Ludwik Lejzer Zamenhof
Ludwik Lejzer Zamenhof (Yidiş: אליעזר לודוויג זאַמענהאָף; Esperanto: Ludoviko Lazaro Zamenhof, doğum ismiyle Eliezer Levi Zamenhof); 15 Aralık [E.U. 3 Aralık] 1859 – 14 Nisan [E.U. 1 Nisan] 1917),[1] Polonya doğumlu Aşkenazi Yahudisi göz doktoru ve dilbilimciydi. Dünyada en yaygın kullanılan ve yapılandırılmış uluslararası yardımcı dil olan Esperanto'nun yaratıcısıdır.[2]
Ludwik Lejzer Zamenhof | |
---|---|
1908'de Zamenhof | |
Doğum |
Eliezer Levi Zamenhof 15 Aralık [E.U. 3 Aralık] 1859 Białystok, Belostok Oblastı, Rus İmparatorluğu |
Ölüm |
14 Nisan [E.U. 1 Nisan] 1917 Varşova, Polonya Krallığı |
Defin yeri |
Yahudi Mezarlığı, Varşova 52°14′51″K 20°58′29″D |
Milliyet | Aşkenazi Yahudisi |
Vatandaşlık | Polonyalı |
Meslek |
|
Tanınma nedeni | Esperanto'nun yaratıcısı |
İmza | |
|
Zamenhof, Esperanto dilini ilk olarak 1873'te, okuldayken geliştirmeye başladı. Savaşsız bir dünya fikrinden büyülenerek büyüdü. Yeni yaratacağı dilin yeni uluslararası yardımcı bir dil olabileceğine inanıyordu.[1] Anadili, ailesinin içinde konuştukları Yidiş'ti;[3] Rusça ve Lehçe'yi ise neredeyse anadili gibi konuşuyordu. Zamanla çok iyi İbranice konuşuru oldu; Latince, Almanca, Fransızca, İngilizce, Yunanca, İtalyanca, ve İspanyolca da öğrendi.
Dinî felsefe
Dilbilimle alakalı çalışmalarının yanı sıra Zamenhof, Homaranismo diye adlandırdığı bir dinî felsefe de yayımladı. Bu felsefeye ithafen "Şüphesiz o bütün hayatımın nesnesidir, onun uğruna her şeyimi veririm." demiştir.[4]
Kaynakça
- Gabriela Zalewska (2010). "Zamenhof, Ludwik (1859–1917)". The YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europe. Trans. by Anna Grojec. YIVO Institute for Jewish Research. Erişim tarihi: 19 Aralık 2013.
- Zasky, Jason (20 Temmuz 2009), "Discouraging Words", Failure Magazine,
But in terms of invented languages, it's the most outlandishly successful invented language ever. It has thousands of speakers—even native speakers—and that's a major accomplishment as compared to the 900 or so other languages that have no speakers. – Arika Okrent
- Christer Kiselman (2008). Esperanto: Its Origins and Early History (PDF). Prace Komisji Spraw Europejskich PAU. Tom II, pp. 39–56. Polish Academy of Learning. s. 2. Erişim tarihi: 15 Aralık 2014.
What was his first language? He wrote in a letter in 1901 that his "parental language" (mother tongue) was Russian, but that at the time he was speaking more in Polish (Zamenhof 1929:523). However, all other evidence points to Yiddish as his mother tongue and first language.
- Edmond Privat, "The Life of Zamenhof" p 117.