Manganez

Mangan veya manganez, atom numarası 25 olan element. Simgesi Mn'dir. 1774 yılında keşfedilmiştir. Periyodik tablonun 7-B grubunda yer alır. Grimsi metal renklidir.

Mangan (Mn)
H Periyodik tablo He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og     La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Temel özellikleri
Atom numarası	25
Element serisi	Geçiş metalleri
Grup, periyot, blok	7B, 4, d
Görünüş	metalik
Kütle numarası	54.938045 g/mol
Elektron dizilimi	[Ar] 4s^23d^5
Enerji seviyesi başına Elektronlar	2, 8, 13, 2
CAS kayıt numarası	7439-96-5
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli	katı
Yoğunluk	7.21 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu	5.95 g/cm³
Ergime noktası	1519 °K 1246 °C
Kaynama noktası	2334 °K 2061 °C
Ergime ısısı	12.91 kJ/mol
Buharlaşma ısısı	221 kJ/mol
Isı kapasitesi	26.32 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Kristal yapısı	Hacim Merkezli Kübik Kafes
Yükseltgenme seviyeleri	7, 6, 5, 4, 3, 2, 1, -1, -2, -3
Elektronegatifliği	1,55 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi	717.3 kJ/mol
Atom yarıçapı	127] pm
Atom yarıçapı (hes.)	pm
Kovalent yarıçapı	139±5 pm
Van der Waals yarıçapı	pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci	1.44 µ nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik	7.81 W/(m·K)
Isıl genleşme	21.7 µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı	5150 m/s (20 C'de)
Mohs sertliği	6,0
Vickers sertliği	MPa
Brinell sertliği	196 MPa

Elektrolizle arıtılmış (%99,99) saflıkta mangan parçaları ve karşılaştırma için yüksek saflıkta (%99,99 = 4N) 1 cm³ hacminde mangan bir küp.

Bir manganez filizi olan manganez oksidi

Çeliğin dayanımını geliştiren bir alaşım elementidir. Bu özelliği içinde bulunan karbon miktarına bağlıdır. Yüksek karbonlu çeliklerde manganın etkisi sertlik ve dayanımı artırmaktadır. Elementler için kullanılan periyodik yapı A B olarak adlandırılmıştır.

Genellikle doğada demir elementi ve daha birçok elementle bağlı biçimde bulunmaktadır. Genellikle metal endüstrisinde alaşımlarda kullanılır özellikle paslanmaz çelik yapımında alaşımda gerekli bir hammaddedir. Yunanistan'ın magnezya bölgesinden adını almıştır. Manganez dioksit bileşiğinden 1774 yılında karbonun indirgenmesi neticesinde ilk olarak elde edilmiştir. Çelikteki aşınma ve paslanmanın önlenmesinde kullanılmaktadır. Endüstride oksitlenme aşamasına göre birçok farklı renk alabilen element renklendirici olarak da kullanılmaktadır. Çinko karbon ve alkalinli pillerin üretiminde kullanılan önemli bir elementtir. Manganez iyonları çok çeşitli enzimlerde ve fotosentetik bitkilerde yer alabilmektedir. Yüksek seviyelerde manganez memelilerde zehirlenme etkisi yapar.

Vücut metabolizması üzerine etkileri

Vücutta protein sentezlenmesinde, sindirimde ve besinlerden enerji üretilmesinde görev alan önemli minerallerin içinde bulunan etkili bir elementtir. Eksikliğinde sürekli yorgunluk, hafıza problemleri, kısırlık, kilo kaybı, özellikle çocuklarda ve bebeklerde büyüme geriliği gibi belirtiler görülür. Mangan bitkiler için de çok önemli bir elementtir ve günümüz modern tarım sektöründe vazgeçilmez bir gübre içeriğidir.