Varşova

Varşova (Lehçe: Warszawa [varˈʂava] ), Polonya’nın başkenti olup, aynı zamanda bu ülkenin en büyük şehridir. Vistül Nehri üzerinde yer alan şehir Baltık Denizi’nden yaklaşık 360 kilometre; Karpatlar’dan ise 300 kilometre uzaklıktadır. Tarihi itibarı ile 1,764,615 (2017) kişilik bir nüfusa sahip olan şehrin Varşova Metropol Bölgesi sınırları içindeki nüfusu ise yaklaşık 3,350,000’dir.[1] Şehir 516.9 kilometrekarelik bir alana yayılmıştır. Varşova Metropolitan Bölgesi (Lehçe: Obszar Metropolitalny Warszawy) ise 6,100.43 kilometrekarelik bir alana yayılmıştır.[2] Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin şehirleri arasında Varşova nüfusu bağlamından en büyük 9. şehirdir.

Varşova Warszawa
Başkent
Miasto Stołeczne Warszawa Başkent Varşova
Bayrak Arma
Slogan: Semper invicta  ("Her zaman yenilmez")
Varşova Varşova'nın Polonya'daki konumu
Ülke	Polonya
Voyvodalık	Mazovya
İl	şehir ili
İdare
• Belediye başkanı	Rafał Trzaskowski (PO)
Yüzölçümü
• Başkent	6.100,43 km² (235.538 mil²)
Rakım	100 m (300 ft)
Nüfus  (2017)
• Başkent	1.764.615
• Yoğunluk	2,8/km² (7,4/mil²)
• Kent yoğunluğu	3.334/km² (8.630/mil²)
• Metropol	3.350.000
• Metropol yoğunluğu	549,19/km² (142.230/mil²)
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAZD)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYZD)
Alan kodu	+48 22
Plaka kodu	WA, WB, WD, WE, WF, WH, WI, WJ, WK, WN, WT, WU, WW, WX, WY
Resmî site www.um.warszawa.pl

Warszawianka (1831) Varşova şehrinin gayriresmî marşı olarak kabul görmektedir.[3] 9 Kasım 1940 yılında şehir Varşova Kuşatması’daki kahramanca direnişi nedeniyle Polonya’daki en önemli askeri madalya olan Virtuti Militari ile onurlandırılmıştır.[4]

Varşova aynı zamanda bir Feniks şehri olarak bilinmektedir. Mitoloji’deki feniks kuşunda olduğu gibi II. Dünya Savaşı’nda %80’i harap olan bu şehirde hem Polonyalıların hem de Sovyetler Birliği’nin yardımıyla yeniden inşa edilmiştir.[5][6] Şehir ismini Varşova Konfederasyonu, Varşova Paktı, Varşova Düklüğü, Varşova Konvansiyonu, Varşova Anlaşması ve Varşova Ayaklanması gibi ünlü oluşumlara veya olaylara ismini vermiştir.

Demografi

• 1700: 30.000
• 1792: 120.000
• 1800: 63.400
• 1830: 139.700
• 1850: 163.600
• 1882: 383.000
• 1900: 686.000
• 1925: 1.003.000
• 1939: 1.300.000
• 1945: 422.000
• 1956: 1.000.000
• 1960: 1.139.200
• 1970: 1.315.600
• 1975: 1.436.100
• 1980: 1.596.100
• 1990: 1.611.800
• 2002: 1.707.100
• 2004: 1.676.600
• 2005: 1.694.825
• 2010: 1.710.398
• 2017: 1.764.615

Yönetim

İdari yapılanma

Semt	Nüfus	Alan
Mokotów	226,911	Şablon:Km2 to mi2
Praga Południe	185,077	Şablon:Km2 to mi2
Ursynów	143,935	Şablon:Km2 to mi2
Wola	142,025	Şablon:Km2 to mi2
Bielany	135,307	Şablon:Km2 to mi2
Śródmieście	134,306	Şablon:Km2 to mi2
Targówek	122,872	Şablon:Km2 to mi2
Bemowo	107,197	Şablon:Km2 to mi2
Ochota	91,643	Şablon:Km2 to mi2
Białołęka	76,999	Şablon:Km2 to mi2
Praga Północ	73,207	Şablon:Km2 to mi2
Wawer	66,094	Şablon:Km2 to mi2
Żoliborz	49,275	Şablon:Km2 to mi2
Ursus	47,285	Şablon:Km2 to mi2
Włochy	39,778	Şablon:Km2 to mi2
Rembertów	22,688	Şablon:Km2 to mi2
Wesoła	20,749	Şablon:Km2 to mi2
Wilanów	15,188	Şablon:Km2 to mi2
Total	1,700,536	Şablon:Km2 to mi2

Varşova bir şehir ilidir (Lehçe: Powiat grodzki) ve 18 semte bölünmüştür. Lehçe’de dzielnica adı verilen bu semtlerin her birisini bir bölge yönetim oluşumu yönetir.[7] Bu bölgelerin her birisi de kendi içlerinde mahalleler gruplarına ayrılmışlardır ama bu grupların yasal veya yönetimsel bir statüsü yoktur. Varşova’da iki tarihi bölge vardır; bunlar Śródmieście bölgesinde yer alan Eski Şehir (Lehçe: Stare Miasto) ve Yeni Şehir’dir (Lehçe: Nowe Miasto).[8]

Białołęka

Bielany

Bemowo

Żoliborz

Praga Północ

Targówek

Śródmieście

Wola

Ochota

Włochy

Ursus

Mokotów

Wawer

Praga Południe

Rembertów

Wesoła

Ursynów

Wilanów

Uluslararası ilişkiler

Kardeş kentler

Varşova'nın 56[9] tane kardeş şehri vardır.

Amerika Rio de Janeiro, Brezilya (1997'den beri) Toronto, Kanada (1990'den beri) Chicago, Amerika Birleşik Devletleri (1960'tan beri) Asya Nur-Sultan, Kazakistan (2002'den beri) Bangkok, Tayland (2010'den beri) Hamamatsu, Japonya (1990'dan beri) Hanoi, Vietnam (2000'den beri) Harbin, Çin (1993'ten beri) Seul, Güney Kore (1996'den beri)[10] Taipei, Tayvan (1995'ten beri)[11] Tel Aviv, İsrail (1992'den beri)[12]

Avrupa Berlin, Almanya (1991'den beri) [13] Budapeşte, Macaristan (2005'ten beri) Coventry, Birleşik Krallık (1957'den beri) Düsseldorf, Almanya (1989'dan beri) [14] Grozni, Rusya (1997'den beri) [Dipnot 1] Lahey, Hollanda (1991'den beri) Île-de-France, Fransa (1990'dan beri) İstanbul, Türkiye (1991'den beri) [15][16] Kiev, Ukrayna (1994'ten beri) Madrid, İspanya (1981'den beri) [17] Moskova, Rusya (1993'ten beri) Riga, Letonya (2002'den beri)[18] Oslo, Norveç (2005'ten beri) [19]

Paris, Fransa (1999'dan beri) Riga, Letonya (2002'den beri) Saint-Étienne, Fransa (1995'ten beri) San Diego, Amerika Birleşik Devletleri (1960'tan beri)[20] Sankt-Peterburg, Rusya (1997'den beri) [21] Viyana, Avusturya (2001'den beri) Vilnius, Litvanya (1998'den beri)

Kaynaklar - şehrin resmi websitesi[9]

Ayrıca bakınız

Łazienki Park

Devlet Sarayı, Varşova

14. yüzyıldan sur kalıntıları

• Polonya'daki şehirler listesi

Şehir ile ilgili maddeler

• Varşova'nın idari yapılanması
• Varşova metropol alanı
• Varşova demografisi
• Varşova tarihi

Diğer maddeler

• Varşova Garnizonu
• Varşova dialekti
• Varşova İtfaiyesi
• Varşova toplama kampı
• Pabst planı

Kaynakça

1. "Study on Urban Functions" (İngilizce). Avrupa Bölgesel Kalkınma ve Uyum Gözlem Ağı. 2007. 27 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2009. Tarih değerini gözden geçirin: |erişimtarihi= (yardım)
2. "Warsaw". www.goeuro2012.com (İngilizce). 8 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2008.
3. Piotr Olechno (28 Ağustos 2008). "Sen zamiast Warszawianki". www.polskatimes.pl (Lehçe). 13 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2009.
4. "Coat of Arms and Colours of the Capital City of Warsaw". bip.warszawa.pl (İngilizce). 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2009.
5. "The SETAC Europe 18th Annual Meeting". www.setac.eu (İngilizce). 20 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2009.
6. "The city of phoenix – War*saw everything" (Lehçe). 12 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2009.
7. "Dzielnice". www.um.warszawa.pl (Lehçe). 31 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2008.
8. "Old Town Warsaw". www.scrapbookpages.com (İngilizce). 10 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2008.
9. "Miasta partnerskie Warszawy". um.warszawa.pl (Lehçe). Biuro Promocji Miasta. 4 Mayıs 2005. 12 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2008.
10. Seul Metropolitan Government. "International Cooperation: Sister Cities" (İngilizce). 4 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
11. "Sister city list" (İngilizce). www.edunet.taipei.gov.tw. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
12. "Tel Aviv sister cities" (İbranice). Tel Aviv-Yafo Municipality. 26 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2009.
13. "Berlin's international city relations" (İngilizce). Berlin Mayor's Office. 8 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2009.
14. "Twin Towns" (İngilizce). www.amazingdusseldorf.com. 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2009.
15. "Sister Cities of Istanbul" (İngilizce). 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2007.
16. Erdem, Selim Efe (3 Kasım 2003). "İstanbul'a 49 kardeş". Radikal. 18 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2010. 49 sister cities in 2003
17. "Mapa Mundi de las ciudades hermanadas" (İspanyolca). Ayuntamiento de Madrid. 27 Eylül 2009 tarihinde Madrid city council webpage kaynağından |url= değerini kontrol edin (yardım) arşivlendi.
18. "Twin cities of Riga" (İngilizce). Riga City Council. 1 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2009.
19. "Partners - Oslo kommune" (İngilizce). www.oslo.kommune.no. 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
20. "Online Directory: California, USA" (İngilizce). Sister Cities International. 17 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2009.
21. "Saint Petersburg in figures - International and Interregional Ties" (İngilizce). Saint Petersburg City Government. 24 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2008.

Dipnot

1. 1997 yılında kardeş şehir olduğunda Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'nin kontrolündeydi.

Dış bağlantılar

Genel bağlantılar

• Miasto Stołeczne – oficjalny serwis stolicy Polski12 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Lehçe)
• Official web page of Warsaw16 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. includes 360° panoramas of the UNESCO listed25 Nisan 2012 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi region
• Interactive city map in Polish28 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• District Police Headquarters – Warsaw II16 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (part of Warsaw Metropolitan Police)
• Skyscrapers Diagram of Warsaw8 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Skyscrapers in Warsaw18 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (pictures, map, future projects, 3d models)
• Jews in Warsaw (from Encyclopaedia Judaica 1971)
• Warsaw Expat's Guide3 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - information for foreigners/expatriates relocating to and living in Warsaw
• Warsaw message board - information and advice for foreigners living in Warsaw
• Portal Warszawa City6 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Lehçe)
• Portal Warszawa Lokalnie5 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Haritalar

• Interaktywny plan miasta28 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Ortofotomapa Warszawy18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Komunikacyjna Mapa Aglomeracji Warszawskiej4 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Archiwalne plany Warszawy i sieci komunikacji miejskiej26 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.