. Mehmet

Kaynakça

1. İNALCIK, Halil. Osmanlı: Kültür ve sanat. Yeni Türkiye Yayınları, 1999. ISBN 975-6782-03-X, ISBN 978-975-6782-03-3
2. ÖZTUNA, Yılmaz. Devletler ve hânedanlar: Türkiye : 1074 - 1990, 2. cilt. Kültür Bakanlığı, 2005. Sayfa: 204 ISBN 975-17-0469-3, ISBN 978-975-17-0469-6
3. SANDER, Oral. Osmanlı diplomasi tarihi üzerine bir deneme. 563. sayı/Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi yayınları. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, 1987. Sayfa: 75
4. "Arşivlenmiş kopya". 31 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012.
5. Duraklama Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi
6. http://www.turkvedunyatarihi.com/kategorisiz/koprululer-donemi-ve-bu-donemin-onemi.html%5Bölü/kırık+bağlantı%5D
7. http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=977
8. "OSMANLI DEVLETİ DURAKLAMA DÖNEMİ". 22 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2015.
9. Köprülü Mehmet Paşa'nın damadı ve evlatlığıdır.